OLAY : Davacı, kendisine ait tapulu arsası üzerinde izinsiz yaptığı iki katlı yapı ve eklentilerinin, 2981-3290-3366 sayılı Yasalardan yararlanmak suretiyle mevzuata uygun hale getirilmesi için başvuruda bulunmuş ise de, imar planında yolda kaldığı nedeniyle muhafaza edilemeyen yapıya belediyece ruhsat verilmemiştir.

Belediyece, çalışma programına alınan imar yolu üzerinde kalan bu gibi yapılar için İlçe Kıymet Takdir Komisyonundan kıymet takdir edilmesi istenilmiş olup; 16.7.1998 günlü, 3190 sayılı Encümen kararı ile, Kıymet Takdir Komisyonunca belirlenen enkaz bedelleri ilgililere ödenerek yapıların kaldırılması öngörülmüştür.

Belediye Başkanlığının 7.8.1998 günlü yazısı ile, yapının 15 gün içinde yıkılması veya boş olarak belediyeye teslim edilmesi; binanın yıkımı veya teslimi sonrasında Belediye Emlak ve İstimlak Müdürlüğüne başvurması halinde takdir edilen 400,747,084.- TL. enkaz bedelinin ödeneceği hususu davacıya tebliğ edilmiştir.

Bu arada davacı tarafından, Ankara 5. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin E: 1998/612 D. İş sayısında açılan tespit dosyasına ibraz olunan bilirkişi raporuna göre, bina ve eklentileri ile ağaçların bedelinin 11,364,217,130.- TL. olduğu saptanmıştır.

Davacı vekili, belediyece yıkılarak enkazına el konulan yapı için takdir edilen bedelin 400,747,084.- liradan 12,000,000,000.- liraya arttırılarak aradaki fark tutarı alacağın yasal faiziyle birlikte davalı idareden tahsiline hükmedilmesi istemiyle, 16.9.1998 gününde adli yargı yerinde dava açmıştır. ANKARA 17. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 8.3.2000 gün ve E: 2000/42, K: 2000/89 sayı ile, Mahkemenin 17.6.1999 gün ve E: 1999/589, K: 1999/362 sayılı olup kamulaştırma bedelinin 400,747,084.- liradan 11,364,217,000.- liraya çıkartılmasına ilişkin kararın Yargıtay 5. Hukuk Dairesi'nin 15.11.1999 gün ve E: 1999/15830, K: 1999/17928 sayılı kararıyla, bina bedeline ilişkin ihtilafın inceleme yerinin idari yargı olduğu nedeniyle kısmen bozulduğundan bahisle, ve anılan bozma kararına uymak suretiyle bina bedeline ilişkin ihtilaf yönünden Mahkemenin görevsizliğine karar vermiş; bu karar, temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

Davacı vekilince, dilekçe ret kararı üzerine usulüne uygun olarak düzenlenen 19.6.2000 günlü dilekçe ile, encümen kararının enkaz bedeli ödenmesine ilişkin kısmının iptali ile müvekkiline bina bedeli ödenmesine hükmedilmesi istemiyle, idari yargı yerinde dava açılmıştır. ANKARA 10. İDARE MAHKEMESİ; 9.1.2001 gün ve E: 2000/720, K: 2001/3 sayı ile, dava konusu encümen kararındaki enkaz bedelinin, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 10. maddesinde düzenlenen Kıymet Takdir Komisyonunca belirlendiği, uyuşmazlığın enkaz bedelinin arttırılarak sözkonusu yapıya maliyet bedelinin ödenmesi isteminden kaynaklandığı ve anılan Yasa'nın 14. maddesine göre idarece takdir olunan bedele karşı açılmış bedel arttırma davası niteliğinde olduğu, bu nedenle davanın çözümünün adli yargının görevine girdiği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş; bu karar, temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü'nün, Ali HÜNER'in Başkanlığında, Üyeler: Mahir Ersin GERMEÇ, Dr. Mustafa KILIÇOĞLU, Bekir AKSOYLU, Mustafa BİRDEN, Ertuğrul TAKA ve Dr. Serdar ÖZGÜLDÜR'ün katılımlarıyla yapılan 16.4.2001 günlü toplantısında, Raportör-Hakim İsa YEĞENOĞLU'nun davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Danıştay Savcısı Emin Celalettin ÖZKAN'ın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

USULE İLİŞKİN İNCELEME:

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, adli ve idari yargı yerleri arasında anılan Yasa'nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu ve idari yargı dosyasının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak, davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderildiği anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık görülmemiş, esas inceleme yapılmasına oybirliği ile karar verilmiştir.

ESASA İLİŞKİN İNCELEME:

Dava, imar yolunun açılması için yıkımına karar verilen binaya takdir edilen bedele itiraz ve arttırılması isteminden ibarettir. Olayda, davacıya ait tapulu arsa üzerinde izinsiz olarak yapılmış bulunan bina ve eklentilerinin, imar yolunda kaldığı nedeniyle bulunduğu yerde korunamadığı; 2981 sayılı Yasa'nın 13/b. maddesine göre, yapı sahibine enkaz bedelinin ödenmesi için İlçe Kıymet Takdir Komisyonuna kıymet takdir ettirildiği ve takdir edilen bedel üzerinden uygulama yapıldığı anlaşılmakta olup; dava konusu enkaz bedeli, encümen kararıyla değil, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 10. maddesine göre teşkil olunan İlçe Kıymet Takdir Komisyonunca belirlenmiş olduğundan, uyuşmazlığın çözümü için anılan Yasa'daki düzenlemeye bakılması gerekmektedir.

2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nda, 10. maddeye göre teşkil olunan kıymet takdiri komisyonlarınca, 11. maddede belirtilen objektif esaslar dikkate alınarak bedel takdir edileceği belirtilmiş ve 14. madde ile de, takdir olunan bedel ile maddi hatalara karşı adli yargıda dava açılacağına işaret edilmiştir.

Hernekadar, davacı vekilince idari yargı yerinde açılan davada, bedelin arttırılması isteminin yanısıra encümen kararının yapıya enkaz bedeli ödenmesine ilişkin kısmının iptali de istenilmiş ise de; idari yargı yerinde dava açılmasının gereği olan bu iptal istemi, imar uygulaması kapsamındaki yıkım kararına yönelik olmayıp esasen idarece tespit edilen bedele itiraz niteliği taşıdığından, incelenen görev uyuşmazlığının konusu bedel arttırma davasının kapsamı ile sınırlı bulunmaktadır.

Bu duruma göre ve olayda imar uygulamasına ilişkin idari bir işlemin iptalinin istenilmemiş olması karşısında, kıymet takdir komisyonunca belirlenen bedelin arttırılması istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli bulunmaktadır. Açıklanan nedenlerle, Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesi'nce verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 8.3.2000 gün ve E: 2000/42, K: 2000/89 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 16.4.2001 gününde KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ İLE karar verildi.