Vekili              :Av. R.A.

Davalı            :Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili              :Av. T.K. 

            O L A Y          :Davacı, hissedarı olduğu arsa üzerinde izinsiz yaptığı tek katlı yapı ve eklentilerinin, 2981- 3290- 3366 sayılı Yasalardan yararlanmak suretiyle mevzuata uygun hale getirilmesi için başvuruda bulunmuş ise de, imar planında yolda kaldığı nedeniyle muhafaza edilemeyen yapıya belediyece ruhsat verilmemiştir.

            Belediyece, çalışma proğramına alınan imar yolu üzerinde kalan bu gibi yapılar için İlçe Kıymet Takdir Komisyonundan kıymet takdir edilmesi istenilmiş olup; 16.7.1998 günlü, 3166 sayılı Encümen kararı ile, Kıymet Takdir Komisyonunca belirlenen enkaz bedelleri ilgililere ödenerek yapıların kaldırılması öngörülmüştür.

            Belediye Başkanlığının 7.8.1998 günlü yazısı ile, yapının 15 gün içinde yıkılması veya boş olarak belediyeye teslim edilmesi; binanın yıkımı veya teslimi sonrasında Belediye Emlak ve İstimlak Müdürlüğüne başvurması halinde takdir edilen 98.969.927.- TL. enkaz bedelinin ödeneceği hususu davacıya  tebliğ edilmiştir.

            Bu arada davacı tarafından, Ankara 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:1998/ 282 D.İş sayısında açılan tespit dosyasına ibraz olunan bilirkişi raporuna göre, bina ve eklentileri ile ağaçların bedelinin 2.049.036.292.- TL. olduğu saptanmıştır.

            Davacı vekili, belediyece yıkılarak enkazına el konulan yapı için takdir edilen bedelin arttırılarak aradaki fark tutarı 2.000.000.000.-TL. alacağın yasal faiziyle birlikte davalı idareden tahsiline hükmedilmesi istemiyle, 10.9.1998 gününde adli yargı yerinde dava açmıştır.

            ANKARA 29. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 4.5.1999 gün ve E:1998/562, K:1999/240 sayı ile, dosyadaki delillere göre, davacı tarafından kaçak ve imara aykırı olarak yaptırılan binayı yıktıran davalı belediyenin bu eyleminin kamu hizmeti çerçevesinde gerçekleştiğinin, böylece eylemin idari nitelik taşıdığının anlaşıldığı; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinde idari eylemlerden doğan zararların ödettirilmesine ilişkin davalara idari yargı yerinde bakılmasının hükme bağlandığı gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş; bu karar, YARGITAY 5. HUKUK DAİRESİ’nin 21.12.1999 gün ve E:1999/17550, K:1999/21044 sayılı kararıyla ve “Davacı tarafından davaya konu edilen enkaz bedelinin ödenmesine ilişkin husus Belediye encümen kararına dayanmaktadır. Bu itibarla davaya bakmak idari yargının görevi dahilindedir. Dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar verilmesi bu itibarla doğrudur.” açıklamasıyla onanmak suretiyle kesinleşmiştir.

Bunun üzerine davacı vekili, müvekkiline ait bina ve eklentilerinin yıktırılması nedeniyle 1.715.564.550.-TL. bedelin, adli yargıda açılan dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalı belediyeden tahsiline hükmedilmesi istemiyle, 28.1.2000 gününde idari yargı yerinde dava açmıştır. 

ANKARA 9. İDARE MAHKEMESİ; 17.4.2001 gün ve E:2000/90 sayı ile, dava konusu encümen kararındaki enkaz bedelinin, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 10. maddesinde düzenlenen İlçe Kıymet Takdir Komisyonunca belirlendiği; uyuşmazlığın, takdir komisyonunca belirlenen enkaz bedelinin arttırılarak bina ve eklentileri için yapı maliyet bedelinin ödenmesi isteminden kaynaklandığı ve 2942 sayılı Yasa’nın 14. maddesine göre idarece takdir olunan bedelin arttırılması davası olduğu anlaşıldığından görüm ve çözümünde adli yargının görevli olduğu sonucuna varıldığı;ancak, daha önce adli yargı yerince görevsizlik kararı verildiği ve bu kararın kesinleştiğinden bahisle, görevli yargı yerinin belirlenmesi için 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurulmasına ve Uyuşmazlık Mahkemesi’nce karar verilinceye kadar davanın incelenmesinin ertelenmesine karar vermiştir. 

İNCELEME VE GEREKÇE  : Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Ali HÜNER’in Başkanlığında, Üyeler: Dr. Mustafa KILIÇOĞLU, Ümran SAYIŞ, Bekir AKSOYLU, Ayla ALKIVILCIM, Dr. Serdar ÖZGÜLDÜR ve Hıfzı ÇUBUKLU’nun katılımlarıyla yapılan 9.7.2001 günlü toplantısında, Raportör- Hakim İsa YEĞENOĞLU’ nun  davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Danıştay Savcısı Emin Celalettin ÖZKAN’ ın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ: 

            USULE İLİŞKİN İNCELEME:

            Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, İdare Mahkemesi’nce anılan Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen usul ve yönteme uygun biçimde başvuruda bulunulduğu anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık görülmemiş, esas inceleme yapılmasına oybirliği ile karar verilmiştir. 

            ESASA İLİŞKİN İNCELEME:

Dava, imar yolunun açılması için yıkımına karar verilen binaya takdir edilen bedelin arttırılması isteminden ibarettir.

            Olayda, davacıya ait arsa üzerinde izinsiz olarak yapılmış bulunan bina ve eklentilerinin, imar yolunda kaldığı nedeniyle bulunduğu yerde korunamadığı; 2981 sayılı Yasa’nın 13/b. maddesine göre, yapı sahibine enkaz bedelinin ödenmesi için İlçe Kıymet Takdir Komisyonuna kıymet takdir ettirildiği ve takdir edilen bedel üzerinden uygulama yapıldığı anlaşılmakta olup; dava konusu enkaz bedeli, encümen kararıyla değil, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 10. maddesine göre teşkil olunan İlçe Kıymet Takdir Komisyonunca belirlenmiş olduğundan, uyuşmazlığın çözümü için anılan Yasa’daki düzenlemeye bakılması gerekmektedir.

            2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nda, 10. maddeye göre teşkil olunan kıymet takdiri komisyonlarınca, 11. maddede belirtilen objektif esaslar dikkate alınarak bedel takdir edileceği belirtilmiş ve 14. madde ile de, takdir olunan bedel ile maddi hatalara karşı adli yargıda dava açılacağına işaret edilmiştir.           

Bu duruma göre ve olayda imar uygulamasına ilişkin idari bir işlemin iptalinin istenilmemiş olması karşısında, kıymet takdir komisyonunca belirlenen bedelin arttırılması istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli bulunmaktadır.

            Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesi’nin başvurusunun kabulü ile Ankara 29. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir. 

SONUÇ         : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 9. İdare Mahkemesi’nin başvurusunun KABULÜ ile, Ankara 29. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 4.5.1999 gün ve E:1998/562, K:1999/240 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 9.7.2001 gününde KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ İLE karar verildi.