|
T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ ESAS NO : 2019 / 235 KARAR NO : 2019 / 412 KARAR TR : 8.7.2019 |
ÖZET : 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.
|
Davacı/Davacılar
(Adli Yargı Yerinde): Z. B.
İdari Yargı Yerinde:
Davacılar : 1-M.T. ve diğ.
Vekili : Av. E E
Davalılar : 1- T.C Ulaştırma Denizcilik Ve Haberleşme Bakanlığı
Vekili : Av. ÇT
: 2- Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü
Vekili : Av. VK
O L A Y : 1-a)Davacı Z.B.’in vekili dilekçesinde özetle; müvekkilinin malik olduğu Van ili, Merkez ilçesi, Eminpaşa Mahallesi, 133 pafta, 1959 Ada, 5 Parsel sayılı taşınmaza; Van Ferit Melen Havalimanını genişletme projesi kapsamında kamulaştırmasız olarak el konulduğunu; arsanın içerisindeki tüm ağaçların davalı idarelerce kesildiğini, müvekkiline bu arsa üzerinde hiçbir işlem yapamaması uyarısı yapıldığını; kamulaştırma kararı alınan arsaya fiili olarak el atıldığını, el atmanın sürekli olduğunu; arsanın iyi bir konumda ve kıymetli olduğunu; yasalarla güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğini, müvekkilinin taşınması üzerinde özgürce tasarruf etme hakkının elinden alındığını ifade ederek; munzam zarar, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, kesilen ağaçların bedeli için 500 TL; kamulaştırmasız el atma sebebi ile tazminatı için 500 TL; ecri misil davası için 500TL, olmak üzere toplamda şimdilik 1.500, -TL. nin en yüksek faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.
1-b) VAN 4.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 13.11.2018 gün ve E:2018/306, K:2018/645 sayı ile, “(…)Dava, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkindir.
Anayasa Mahkemesi’nin 25.09.2013 gün 2013/93 Esas, 2013/101 Karar sayılı ilamında da: “Kamulaştırmasız el atmadan söz edilebilmesi için taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş olması gerektiği; imar kısıtlamalarında taşınmazın zilyetliğinin malikte kalmaya devam etmekte olup, yalnızca malikin tasarruf yetkisinin, ilgili mevzuattan kaynaklanan bazı kısıtlamalara maruz kaldığı, bu nedenle imar kısıtlamalarından kaynaklanan tazminat davalarının idari yargıda açılabileceği” kabul edilmiştir.
Somut olayda, davacı vekili dava dilekçesiyle, ağaçlarının idare tarafından kesildiğini, el atıldığım belirtmiştir.
Davalı taraf ise, ağaçların kesilmesinin Sivil Havacılık Kanunu çerçevesince yapıldığını, taşınmaza el atılmadığını, yargı yolu nedeniyle davanın reddini dilemiştir.
Mahkememizce dava konusunun havalimanına olan krokideki konumu, davalının ve davacının beyanı dikkate alındığında taşınmaz zilyetliğinin idareye geçmesi ve taşınmazın fiilen kamu hizmetine tahsis edilmiş koşulunu taşımadığı, davacının taşınmazında olan sınırlandırmaların tam yargı davasına konu olabileceğinden yargı yolu nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
Aynı nitelikte olayla ilgili Yargıtay 5. Hukuk Dairesi'nin 2013/10491 Esas ve 2013/16693 Karar sayılı ilamı ile verilen yargı yolu reddine ilişkin karar onanmıştır.
1 -Davacının davasının yargı yolu nedeniyle REDDİNE…” karar vermiş, bu karar istinaf yoluna başvurulmaksızın kesinleşmiştir.
2-a) Bu kez, davacılar 1- M. T. ve diğ., vekili dilekçesinde özetle; daha önce Van 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/306 Esas, 2018/645 Karar sayılı dava dosyasında, yasal süresi içerisinde iş bu tazminat konusu husus için dava açtıklarını, Asliye Hukuk Mahkemesince yukarıda esas ve karar numarası yazılı ilam ile görevsizlik kararı verildiğini, kararın kesinleştiğini ve süresinde iş bu davayı açma zarureti doğduğunu belirttikten sonra; müvekkillerinin malik olduğu Van ili, Merkez ilçesi, Eminpaşa Mahallesi, Şamranaltı mevkii, 137 pafta, 110 Ada, 25 Parsel sayılı taşınmaza; Van Ferit Melen Havalimanını genişletme projesi kapsamında kamulaştırmasız olarak el konulduğunu; arsanın içerisindeki tüm ağaçların davalı idarelerce kesildiğini, müvekkiline bu arsa üzerinde hiçbir işlem yapamaması uyarısı yapıldığını; kamulaştırma kararı alınan arsaya fiili olarak el atıldığını, el atmanın sürekli olduğunu; arsanın iyi bir konumda ve kıymetli olduğunu; yasalarla güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğini, müvekkilinin taşınması üzerinde özgürce tasarruf etme hakkının elinden alındığını ifade ederek; munzam zarar, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, kesilen ağaçların bedeli için 1.000 TL; kamulaştırmasız el atma sebebi ile tazminatı için 5.000 TL; ecri misil davası için 500TL, olmak üzere toplamda şimdilik 6.500, -TL. nin en yüksek faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.
2-b) VAN 1.İDARE MAHKEMESİ: 12.3.2019 gün ve E:2019/165 sayı ile, “(…) İdarenin, hiçbir hukuki temeli bulunmayan bazı eylemlerinden doğan zararların tazmininin idari yargıda değil, adli yargıda görülmesi gerektiği doktrin ve yargısal içtihatlarda kabul edilmektedir. Bu eylemler, şeklen idareden kaynaklanmalarına rağmen eylemlerdeki ağır hukuksuzluk, bunların fonksiyonel açıdan idari eylem olma niteliğini ortadan kaldırmakta ve fiili yola dönüştürmektedir. Bu derece ağır hukuksuzluklar içeren fiiller, idari eylem olarak değil haksız fiil olarak yorumlamakta ve uygulanmaktadır.
Uyuşmazlık Mahkemesi içtihatları uyarınca da; idarelerce kişilerin taşınmazlarının herhangi bir kamulaştırma işlemi olmaksızın fiilen kamusal işlevlerde kullanılması anlamına gelen fiili el atma durumuna ilişkin davaların adli yargı mahkemelerinde, imar planında taşınmazın kamu kullanımına ayrılması durumuna karşılık gelen hukuki el atma davalarının ise idari yargıda çözümleneceği açıktır.
Dava dosyasının incelenmesinden; Van Ferit Melen Havaalanı genişletme çalışmaları kapsamında, davacılara ait Van İli, Merkez İlçesi, Şamranaltı mevkii, 137 pafta, 110 ada, 25 parsele kamulaştırmasız el atıldığı, taşınmaz üzerindeki ağaçların kesildiği ve taşınmazın kullanılamadığı ileri sürülerek kamulaştırmasız el atma sebebiyle 500,00 TL, ağaçların kesilmesi sebebiyle 500,00 TL, ercimisil bedeli olarak 500,00 TL olmak üzere toplam 1.500,00 TL maddi tazminatın en yüksek iskonto oranında reeskont faizi veya devlet borçları için öngörülen en yüksek faiz haddi ile ödenmesine karar verilmesi istemiyle Van 4. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde açılan dava sonucunda, anılan Mahkeme'nin 13.11.2018 tarih ve E.2018/306, K.2018/645 sayılı kararıyla, yargı yolu caiz olmadığından davanın usulden reddine karar verildiği, kararın kesinleşmesine müteakip Mahkememiz nezdinde bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta davacılar tarafından özetle; taşınmazın, Van Ferit Melen Havaalanı genişletme projesi kapsamında havaalanı alanına dahil edildiği, koruma bandı içerisinde yer aldığı, davalı idarece taşınmaz üzerindeki ağaçların kesildiği ve taşınmazın kullanılamadığı hususlarının ileri sürüldüğü görülmekte olup, bu haliyle davanın, fiili el atma sebebi üzerine kurulduğu ve hukuki olarak nitelendirilmesinde fiili el atma davası olduğu, fiili el atmanın gerçekte var olup olmadığı durumunun ise ancak davanın esasının görülmesi sırasında keşif incelemesiyle ortaya çıkabileceği, fiili el atma iddiasına yönelik yapılacak tespitin de esas kararın sonucuna etki edeceği anlaşıldığından, Van 4. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 13.11.2018 tarih ve E.2018/306, K.2018/645 sayılı kararında, davanın hukuki el atma niteliği taşıdığına yönelik herhangi bir tespit bulunmadığı hususu da dikkate alındığında, fiili el atma iddiasıyla açılan davanın, bir bütün halinde ele alınarak adli yargı yerinde çözümlendirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle davanın adli yargının görev alanına girdiği sonucuna varıldığından, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderilmesine ve dosya incelemesinin bu konuda Uyuşmazlık Mahkemesi'nce karar verilinceye kadar ertelenmesine…” karar vermiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE:
Uyuşmazlık Mahkemesi’nin, Hicabi DURSUN’un Başkanlığında, Üyeler: Şükrü BOZER, Mehmet AKSU, Birol SONER, Süleyman Hilmi AYDIN, Aydemir TUNÇ ve Nurdane TOPUZ'un katılımlarıyla yapılan 8.7.2019 günlü toplantısında: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, 2247 sayılı Yasa’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ ve Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın, davada 2247 sayılı Yasada öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;
Anayasa’nın 158. maddesinde, Uyuşmazlık Mahkemesinin adli ve idari yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkili olduğu belirtilmiş; 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 1. maddesinde, “Uyuşmazlık Mahkemesi; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş, adli ve idari yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili ve bu kanunla kurulup görev yapan bağımsız bir yüksek mahkemedir…”; 14. maddesinde, “Olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli ve idari yargı mercilerinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekir. / Bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi, ancak davanın taraflarınca (…) ileri sürülebilir. ”; 19.maddesinde, “Adli ve idari yargı mercilerinden birisinin kesin veya kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine kendisine gelen bir davayı incelemeye başlayan veya incelemekte olan bir yargı mercii davada görevsizlik kararı veren merciin görevli olduğu kanısına varırsa, gerekçeli bir karar ile görevli merciin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurur ve elindeki işin incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesinin karar vermesine değin erteler. / (Değişik ikinci fıkra: 23/7/2008 – 5791/9 md.) Yargı merciince, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası da temin edilerek, gerekçeli başvuru kararı ile birlikte dava dosyaları Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilir.” denilmiştir. Aynı Yasanın 27. maddesinde ise, Uyuşmazlık Mahkemesinin, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceleyeceği; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddedeceği kuralına yer verilmektedir.
İdare Mahkemesince, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, Yasa’nın 14. maddesine göre olumsuz görev uyuşmazlığı bulunduğunun ileri sürülebilmesi için davanın “tarafları, konusu ve sebebinin aynı” olması; koşullarının öngörülmüş bulunması bağlamında dava dosyalarının incelenmesinden; öncelikle, adli ve idari yargı yerlerinde açılan davaların davacılarının aynı olmadığı; adli yargı yerinde davacı Z. B.olmasına karşın, idari yargı yerindeki davacıların 1- M. T., ve diğ.olduğu; diğer taraftan davaların konu ve sebeplerinin de (somut olayın aynı- havaalanı genişletme çalışmaları kapsamında taşınmaza kamulaştırmasız el atma- olmasına karşın) farklı olduğu; adli yargı yerinde, bir davacının Van ili, Merkez ilçesi, Eminpaşa Mahallesi, 133 pafta, 1959 Ada, 5 Parsel sayılı taşınmazına ilişkin bir talep bulunmasına karşılık; idari yargı yerinde, onüç davacının Van ili, Merkez ilçesi, Eminpaşa Mahallesi, Şamranaltı mevkii, 137 pafta, 110 Ada, 25 Parsel sayılı taşınmazına yönelik bir uyuşmazlığın söz konusu olduğu anlaşılmıştır.
Bu durumda; belirtilen usul noksanlıkları karşısında, ortada adli ve idari yargı yerleri arasında görev uyuşmazlığı oluştuğundan söz etmek mümkün değildir ve 2247 sayılı Yasa’nın 19. ve dolayısıyla 14. maddesinde öngörülen koşullar gerçekleşmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan Van 1.İdare Mahkemesinin 12.3.2019 gün ve E:2019/165 sayılı başvurusunun, aynı Yasanın 27. maddesi uyarınca reddi gerekmiştir.
S O N U Ç : 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan Van 1.İdare Mahkemesinin 12.3.2019 gün ve E:2019/165 sayılı BAŞVURUSUNUN, aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca REDDİNE, 8.7.2019 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye
Hicabi Şükrü Mehmet Birol
DURSUN BOZER AKSU SONER
Üye Üye Üye
Süleyman Hilmi Aydemir Nurdane
AYDIN TUNÇ TOPUZ