Vekili              : Av. H.İ.Ö.

Davalı            : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili              : Av. Ş.E. 

            O  L  A  Y       : Ankara Büyükşehir Belediye Encümenince, 1.8.1996 tarih ve 3129/4781 sayı ile, Çankaya İlçesi, Birlik Mahallesine ilişkin imar planına göre adalararası yol güzergâhında kalan tesis ve ağaçların, tapusunu ibraz edenlere 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’na göre maliyet bedellerinin, 2981 sayılı Yasa’ya tabi olup tapu tahsis belgesini ibraz edenlere aynı Yasa’nın 13/b. maddesine göre enkaz bedellerinin, sahiplerine ödenmek; tapusuz ve ruhsatsız kaçak yapılara ise, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. ve 42. maddeleri uygulanmak suretiyle, enkazlarının kaldırılmasına ve yolun trafiğe açılmasına karar verilmiştir.

            Anılan karar gereğince, davacıların murisince yaptırılmış olan gecekondu, Çankaya İlçe Kıymet Takdir Komisyonuna takdir ettirilen 65.927.170.- TL. enkaz bedeli ilgililer adına bankada bloke edildikten sonra, Büyükşehir Belediyesi ekiplerince yıkılmıştır.

            Bu arada, Ankara 22. Asliye Hukuk Mahkemesinin E:1996/290 D. İş sayısında açılan tespit dosyasına ibraz olunan bilirkişi raporuna göre, yapı ve eklentileri ile ağaçların bedelinin 909.958.404.- TL. olduğu saptanmıştır.

            Davacılar vekilince, kamulaştırma bedelinin 902.758.404.- liraya arttırılması istemiyle, 9.12.1996 gününde adli yargı yerinde dava açılmıştır.

            ANKARA 26. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 8.10.1998 gün ve E:1996/846, K:1998/442 sayı ile, Mahkemece resen seçilen bilirkişiler tarafından düzenlenen raporlarda arttırılması gereken bedelin 776.483.319.- TL. olarak saptandığı ve bunun benimsendiği belirtilerek davanın kısmen kabulüne, fazla kısmın reddine karar vermiştir.

            Bu kararın davalı idarece temyiz edilmesi üzerine YARGITAY 5. HUKUK DAİRESİ’ nce, 29.11.1999 gün ve E:1999/16797, K:1999/19035 sayı ile, encümen kararında yol güzergâhında kalan yapıların tapulu arazi üzerinde bulunması halinde 2942 sayılı Kanuna göre yapı maliyet bedellerinin ödenmesi, 2981 sayılı Kanuna tabi olup tapu tahsis belgesi ibraz edenlere sözü edilen Yasa’nın 13/b. maddesine göre enkaz bedellerinin ödenmesi, tapusuz ruhsatsız kaçak yapılara ise 3194 sayılı Kanunun 32. maddesinin uygulanması diğer bir deyişle herhangi bir bedel ödenmemesinin öngörüldüğü; davacıya ait yapının bu belirtilen hallerden hangisine uyduğu tespit edilmeden bina bedelinin tespiti ile bu bedelin hüküm altına alınmasının ve ağaçlar hakkında istem olmadığı halde ayrıca ağaç bedelinin arttırılmasına karar verilmesinin doğru görülmediği gerekçesiyle, anılan Mahkeme kararı bozulmuştur. 

ANKARA 26. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 18.10.2000 gün ve E:2000/34, K:2000/625 sayı ile, Yargıtay bozma kararına uymak suretiyle, davalı Belediyenin 4.7.2000 günlü karşılık yazısından, davacılara ait yapının tapu kaydı ve tapu tahsis belgesi bulunmadığının anlaşıldığı; bu nedenle, yol güzergâhında kalan yapının belediye ekiplerince yıktırıldığı; böylece olayda 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesinin uygulanması gerektiği sonuç ve kanaatine varıldığı; hal böyle olunca, İmar Kanunu’nun 32. maddesine dayanarak belediye encümen kararına karşı 2577 sayılı Kanunu’nun 2/2. maddesi uyarınca İdare Mahkemesince bina bedelinin ödenmesi için dava açmaları gerektiği gerekçesiyle, görevsizlik kararı vermiş; bu karar, temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

            Davacılar vekili, bu kez, encümen kararının müvekkillerine ait yapıya enkaz bedeli ödenmesine ilişkin kısmının iptali ile kamulaştırma bedelinin 902. 758. 404.- TL. olarak kamulaştırmanın kesinleştiği tarihten itibaren işleyen yasal faiziyle birlikte davalı idareden tahsiline hükmedilmesi istemiyle, ( 15.2.2001 gün ve 2000/203-196 sayılı dilekçe ret kararı üzerine usulüne uygun olarak düzenlenen dilekçe ile) 18.4.2001 gününde idari yargı yerinde dava açmıştır.

            ANKARA 4. İDARE MAHKEMESİ; 20.4.2001 gün ve E:2001/482, K:2001/531 sayı ile, olayda davacılara ait yapının imar yolu üzerinde kalması nedeniyle yerinde korunamayacağı ve ruhsat alamayacağı için 64. 927.170.-TL. enkaz bedeli ödenerek kaldırılmasına karar verilmiş ve bu nedenle adli yargı yerince verilen görevsizlik kararında uyuşmazlığın idari nitelikte olduğu ileri  sürülmüş ise de, encümen kararındaki enkaz bedelinin 2942 sayılı Kamulaştırma  Kanunu’nda düzenlenen ilçe kıymet takdir komisyonunca belirlendiği; uyuşmazlığın enkaz bedelinin arttırılarak yapı maliyet bedeli ödenmesi isteminden kaynaklandığı; 2942 sayılı Yasa’nın 14. maddesine göre idarece takdir olunan bedele karşı açılan davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş; bu karar, temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir. 

            İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Ali HÜNER’in Başkanlığında, Üyeler: Yılmaz DERME , Ümran SAYIŞ, Bekir AKSOYLU, Sabriye KÖPRÜLÜ, Ertuğrul TAKA ve Turgut ARIBAL’ın katılımlarıyla yapılan 12/11/2001 günlü toplantısında, Raportör-Hakim İsa YEĞENOĞLU’nun davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Danıştay Savcısı Emin Celalettin ÖZKAN’ ın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki  yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü: 

USULE İLİŞKİN İNCELEME:

            Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, adli ve idari yargı yerleri arasında anılan Yasa'nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu ve idari yargı dosyasının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak, davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderildiği, adli yargı dosyasının Başkanlık yazısı ile getirtilerek incelemeye alındığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık görülmemiş, esas inceleme yapılmasına oybirliği ile karar verilmiştir. 

            ESASA İLİŞKİN İNCELEME:

 Dava, imar yolunun açılması için yıkımına karar verilen binaya takdir edilen bedele itiraz ve arttırılması isteminden ibarettir.

            Adli yargı yerine ait dava dosyasında yer alan, Çankaya Belediye Başkanlığının 10.9.1997 gün ve 6569 sayılı yazısında, davacıların murisince gecekondusu için 10.7.1983 tarihinde imar affı başvurusunda bulunulduğu, ancak evrak eksikliği nedeniyle kendisine arsa tahsisi yapılamadığı; Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığının 4.7.2000 gün ve 4079-6000 sayılı yazısında, davacılara ait gecekondunun belediye ekiplerince yıkılarak enkazının kaldırıldığı, kıymet takdir komisyonunca belirlenen ve bankada bloke edilen enkaz bedelinin ilgililere ödendiği belirtilmektedir.

            Bu durumda, davacılara ait gecekondunun, imar yolunda kaldığı nedeniyle bulunduğu yerde korunamadığı ve idarece 2981 sayılı Yasa’nın 13/b. maddesi kapsamında değerlendirilerek yapı sahibine enkaz bedelinin ödenmesi için İlçe Kıymet Takdir Komisyonuna kıymet takdir ettirildiği ve takdir edilen bedel üzerinden uygulama yapıldığı anlaşılmakta olup; dava konusu enkaz bedeli, encümen kararıyla değil, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 10. maddesine göre teşkil olunan İlçe Kıymet Takdir Komisyonunca belirlenmiş olduğundan, uyuşmazlığın çözümü için anılan Yasa’daki düzenlemeye bakılması gerekmektedir.

2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nda, 10. maddeye göre teşkil olunan kıymet takdiri komisyonlarınca, 11. maddede belirtilen objektif esaslar dikkate alınarak bedel takdir edileceği belirtilmiş ve 14. madde ile de, takdir olunan bedel ile maddi hatalara karşı adli yargıda dava açılacağına işaret edilmiştir.

            Hernekadar, davacı vekilince idari yargı yerinde açılan davada, bedelin arttırılması isteminin yanısıra encümen kararının yapıya enkaz bedeli ödenmesine ilişkin kısmının iptali de istenilmiş ise de; idari yargı yerinde dava açılmasının gereği olan bu iptal istemi, imar uygulaması kapsamındaki yıkım kararına yönelik olmayıp esasen idarece tespit edilen bedele itiraz niteliği taşıdığından, incelenen görev uyuşmazlığının konusu bedel arttırma davasının kapsamı ile sınırlı bulunmaktadır.

            Bu duruma göre ve olayda imar uygulamasına ilişkin idari bir işlemin iptalinin istenilmemiş olması karşısında, kıymet takdir komisyonunca belirlenen bedelin arttırılması istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli bulunmaktadır.

            Açıklanan nedenlerle, Ankara 26.Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir. 

SONUÇ         : Davanın çözümünde ADLİ  YARGININ görevli olduğuna,  bu nedenle Ankara 26. Asliye Hukuk  Mahkemesi'nin 18.10.2000   gün ve  E: 2000/34, K:2000/625 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 12.11.2001 gününde KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ ile karar verildi.