Mağdur          : S.G.

            Sanıklar         : 1-B.E.

                                     2-O.A.

O L A Y          : Bingöl 49. Mknz. P. Tug. Mu. Bl. Komutanlığı emrinde görevli Mu. Er sanık O.A.'ın, 30.7.1995 günü yemekhane sorumlusu olarak görevli bulunduğu sırada, gösterdiği masaya oturup oturmamak yüzünden aynı Komutanlık emrinde görevli Mu. Er mağdur S.G. ile aralarında tartışma çıktığı, bu arada olay yerine gelen diğer sanık Mu. Er B.E. ile birlikte mağdur S.G.'ü yumrukla vurmak suretiyle 15 gün iş ve güçten kalacak şekilde yaraladıkları ileri sürülerek eylemlerine uyan Türk Ceza Kanunu'nun 456/1. maddesi uyarınca ayrı ayrı cezalandırılmaları istemiyle 8. Kolordu Komutanlığı Askeri Savcılığı'nın 17.10.1995 gün ve E:1995/1580, K:1995/684 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

             8. KOLORDU KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 16.7.1996 gün ve E:1996/452, K:1996/316 sayıyla; sanıklara yüklenen eylemlerin, askeri suç olmaması, askeri bir suça da bağlı bulunmaması ve yargılama sırasında sanıkların terhis edilmesiyle askeri mahkemede yargılanmasını gerektiren ilginin de kesildiği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşmiştir.

             BİNGÖL ASLİYE CEZA MAHKEMESİ: 1.10.1997 gün ve E:1997/84, K:1997/302 sayıyla; sanıkların askeri mahkemede yargılandıkları sırada terhis edilmeleri nedeniyle askeri mahkemenin görevinin sona ermeyeceği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

             Böylece, askeri ve adli yargı yerleri arasında 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun'un  14. maddesinde öngörüldüğü  biçimde, olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuş, dosya, Bingöl Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 4.8.1999 gün ve 1999/8315  sayılı yazısı ile Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmiştir.

             İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Ali HÜNER’in Başkanlığında, Üyeler; Cengiz ERDOĞAN, Refik DİZDAROĞLU, Keskin KAYLAN, Necmettin ÖZKAN , Recep SÖZEN, Ahmet ALKIŞ’ ın katılımlarıyla yapılan 8.11.1999 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’ in davanın çözümünde askeri yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Önder BAŞOĞUL’ un davanın çözümünün askeri yargının görev alanına girdiğine ilişkin sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

 353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir.

            "Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

            a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu  dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

            b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar, 

            c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalaa edilmektedir.     

             Aynı Yasa’nın 13.10.1996 gün ve 22786 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4191 sayılı Yasa’yla değişik 17. maddesinde; “askeri mahkemelerde yargılanmayı gerektiren ilginin kesilmesi, daha önce işlenen suçlara ait davalara bu mahkemelerin bakma görevini değiştirmez. Ancak suçun askeri bir suç olmaması askeri bir suça bağlı bulunmaması ve sanık hakkında kamu davası açılmamış olması halinde askeri mahkemenin görevi sona erer” denilmektedir. 

Olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasında; Mu. Er sanık B.E. 3.3.1996, Mu. Er sanık O.A. 26.8.1995 günü terhis edilmişlerdir. Sanık O.A.'ın asker kişi sıfatını taşıdığı sırada işlediği ileri sürülen suçun, asker kişiye karşı askeri mahalde işlendiği belirtilmekle beraber; askeri suç olmadığı, askeri bir suça da bağlı bulunmadığı ve sanık hakkındaki kamu davasının da terhis edilmesinden sonra 17.10.1995 gününde askeri mahkemeye açıldığı anlaşılmaktadır. 

Bu durumda; askeri suç olmayan ve askeri bir suça da bağlı bulunmayan Türk Ceza Kanunu'nun 456. maddesinde unsurları ve cezaları yazılı olan etkili eylem suçuna ilişkin davanın; sanığın terhisinden sonra açılmış olması, bu halde de askeri mahkemenin görevi sona ermiş bulunduğundan adli yargı yerinde, B.E.'ın ise asker kişi sıfatını taşıdığı sırada askeri mahalde işlediği ileri sürülen suçu nedeniyle terhis edilmeden önce hakkındaki kamu davası askeri mahkemeye açıldığından bu sanık hakkındaki kamu davasının ise 353 sayılı Yasa'nın 17. maddesi hükmü karşısında askeri yargı yerinde görülmesi gerekmektedir. 

Ancak, bağlılığın düzenlendiği Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu'nun 3. ve 353 sayılı Yasa'nın 18. maddesinde; "Bir kimse birkaç suçtan sanık olur veya bir suçta ne sıfatla olursa olsun birkaç sanık bulunursa bağlılık var sayılır" denilmektedir. 

Olay kısmında ve yerel mahkemelerin görevsizlik kararlarında belirlendiği üzere Mu. Er sanıklar O.A. ile B.E.'a yüklenen suçun işleniş biçimine, oluş tarzına ve birlikte işlendiği ileri sürüldüğüne göre 353 sayılı Yasa'nın 18. maddesinde öngörüldüğü üzere olayda "bağlılık" olduğu ve birlikte aynı yargı yerinde yargılanmalarının gerektiği açıktır. 

 Açıklanan nedenlerle, 353 sayılı Yasa'nın 18. maddesinde öngörüldüğü üzere olayda bağlılık bulunduğundan 8. Kolordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi'nce verilen  görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ: Anlaşmazlığın niteliğine göre, davanın ASKERİ YARGI yerinde görülmesinin gerektiğine, bu nedenle 8. Kolordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi'nin 16.7.1996 günlü, E:1996/452, K:1996/316 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 8.11.1999 günü kesin olarak OYBİRLİĞİ ile karar verildi.