OLAY : Turizm Bakanlığı İşletmeler Genel Müdürlüğü'nün 8.4.1994 gün ve Tek. Yrd. Şb. Md. 173-4453-8465 sayılı emirleri ile "Kentsel alanlarda ve turistik yörelerde Ülkemize gelen turistlerin yoğunluk kazandığı 30 Nisan - 31 Ekim tarihleri arasında gürültü- çirkin görünüm ve çevreyi kirletme gibi olumsuz etkileri olan (ağır nakliyat-hafriyat ve harçlı inşaat) faaliyetlerinin önlenmesinin" bildirildiği, yörede sözlü ve yazılı tebliğler yapıldığı halde sanıkların 27.7.1994 tarihinde, Keşan İlçesi Yayla Köyü Sahilinde Doğan Kent ve Beyaz İnci Yapı Kooperatiflerine ait inşaatlarda emre uymayıp çalıştıkları ileri sürülerek TCK. nun 526/1. maddesi uyarınca cezalandırılmaları istemiyle Keşan Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 4.11.1994 gün ve 657-247 sayılı iddianamesi ile kamu davası açılmıştır.

KEŞAN SULH CEZA MAHKEMESİ: 6.12.1995 gün ve E. 1994/644, K. 1995/883 sayıyla; sanıklara yüklenen ve sabit olduğu saptanan yetkili mercilerin emirlerine riayetsizlik suçundan dolayı ayrı ayrı TCK.nun 526/1. maddesi gereğince cezalandırılmalarına karar vermiştir.

Bir kısım sanık vekilinin kararı temyiz etmesi üzerine;

YARGITAY 2. CEZA DAİRESİ: 22.1.1997 gün ve 15114-548 sayıyla; kararı temyiz eden sanığa yüklenen eylemin, 2872 sayılı Çevre Yasası'nda özel olarak düzenlenip, müeyyideye bağlandığı, TCK.nun 526. maddesindeki suçun unsurlarının bulunmadığı, görevsizlik kararı verilmesi gerekirken, mahkumiyete karar verilmesinin isabetsiz olduğu gerekçesiyle, bozmanın diğer sanıklara da sirayetiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.

KEŞAN SULH CEZA MAHKEMESİ: 12.3.1997 gün ve 48-32 sayıyla; sanıklara yüklenen suçun, 2872 sayılı Çevre Yasası'nın 24. maddesinde düzenlendiğini, bu maddede gösterilen cezanın ise, en büyük mülki amir tarafından verilmesi gerektiği gerekçesiyle C.M.U.K.nun 7. maddesi uyarınca mahkemenin görevsizliğine, bir kısım sanıkların yokluğunda karar verilmiştir. Oturumda bulunmayan sanıklara tebliği yapılmayan karar kesinleşmemiştir.

KEŞAN KAYMAKAMLIĞI: 26.3.1997 gün ve Öz. Ka. 04/290 sayıyla; sanıkların devlet memuru bulunmamaları nedeniyle haklarında Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat hükümlerine göre ceza soruşturması açılmasının sözkonusu olmayacağı, 2872 sayılı Çevre Yasası hükümlerinin uygulanması için ceza kovuşturması gerektirmediği, olay gününde idarenin taktirine bağlı olan, idari para cezası uygulanmasının sözkonusu olabileceği, bu tür bir uygulamanın da yapılmadığı belirtilerek dosyayı Keşan Cumhuriyet Başsavcılığı kanalı ile Mahkemesine geri göndermiştir.

Keşan Sulh Ceza Mahkemesi'nin 31.3.1997 günlü üst yazısı ile; "Mahkeme ve İdare arasında olumsuz görev uyuşmazlığı meydana geldiği belirtilerek, uyuşmazlığın giderilmesi" istemi ile Keşan Cumhuriyet Başsavcılığı'na iletilen dosya, anılan Başsavcılığın aynı gün ve 1994/657 E. sayılı yazıları ekinde Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı'na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümü'nün Selçuk Tüzün'ün Başkanlığında, Üyeler: İrfan Kılınç, Teoman Üneri, Nedim Baran, Fahrettin Demirağ, Dr. Ferhat Ferhanoğlu ve A.Necmi Özler'in katılımlarıyla yaptığı 23.5.1997 günlü toplantıda; Raportör - Hakim Sadi Büyükeren'in başvurunun reddedilmesi gerektiği yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Erdoğan Güneş ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı R. Teoman Akça'nın da başvurunun reddedilmesine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra gereği görüşülüp, düşünüldü:

2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Yasa'nın 1. maddesinde; Uyuşmazlık Mahkemesi'nin adli, idari ve askeri yargı yerleri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili yüksek mahkeme olduğu belirtilmiş, 14. maddesinde ise; adli, idari ve askeri yargı mercilerinden en az ikisinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması halinde olumsuz görev uyuşmazlığının oluşacağı öngörülmüş, aynı Yasa'nın 27. maddesinde de; Uyuşmazlık Mahkemesi'nin, uyuşmazlık çıkarmaya ve görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri, önce şekil ve süre yönünden inceleyeceği yöntemine uymayan ve süresi içinde ileri sürülmeyen istekleri reddedeceği kabul edilmiştir.

11.8.1983 tarihinde yürürlüğe giren 2872 sayılı Yasa'nın 24. maddesinde; para cezası verme yetkisinin, mahallin en büyük mülki idare amiri sıfatıyla illerde valilik, ilçelerde kaymakamlıkça kullanılabileceği düzenlenmesi yeralmaktadır.

Adli yargı düzeni içinde yer alan Keşan Sulh Ceza Mahkemesi'nin (Kesinleşmeyen) görevsizlik kararı ile genel idare içerisinde bulunan ve idari müeyyide uygulamakla da yetkilendirilmiş olan Keşan Kaymakamlığı'nın kendisine gönderilen dava dosyasını Mahkemeye geri çevrilmesi yazısı üzerine, Mahkemece olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu ileri sürülerek uyuşmazlığın çözümlenmesi istemi ile Uyuşmazlık Mahkemesi'ne başvurulmuştur.

Öncelikle, 2247 sayılı Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı çıkarmaya yetkili yargı mercilerinin bulunup bulunmadığının, bulunmaktaysa görev uyuşmazlığının oluşup oluşmadığının saptanması gerekmektedir.

Uyuşmazlık Mahkemesince görev uyuşmazlıklarının çözüme kavuşturulabilmesi için ortada, bir yargı yolu uyuşmazlığı bulunması zorunludur. Başka bir anlatımla; iki ayrı yargı düzeni içinde yer alan yargı mercilerince verilmiş kesin veya kesinleşmiş bulunan görevsizlik kararı mevcut olmalıdır.

Mahkemenin görevsizlik kararı üzerine; dava dosyasının Mahkemeye (adli yargı yerine) geri çevrilmesine ilişkin Kaymakamlık yazısı, yargı kararı niteliğinde olmadığı gibi, ilçe genel idaresinin başı ve mercii olan Kaymakamlık Makamı da, 2247 sayılı Yasa'nın 14. maddesinde belirtilen adli, idari ve askeri yargı yerlerinden de değildir.

Açıklanan nedenlerle, Uyuşmazlık Mahkemesi'nin görevine girmeyen başvurunun 2247 sayılı Yasa'nın 1. ve 27. maddeleri uyarınca reddedilmesine ve dava dosyasının Keşan Sulh Ceza Mahkemesi'ne geri çevrilmesine karar verilmesi gerekmektedir.

SONUÇ : Anlaşmazlığın niteliğine göre, Uyuşmazlık Mahkemesinin görevine girmeyen başvurunun 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Yasa'nın 1. ve 27. maddeleri uyarınca reddine ve dosyanın Keşan Sulh Ceza Mahkemesi'ne geri çevrilmesine 23.5.1997 gününde oybirliği ile kesin olarak karar verildi.