Sanık             : L. D.

             OLAY             : Emniyet Müdürlüğü yazısında, (L.D.) tarafından Sağlık Bakanlığından ruhsat almadan deterjan ve temizlik maddeleri üretimi yapıldığının saptandığı belirtilerek gerekli işlemin yapılmasının istenilmesi nedeniyle, Ankara Valiliği Sağlık Müdürlüğü’nce,  1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu’na aykırı bu tür fiilleri işleyenler hakkında 282. ve 296. maddeler doğrultusunda işlem yapılması gereğinden bahisle suç duyurusunda bulunulması üzerine, ANKARA CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI’nın 29.4.2004 tarih ve E:2004/19402 sayılı iddianamesi ile, adıgeçen hakkında 1593  sayılı Yasa’ya muhalefet ettiği nedeniyle anılan Yasanın 183/185 ve 296. maddeleri delaletiyle TCK. 396 ve 402. maddeleri  gereğince cezalandırılması istemiyle kamu davası açılmıştır.

ANKARA 1. SULH CEZA MAHKEMESİ; 15.7.2004  gün ve E:2004/705, K:2004/854 sayı ile, Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkındaki 27.5.2004 tarih ve 5179 sayılı Kanun’un 29/A. maddesi gereğince sözkonusu suçlar idari para cezasına dönüştürüldüğünden Mahkemenin görevsizliğine ve bu konuda karar verilmek üzere dosyanın yetkili ve görevli en yüksek mülki amir durumundaki Ankara Valiliğine gönderilmesine karar vermiştir.

Dosyanın, İl Tarım Müdürlüğünce geri çevrilmesi üzerine ANKARA 1. SULH CEZA MAHKEMESİ; 23.11.2004 gün ve E:2004/705, K:2004/854 sayılı Ek Karar ile, 15.7.2004 günlü kararın bizzat Ankara Valiliği tarafından incelenerek ilgiliye idari para cezası verilmesi veyahut Mahkemenin görevli olduğu düşünülüyorsa vilayet makamınca da görevsizlik kararı verilerek görevli ve yetkili mahkemenin belirlenmesi yönünden dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesi gerekirken yetkisiz Ankara İl Tarım Müdürü tarafından iade edilen dosyanın belirtilen gerekçeler uyarınca gereğinin yapılması için Ankara Valiliğine gönderilmesine karar vermiştir.

Ankara Valiliği Sağlık Müdürlüğünce, 14.2.2005 gün ve 1254 sayılı yazı ile, anılan Mahkeme kararından bahisle, deterjan ve genel temizlik ürünlerini kapsamına almayan 5179 sayılı Kanun’un 29/A. maddesi doğrultusunda Valilikçe idari para cezası uygulanamayacağı, 1593 sayılı Kanun kapsamında yer alan bu ve benzeri ürünlerle ilgili olarak  282-296. maddeler doğrultusunda mahkemelerce yasal işlem yapılması gerektiği düşüncesiyle Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvuruda bulunulmuştur.

İNCELEME VE GEREKÇE:  Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Tülay TUĞCU ’nun Başkanlığında, Üyeler: M. Lütfü ÜÇKARDEŞLER, Coşkun ÖZTÜRK, Serap AKSOYLU, Z. Nurhan YÜCEL, Abdullah ARSLAN ve H. Hasan MUTLU’nun katılımlarıyla yapılan 16.5.2005 günlü toplantısında, Raportör-Hakim İsa YEĞENOĞLU’nun 2247 sayılı Yasa’ya uygun bulunmayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Danıştay Savcısı Nevzat ÖZGÜR’ün başvurunun reddi gerektiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Uyuşmazlık Mahkemesi Genel Kurulu’nun 13.10.1988 tarih ve 19958 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 11.7.1988 günlü, E:1988/1, K:1988/1 sayılı İlke Kararının sonuç kısmında, “ 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un bütünü ile incelenip değerlendirilmesinden, bu Kanun’un uygulanması yönünden, 2. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan  ‘ceza uyuşmazlıkları’  ibaresinden, savcının ya da şahsi davacının talebiyle başlayan yargılanması sonucunda sanığın mahkûmiyetine ya da beraatine hükmedilebilecek davalarda askeri ve adli ceza mahkemeleri arasında çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının anlaşılması; bunun dışında kalan tüm görev ve hüküm uyuşmazlıklarının ‘ hukuk uyuşmazlığı’ sayılması gerektiği sonucuna varılmaktadır.” denilmekte olup, adli ceza mahkemesi ile  idari mercii arasında görev uyuşmazlığı doğduğu öne sürüldüğüne göre, başvurunun 2247 sayılı Yasa’nın uygulanması yönünden “hukuk uyuşmazlığı” kapsamında bulunduğu açıktır.

            Anayasa’nın 158. maddesinin birinci fıkrasında “Uyuşmazlık Mahkemesi adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkilidir”. denilmiş; 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 1. maddesinde “ Uyuşmazlık Mahkemesi; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş, adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili ve bu Kanunla kurulup görev yapan bağımsız bir yüksek mahkemedir.

            Özel kanun uyarınca hakeme başvurulmasının zorunlu olduğu hallerde, eğer hakemlik görevi hakim tarafından yerine getirilmiş ise bu merci, davanın konusuna göre, yukarıdaki fıkrada yazılı adli veya idari yargı mercilerinden sayılır.” hükümleri yer almış;  aynı Yasa’nın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesinin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmiştir.

Anılan hükümlere göre, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce bir görev ya da hüküm uyuşmazlığının incelenebilmesi için, uyuşmazlığa konu edilen karar veya kararların, adli, idari veya askeri yargı mercilerince ya da hakemliğin hakim tarafından yerine getirilmesinde olduğu gibi yargı merci sayılanlarca verilmiş bulunması gerekmektedir.

Olayda, Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesince görevsizlik kararı verilerek dosyanın gönderilmesi üzerine Ankara Valiliği Sağlık Müdürlüğünce, bu konuda Valilikçe idari para cezası uygulanmasının sözkonusu olmadığı; mahkemelerce işlem yapılması gereğinden sözedilerek başvuruda bulunulmuş olup, Sulh Ceza Mahkemesi’nin görevsizlik kararı dışında herhangi bir kararın uyuşmazlık konusu edilmediği anlaşılmaktadır.

Başvuruda bulunan merci tarafından da bir görevsizlik ya da yetkisizlik kararı verilmiş olsaydı dahi, Ankara Valiliği genel idarenin taşra teşkilatı olup Anayasa’nın 158. ve 2247 sayılı Yasa’nın 1. maddesinde belirtilen yargı mercilerinden olmadığından, ortada Uyuşmazlık Mahkemesi’nce çözümü gereken bir görev uyuşmazlığı bulunduğundan sözetmek olanaksızdır.

 Bu durum karşısında, 2247 sayılı Yasa’nın 1. maddesinde sayılan yargı mercileri arasında yer almayan Ankara Valiliğince yapılan başvurunun, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmektedir.

             SONUÇ: 2247 sayılı Yasa’nın 1. maddesine uygun bulunmayan BAŞVURUNUN, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca  REDDİNE, 16.5.2005 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.