Hukuk Bölümü         2004/7 E.  ,  2004/10 K.
"İçtihat Metni"Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığınca hazırlanmıştır. İzinsiz olarak kopyalanması ve dağıtılması hukuki sorumluluk gerektirir.

Davacı           : M.K.

Vekili              : Av. Z.K.

Davalı            : Petl.Last.San. ve Tic. A.Ş.

Vekili              : Av. F.K.

O  L  A  Y       : Petl.Last.San. ve Tic. A.Ş. Genel Müdürlüğünde kapsam dışı sözleşmeli personel olarak çalışmakta iken, bu kuruluşun 20.3.1997 tarih ve 97/06 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu kararı ile idareye ait %99.918 oranındaki hissenin kısmen satışı suretiyle özelleştirilmesi üzerine, 4046 sayılı Yasa’nın 22. maddesi uyarınca Calışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Kırşehir İl Müdürlüğünde memur kadrosuna naklen atanan davacı, özelleştirilen kuruluştan ilişiğinin 15.8.1997 gününde kesildiğini ileri sürerek, bu kuruluşta 19.3.1990-15.8.1997 tarihleri arasındaki çalışması nedeniyle kıdem tazminatı alacağının, bankaların mevduata uyguladığı en yüksek faiziyle birlikte, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ile PETLAS A.Ş.’den tahsiline hükmedilmesi istemiyle, 20.11.2001 gününde adli yargı yerinde dava açmıştır.

            ANKARA 7. İŞ MAHKEMESİ; 5.2.2002 gün ve E:2001/1740, K:2002/20 sayı ile, davacının Bağlı Ortaklıkta kapsam dışı personel statüsünde çalışırken İdareye ait hissenin %40 oranına düşmesi üzerine Devlet memurluğuna atamasının yapıldığı; Uyuşmazlık Mahkemesi’nin 22.1.1996 gün ve 1995/1, 1996/1 sayılı ilke kararına göre kapsam dışı personelin özelleştirme tarihinden önceki kıdem tazminatı isteğine ilişkin uyuşmazlığın çözümlenmesinin idari yargı görev alanına girdiğinin vurgulandığı ve ilke kararlarının bağlayıcı nitelikte olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş; bu karar, YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ’nin 11.3.2002 gün ve 2002/5107-3542 sayılı kararıyla onanmak suretiyle kesinleşmiştir.

            Davacı vekili, aynı istekle, bu kez Petl. A.Ş.aleyhine, 26.9.2002 gününde (dilekçe ret kararı üzerine düzenlenen 10.1.2003 günlü dilekçe ile) idari yargı yerinde dava açmıştır.

            KIRIKKALE İDARE MAHKEMESİ TEK HAKİMİ; 16.4.2003 gün ve E:2003/119, K:2003/183 sayı ile, olayda Petlas Lastik San. Tic. A.Ş.’nin 6.5.1997 tarihinde özelleştirilmesi üzerine 15.8.1997 tarihinde davacının iş akdinin feshedildiği; iş akdinin feshi tarihi ve dava tarihi itibariyle davalı kuruluşun özelleştirilmesi nedeniyle kamu kurumu niteliğini kaybettiğinin anlaşıldığı; bu durumda, özelleştirilmesi nedeniyle kamu kurumu niteliğini kaybeden davalı Şirket ile davacı arasındaki hukuki ilişkinin özel hukuk ilişkisi niteliğinde olması nedeniyle bu ilişkiden doğan uyuşmazlığın görüm çözümünün 5521 sayılı Yasa’ya göre adli yargı yerinin görevine girdiği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş; bu karar, itiraz edilmeyerek kesinleşmiştir.

 

İNCELEME VE GEREKÇE  : Uyuşmazlık     Mahkemesi   Hukuk   Bölümü’nün,  Tülay TUĞCU’nun  Başkanlığında,   Üyeler:  Dr.   Atalay   ÖZDEMİR,   M.  Lütfü   ÜÇKARDEŞLER,

Serap AKSOYLU, Z. Nurhan YÜCEL, Turgut ARIBAL  ve  Abdullah ARSLAN’ın  katılımlarıyla yapılan 1/3/2004 günlü toplantısında, Raportör- Hakim İsa YEĞENOĞLU’ nun  davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile  dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ ile Danıştay Savcısı Tülin ÖZGENÇ’in davada adli yargının görevli olduğu yolundaki yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

             USULE İLİŞKİN İNCELEME     :

            Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, adli yargı yerinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ile Petl. A.Ş.aleyhine ve idari yargı yerinde ise sadece Petl..A.Ş.aleyhine dava açılmış olması nedeniyle, 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesine göre olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için davanın “tarafları, konusu ve sebebinin aynı” olması koşulunun öngörülmüş bulunması karşısında, adli ve idari yargı yerleri arasında davalı Petl. A.Ş.aleyhine açılan dava yönünden olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuş olup, idari yargı dosyasının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve adli yargı dosyasının da getirtilerek incelemeye alındığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının  incelenmesine oybirliği ile karar verildi.  

ESASA İLİŞKİN İNCELEME  :

            Dava, 4046 sayılı Yasa’nın 22. maddesine göre bir kamu kuruluşuna naklen atanan davacının, özelleştirilen kuruluşta kapsam dışı sözleşmeli personel statüsünde çalıştığı sürelere ilişkin kıdem tazminatının ödenmesi isteminden ibarettir.

            233 sayılı KHK. hükümlerine tabi bir Bağlı Ortaklık iken özelleştirme proğramına alınan Petl.Last.San. ve Tic. A.Ş.’nde kamuya ait bulunan % 99,918 oranındaki hisselerin, Özelleştirme Yüksek Kurulu’nca 20.3.1997 tarih ve 1997/06 sayı ile kısmen satışına karar verilmesi ve Özelleştirme İdaresi ile alıcı Kombassan Holding arasında 6.5.1997 tarihli Hisse Satış Sözleşmesinin imzalanması üzerine kamuya ait hisselerin %40 oranına düşmesi suretiyle  özelleştirme süreci tamamlanmış olup; Petl.Last.San. ve Tic. A.Ş., aynı zamanda yürürlük tarihi olan sözleşmenin imza tarihi itibariyle, özel hukuk tüzel kişiliğine dönüşmüş bulunmaktadır.

            Özelleştirilen Kuruluşta kapsam dışı sözleşmeli personel statüsünde çalışmakta olan davacının, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 22. maddesine göre kamu kurum ve kuruluşlarına (Türkiye İş Kurumuna) naklen atanmak için başvuruda bulunması ve bu isteğin Devlet Personel Başkanlığınca uygun görülmesi üzerine adı geçen Kurumun Kırşehir İl Müdürlüğü memur kadrosuna ataması yapılmış, 15.8.1997 gününde eski kurumuyla ilişiği kesilmiştir.

            4046 sayılı Yasa’nın 22. maddesinin değişik ikinci fıkrasının ikinci cümlesinde “Kamu kurum ve/ veya kuruluşlarına atanacak personelin bu maddenin (a) ve (b) bendlerinde belirtilen durumlarda atamalarının yapılıp, eski kurumları ile ilişkilerinin kesileceği tarihe kadar geçecek süredeki, aylık ücret, sosyal hak ve yardımlar ile her türlü hakları Özelleştirme Fonundan ödenir ve bunlardan T.C. Emekli Sandığına tabi olanların bu süre içinde sandıkla olan ilgileri devam eder.” kuralına yer verilmiş; Hisse Satış Sözleşmesinde de anılan Yasa hükmüne paralel düzenlemeye yer verilmiştir.

             Olayda, anılan 4046 sayılı Yasa’nın 22. maddesine göre naklen atamaya tabi tutulan davacı, özelleştirilen kuruluşta kapsam dışı sözleşmeli personel olarak çalıştığı sürelere ilişkin kıdem tazminatının, artık bir özel hukuk tüzel kişisi olan davalı Şirket tarafından kendisine ödenmesine hükmedilmesi istemiyle, uyuşmazlığa konu edilen davayı açmış bulunmaktadır.

            2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı” başlıklı 2. maddesinin değişik 1 numaralı bendinde:

            “a) (Değişik : 8.6.2000-4577/5md) idari işlemler hakkında yetki, şekil,sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları,

             b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,

            c) (Değişik  : 18.12.1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar.”

            İdari dava türleri olarak sayılmış olup; kural olarak, idari yargıda ancak Devlete ve kamu tüzel kişilerine karşı açılan davalara bakılabilir.

            Buna göre, incelenen uyuşmazlıktaki aynı taraf olarak tespit edilen PETL.A.Ş..yönünden  davalı mevkiinde özel hukuk tüzel kişisinin bulunması karşısında, ortada idari yargı yetkisi kapsamında açılmış bir idari dava bulunduğundan sözetmek olanaksızdır.

            Uyuşmazlık Mahkemesi’nin 22.1.1996 gün ve E:1995/1, K:1996/1 sayılı ve özelleştirme kapsamında bulunan kuruluşlarda kapsam dışı statüde çalışan personelin kurumları ile olan ilişkilerinden doğan anlaşmazlıkların çözüm yerinin idari yargı olduğuna ilişkin İlke Kararının, bu kuruluşlardaki kamu hisselerinin % 50’nin altına düşmesine kadar olan süreci ilgilendirdiği; ancak, özelleştirmenin tamamlandığı andan itibaren bağlayıcılığını yitireceği açıktır.

            Öte yandan, davacının kamu personeli olması da özel hukuk tüzel kişisi aleyhine açtığı davaya idari nitelik kazandırmaya yeterli değildir.

            Belirtilen tüm bu hususlara göre, kapsam dışı sözleşmeli personel statüsünde çalıştığı sürelere ilişkin olarak davacıya, özelleştirilen kuruluşu devralan Alıcı Şirket tarafından Hisse Satış Sözleşmesi hükümleriyle belirlenen yükümlülükleri çerçevesinde kıdem tazminatı ödenip ödenmeyeceğine ilişkin bulunan davanın, özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli bulunmaktadır.

            Açıklanan nedenlerle, İş Mahkemesi’nce Petl.A.Ş..yönünden verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ         : Petl. A.Ş. aleyhine açılan davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara7. İş Mahkemesi’nce 5.2.2002 gün ve E:2001/1740, K:2002/20 sayı ile davalı PETL.A.Ş..yönünden verilen  GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 1.3.2004 gününde KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ  İLE karar verildi.