|
T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ HUKUK BÖLÜMÜ ESAS NO : 2015 / 448 KARAR NO : 2015 / 453 KARAR TR : 1.6.2015 |
ÖZET : Davacılar tarafından, davalı kurumda öğretmen olarak çalışan dava dışı üçüncü kişinin davranışı nedeni ile uğradıkları zararların davalı idareden tazmini istemi ile açtıkları davanın, zarara neden olan davranışın dava dışı üçüncü kişinin kişisel kusurundan kaynaklanması ve bu itibarla idarenin sorumluluğu ile eylem arasındaki illiyet bağının kesilmesi nedenleri ile; özel hukuk hükümlerine göre ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesinin gerektiği hk. |
K A R A R
Davacılar :Kendi adlarına asaleten, oğulları E.A.’ya velayeten Z.A.&F.A.
Vekili :Av. E.Ö.
Davalı :Milli Eğitim Bakanlığı
O L A Y : Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin oğlu Emirhan’ın Ayancık İnönü İlköğretim Okulu’nda öğrenci olduğunu, 11.01.2013 tarihinde beden eğitimi dersinde masa tenisi oynamak için bir arkadaşı ile birlikte tenis masalarının olduğu alana gittiğini, bu sırada masa tenisi oynamakta olan, okul Beden Eğitimi Öğretmeni Ahmet Demirhan’ın oğlu Deniz Demirhan’a; “Siz çok uzun zamandır oynuyorsunuz, izin verin de biraz biz oynayalım” dediğini, Deniz Demirhan’ın kabul etmeyerek oynamaya devam etmesi üzerine okulda öğretmen olarak görevli Bülent Çakır’a durumu ilettiklerini, Bülent Çakır’ın da Deniz Demirhan ve arkadaşını uyararak, arkadaşlarının oynamasına da müsaade etmeleri ikazında bulunduğunu, bunun üzerine Deniz Demirhan ile arkadaşının masayı terk ederek gittiklerini, arkasından Deniz Demirhan’ın babası ve okul beden eğitimi öğretmeni olan Ahmet Demirhan’ın olay yerine gelerek Emirhan’ın boğazını sıktığını ve “kimse benim oğluma dallama, şerefsiz diyemez” dediğini ve Emirhan’ı duvara vurduğunu, olay nedeni ile Emirhan’ın basit şekilde yaralandığını ve psikolojisinin bozulduğunu, eğitim yılı ortasında okul değiştirmek zorunda kaldığını, Emirhan’ın gerek fiziksel ve gerekse psikolojik tedavisi için masraf yapan ailesinin, bu olaylar nedeni ile işletmekte oldukları restorandaki işlerini de aksatmak zorunda kaldıklarını, bu şekilde maddi ve manevi zarara uğradıklarını belirterek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 2250.00 TL maddi ve 8.000 TL manevi zararın 07.01.2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsil edilmesine karar verilmesi istemi ile adli yargı yerinde dava açmıştır.
Ayancık Asliye Hukuk Mahkemesi; 07.01.2015 gün ve 2015/3 Esas, 2015/9 Karar sayılı kararında aynen; “Olayımızda Ayancık İnönü İlköğretim Okulu'nda öğretmen olarak görev yapan Ahmet Demirhan'ın yine aynı okulda öğrenci olan Emirhan AKSU'yu darp etmesi, hakarette bulunması sonucu oluşan zarar nedeniyle tazminat talep edilmektedir. Bu haliyle olay kamu görevlisinin görevi sırasında ve görevle ilgili olarak işlediği kusuruna dayanmaktadır. Olayın hizmet kusurundan kaynaklandığı Yargıtay temyiz incelemesinden geçerek kesinleşen Ayancık Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/4 esas sayılı dosyası ile de sabittir. Hizmet kusurundan kaynaklanan davalarda idari yargı görevlidir ve yargı yolu kamu düzenine ilişkin olması nedeniyle mahkemece yargılamanın her aşamasında dikkate alınmalıdır.” şeklindeki gerekçesi ile davanın görev nedeni ile reddine karar vermiş, verilen karar taraflarca temyiz edilmeksizin karara şerh edildiği üzere 04.02.2015 tarihinde kesinleşmiştir.
Davacı vekili bu kez aynı istemle idari yargıda dava açmıştır.
Samsun 1. İdare Mahkemesi; 08.04.2015 gün ve 2015/394 Esas sayılı kararında aynen; “Olayda, Sinop ili, Ayancık ilçesi, inönü ilköğretim Okulu'nda öğretmen olarak görev Lapan Ahmet Demirhan'ın, davacıların oğlu Emirhan Aksu'ya, aynı okulda öğrenci olan oğlu Deniz Demirhan ile masa tenisi sırası yüzünden aralarında çıkan tartışma öğrenmesi üzerine, bir anlık sinir ile şiddet uyguladığı, anılan davranışın, adı geçen öğretmenin kamu görevini ifa etmesi sırasında ve öğretmen olarak yetkisini kullanırken sergilediği bir davranış olmadığı, Emirhan Aksu'nun kamu hukukuna tabi bir görevle ilgili olarak uğradığı bir zararın bulunmadığı anlaşılmakta olup, bu nedenle uyuşmazlığın, idari yargının görev alanına giren idari işlem, idari eylem ve idari sözleşme kapsamında değerlendirilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.
Bu durumda, dava dosyası içerisinde yer alan bilgiler ile yukarıda metnine yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, öğretmen Ahmet Demirhan'ın, kamu görevlisi olarak görevini ifası sırasında ve okulda yürüttüğü görevine ilişkin bir fiilinin ve eyleminin bulunmadığı, yaşanılan şiddet olayının tamamen Ahmet Demirhan'ın kişisel kusurundan ve haksız fiilinden doğduğu anlaşıldığından, Ahmet Demirhan'ın haksız fiili nedeniyle uğranıldığı iddia edilen maddi ve manevi zararların tazmini istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünün adli yargının görev alanına girdiği sonucuna ulaşılmıştır.” şeklindeki gerekçesi ile Ayancık Asliye Hukuk Mahkemesi’nin de aynı konuya ilişkin olarak idari yargının görevli olduğu yönünde verdiği karara dayalı olarak, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesi'ne başvurulmasına, işin incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesi'nce karar verilmesine değin ertelenmesine karar vermiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE :
Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Nurdane TOPUZ, Alaittin Ali ÖĞÜŞ, Ayhan AKARSU, Mehmet AKBULUT ’un katılımlarıyla yapılan 1.6.2015 günlü toplantısında:
l-İLK İNCELEME:
Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; İdare Mahkemesince, idari yargı dosyası ile birlikte adli yargı dosyası da temin edilmek sureti ile 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen şekilde başvurulduğu ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, adli ve idari yargı yerleri arasında doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.
II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Birgül YİĞİT’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Uğurtan ALTUN’un davada adli yargının, Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Dava, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Ayacık İnönü İlk Öğretim Okulu’nda beden eğitimi öğretmeni olarak görev yapan Ahmet Demirhan’ın, 11.01.2013 tarihinde kendi oğluna hakaret ettiği gerekçesi ile Emirhan Aksu’yu darp etmesi nedeniyle, davacıların uğradığı maddi ve manevi zararın davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemi ile açılmıştır.
Dosya kapsamında bulunan bilgi ve belgelerin incelenmesi neticesinde, dava konusu olay ile ilgili olarak Sinop Valiliği, İl Milli Eğitim Müdürlüğü Eğitim Denetmenleri Başkanlığı tarafından Ahmet Demirhan hakkında soruşturma başlatıldığı, neticesinde hazırlanan 27.03.2013 gün ve 76603158-663.07/19 sayılı raporda; “Beden Eğitimi Öğretmeni Ahmet DEMİRHAN'ın; mağdur öğrencinin kendi ifadesi, tanık öğrenci ifadeleri ve kamera kaydı görüntüsünden öğrencisi Emirhan AKSU'ya karşı "dayak, tokat atma. dövme veya darp etme" eylemini gerçekleştirmediği; ancak öğrenciyi kameraların çekim alanı dışına çekerek, "yakadan yapışma, itekleme, silkeleme, sarsma, kulaktan çekme, yüzüne bastırma " vb. eylemlerini gerçekleştirdiği, olaya tanık öğrencilerin ifadeleri, kamera kaydı görüntüsü ve iş göremezlik raporundan Beden Eğitimi Öğretmeni Ahmet DEMİRHAN'ın kaba muamele ve kaba lisan kullandığı anlaşıldığından: İlimiz Ayancık İlçesi İnönü Ortaokul Beden Eğitimi Öğretmeni Ahmet DEMİRHAN hakkında; DİSİPLİN YÖNÜNDEN : 1702 Sayılı Kanunun 20/3 maddesi uyarınca "İHTAR" ile tecziyesine “ karar verildiği, adli, idari ve mali yönden ise işlem tayinine gerek olmadığına karar verildiği tespit edilmiştir.
Yine Ahmet Demirhan hakkında, aynı olaya ilişkin olarak davacılar tarafından yapılan şikayet üzerine basit yaralama suçundan başlatılan cezai soruşturma neticesinde, Ayancık Sulh Ceza Mahkemesi’nin; 16.12.2013 gün ve 2013/14 Esas, 2013/461 Karar sayılı kararı ile Ahmet Demirhan’ın üzerine atılı suçun subuta erdiğine karar verilerek, hakkında 150 gün karşılığı 3000.00 TL adli para cezasına hükmedilmiş, verilen kararın açıklanması 5271 sayılı Kanun’un 231. Maddesi gereğince geriye bırakılmış ve yapılan itirazın reddi üzerine 07.01.2014 tarihinde kesinleşmiştir.
Anayasa``nın 125. maddesinin son
fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı
ödemekle yükümlü olduğu kuralına yer
verilmiş; 129. maddesinin beşinci fıkrasında, memurlar ve
diğer kamu görevlilerinin yetkilerini kullanırken
işledikleri kusurlardan doğan tazminat davalarının,
kendilerine rücu edilmek kaydıyla ve kanunun gösterdiği
şekil ve şartlara uygun olarak, ancak idare aleyhine
açılabileceğine işaret edilmiş; 657 sayılı
Devlet Memurları Kanununun 13. maddesinde de, kişilerin kamu hukukuna
tabi görevlerle ilgili olarak uğradıkları zararlardan
dolayı, bu görevleri yerine getiren personel aleyhine değil,
ilgili kurum aleyhine dava açacakları ve kurumun genel
hükümlere göre sorumlu personele rücu hakkının
saklı olduğu hükme bağlanmıştır.
Bu
düzenlemelerle, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin
yetkilerini kullanırken kusurlu davrandıklarından bahisle
haklı ya da haksız olarak yargı mercileri önüne
çıkarılmasını önlemek ve kamu hizmetinin
sekteye uğratılmadan yürütülmesini sağlamak suretiyle
kamu düzenini korumak amaçlanmış; aynı zamanda,
zarara uğrayan kişi bakımından, memurlar veya diğer
kamu görevlilerine oranla ödeme gücü daha yüksek olan
bir sorumlu (idare) muhatap kılınmıştır.
Buna göre, kural olarak, kamu görevlisinin görev ve yetkilerini kullandığı sırada doğan zararın giderilmesi istemiyle, görev kusurunu kapsayan hizmet kusuru esasına dayanılarak, idari yargıda ve ancak idare aleyhine dava açılabilecek; yargı yerince tazminle yükümlü tutulması halinde idare, ilgili yasa kurallarının gösterdiği şekil ve şartlara uygun olarak, sorumlu personeline rücu edebilecektir.
Ancak, kamu görevlilerince görevleri sırasında gerçekleştirilen işlem ya da eylemler sırasında, ağır kişisel kusur ile hareket edilmiş olması ve bu kusurun hizmet kusurundan ayrılabilir nitelikte bulunması durumlarında, hizmet kusuru ve zarara konu olay arasındaki illiyet bağı kesileceğinden, kamu görevlisinin yukarıda belirtilen Anayasal ve yasal korumadan yararlanması ve kamu görevlisine karşı şahsi kusuruna dayanılarak açılan davanın, 2577 sayılı Kanun çerçevesinde idari yargı yerinde görülmesi mümkün olmayacaktır.
Belirtilen durum karşısında, Ayancık İnönü İlk Öğretim Okulu beden eğitimi öğretmeni olarak görev yapan dava dışı Ahmet Demirhan hakkında, aynı okulda öğrenci olarak bulunan Emirhan Aksu’yu darp etmesi şeklindeki eylemi nedeniyle yapılan ceza yargılaması sonucunda mahkumiyetine karar verildiği ve itiraz üzerine verilen kararın 17.01.2014 tarihinde kesinleştiği, davacının suç teşkil eden eylemlerinin kamu görevi sırasında gerçekleşmiş olsa bile kamu hizmetinin bir gereği olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığı, bu itibarla davacının ağır kişisel kusuruna dayalı eylemi sonucu idarenin hizmet kusuru ile dava konusu olay arasındaki illiyet bağının kesildiği ve bu nedenle davanın haksız fiillere özgü özel hukuk hükümleri çerçevesinde adli yargı yerinde görülmesi gerektiği kanaatine ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, Samsun 1. İdare Mahkemesi’nin başvurusunun kabulü ile Ayancık Asliye Hukuk Mahkemesi’nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.
S O N U Ç : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Samsun 1.İdare Mahkemesi’nce yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile, Ayancık Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 07.01.2015 gün ve 2015/3 Esas, 2015/9 Karar sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 1.6.2015 gününde Üyelerden Eyüp Sabri BAYDAR ile Nurdane TOPUZ’un KARŞI OYLARI ve OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.
|
Başkan Serdar ÖZGÜLDÜR |
Üye Eyüp Sabri BAYDAR
Üye Alaittin Ali ÖĞÜŞ |
Üye Ali ÇOLAK
Üye Ayhan AKARSU |
Üye Nurdane TOPUZ
Üye Mehmet AKBULUT |