Sanık                         : M.G.

 O L A Y          : Sarıyer İlçe Jandarma Karakol Komutanlığı emrinde görevli sanık J. Astsb. Üst Çvş. M.G.'in, 1997 yılı Haziran ayı içersinde Karakolun boya badana gibi ihtiyaçlarını bahane ederek Medya Kent Konut Yapı Kooperatifi Muhasebecisi H.A.'dan 180.000.000.-TL. tutarında para istediği, Tim İnşaat Şirketi Muhasebecisi M.K.'ten 40.000.000.-TL. tutarında çek aldığı, böylece, ikna suretiyle irtikap suçunu işlediği ileri sürülerek, eylemine uyan Türk Ceza Kanunu'nun 209/2. maddesi uyarınca cezalandırılması istemiyle Beyoğlu Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 18.9.1998 gün ve E:1998/21754, K:1998/433 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

 BEYOĞLU 1. AĞIR CEZA MAHKEMESİ: 17.6.1999 gün ve E:1998/274, K:1999/130 sayıyla; asker kişi sanığın, askeri mahkemede yargılanması gerektiği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası, Kuzey Deniz Saha Komutanlığı Askeri Mahkemesi'ne gönderilmiştir.

 KUZEY DENİZ SAHA KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 19.7.2000 gün ve E:2000/268, K:2000/299 sayıyla; sanığın, kendilerine karşı irtikap suçunu işlediği sivil şahıslar ile bu kişilerin işyerlerinde meydana gelen iş kazaları ve diğer adli olaylar nedeni ile tanıştığı ve iddia edilen teklifleri bu görevi esnasında yaptığı gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, kararın temyiz edilmeyerek kesinleşmesi üzerine, dava dosyası, Kuzey Deniz Saha Komutanlığı Askeri Savcılığı'nca, Mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Ali HÜNER’in Başkanlığında, Üyeler; Cengiz ERDOĞAN, Refik DİZDAROĞLU, Keskin KAYLAN, Necmettin ÖZKAN, Recep SÖZEN, Ahmet ALKIŞ' ın  katılımlarıyla yapılan 11.6.2001 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’ in, davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Cemil KAYILIOĞLU'nun, davanın çözümünün adli yargının görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

 USULE İLİŞKİN İNCELEME:

            Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun’da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik görülmemiştir. Askeri ve adli yargı yerleri arasında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuştur. Esasa ilişkin inceleme yapılmasına oybirliği ile karar verilmiştir.

 ESASA İLİŞKİN İNCELEME:

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir.

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

            a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

            b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda, kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar, 

            c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalâa edilmektedir.       

            Olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasında, adli yargı yerince verilen görevsizlik kararında sanığın asker kişi olduğu gerekçesine yer verilmiş ise de; sanığın sadece asker kişi sıfatını taşımasının, 353 sayılı Yasa'nın 9. maddesi hükmüne göre askeri mahkemede yargılanması için yalnız başına yeterli olmadığı, bu kriterin yanısıra asker kişi sanığa yüklenen suçun "askeri suç" olması veya askeri suç olmasa bile, asker kişiye karşı yahut askeri mahalde ya da askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işlenmiş olması kriterlerinin ve bunlardan en az birinin de ayrıca mevcut olması gerekmektedir.

Sanığa yüklenen, unsurları ve cezalarıyla Türk Ceza Kanunu'nda düzenlenen "irtikap" suçunun askeri suç olmadığı açıktır.

2803 sayılı Jandarma Teşkilat Görev Ve Yetkileri Kanunu’nun 7. maddesinde, Jandarmanın sorumluluk alanlarında genel olarak görevleri:

a)    Mülki görevleri;

Emniyet  ve  asayiş  ile  kamu düzenini sağlamak, korumak ve kollamak, kaçakçılığı men,

takip ve tahkik etmek, suç işlenmesini önlemek için gerekli tedbirleri almak ve uygulamak, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin dış korunmalarını yapmak,

b)    Adli görevleri; İşlenmiş suçlarla  ilgili olarak  kanunlarda belirtilen işlemleri yapmak ve bunlara ilişkin adli hizmetleri yerine getirmek,

c)    Askeri görevleri;

Askeri kanun ve nizamların gereği görevlerle Genelkurmay Başkanlığı'nca verilen görevleri yapmak,

d)    Diğer görevleri;

Yukarıda belirtilen görevler dışında kalan ve diğer kanun ve nizam hükümlerinin  icrası ile bunlara dayalı emir ve kararlarla Jandarmaya verilen görevleri yapmak, şeklinde sayılmıştır.          

Somut olayda, 2803 sayılı Yasa'nın 7. maddesinde belirlendiği üzere mülki, adli ve askeri görevleri bulunan sanığın işlediği ileri sürülen eylemlerin askerlik hizmet ve görevleri ile ilgisi de bulunmamaktadır.

            Açıklanan nedenlerle, davanın adli yargı yerinde görülmesi ve Beyoğlu 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ: Anlaşmazlığın niteliğine göre, davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Beyoğlu 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nin 17.6.1999 günlü, E:1998/274, K:1999/130 sayılı görevsizlik kararının kaldırılmasına, 11.6.2001 günü kesin olarak oybirliği ile karar verildi.