Sanık              : H.K.

            O L A Y          : Sivil kişi sanık H.K.'ın, 27.10.1997 tarihinde, Akyazı Askerlik Şubesine, Ankara Atatürk Teknik ve Endüstri Meslek Lisesine ait öğrenim belgesi vererek askerliğini ertelettirdiği, askerlik şubesinin yapmış olduğu yazışma sonucu belgenin sahte olduğunun ortaya çıktığı, böylece, sanığın özel evrakta sahtekarlık suçunu işlediği ileri sürülerek, eylemine uyan Türk Ceza Kanunu'nun 345. maddesi uyarınca cezalandırılması istemiyle Akyazı Cumhuriyet Başsavcılığı'nın, 13.1.1998 gün ve E: 1998/24, K:1998/16 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

            AKYAZI ASLİYE  CEZA MAHKEMESİ: 5.11.1998 gün ve E:1998/31, K:1998/258 sayıyla; yüklenen eylemin "askerlikten kısmen kurtulmak" için sahte belge düzenlemek olup, bu eylemin de Askeri Ceza Kanunu'nun 81. maddesinde düzenlenen suçlardan olduğu, 353 sayılı Yasa'nın 11. maddesi uyarınca yargılama görevinin adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş,temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası, Donanma Komutanlığı Askeri Mahkemesi'ne gönderilmiştir.

            Donanma Komutanlığı Askeri Mahkemesi, suç yeri itibariyle yetkisizlik kararı vermiş, dava dosyası, 15. Kolordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi'ne gönderilmiştir.

            15. KOLORDU KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 19.10.2000 gün ve E:2000/575, K:2000/629 sayıyla; sanığa yüklenen eylemin, Askeri Ceza Kanunu'nun 81. maddesinde yer alan suçu oluşturabilmesi için, yapılan hilenin askerlikten tamamen veya kısmen kurtulmak özel kastıyla yapılmış olması gerekmekte olup, askerlik hizmetini bir süre geciktirmeye yönelik hileli hareketlerin bu madde kapsamında bulunmadığı gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, kararın temyiz edilmeyerek kesinleşmesi üzerine, dava dosyası, 15. Kolordu Komutanlığı Askeri Savcılığı'nca, Mahkememize gönderilmiştir.

 İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Ali HÜNER’in Başkanlığında, Üyeler; Cengiz ERDOĞAN, Refik DİZDAROĞLU, Keskin KAYLAN, Necmettin ÖZKAN, Recep SÖZEN, Ahmet ALKIŞ' ın  katılımlarıyla yapılan 16.4.2001 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’ in, davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Kıymet AYYILDIZ'ın, davanın çözümünün adli yargının görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

USULE İLİŞKİN İNCELEME:

            Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun’da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik görülmemiştir. Askeri ve adli yargı yerleri arasında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuştur. Esasa ilişkin inceleme yapılmasına oybirliği ile karar verilmiştir.         

ESASA İLİŞKİN İNCELEME:       

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir.

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

            a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

            b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar, 

c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalâa edilmektedir.

Olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasında, görevsizlik kararı veren adli yargı yerince sanığa yüklenen suçun “askerlikten kısmen kurtulmak için sahte belge düzenlemek” olduğu gerekçesine yer verilmiş ise de; iddianame içeriğine göre, sanığa yüklenen eylem unsurları ve cezalarıyla Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenmiş bulunan “evrakta sahtekarlık” suçundan ibarettir. Somut olayda, suç tarihinde askerliğine karar alınmış fakat silah altına alınmamış olan sanığın asker kişi sayılmayan kimselerden olduğu çekişmesizdir.

            Sanığın sivil kişi olması nedeniyle 353 sayılı Yasa'nın, asker olmayan (sivil) kişilerin askeri mahkemelerde yargılanma koşullarını belirleyen 11. maddesi ile benzer düzenlemenin yer aldığı 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu'nun EK.6. maddesi yönünden değerlendirilme yapılması gerekmektedir. Sanığa yüklenen suçun, 353 sayılı Yasa'nın 11 ve Askeri Ceza Kanunu'nun Ek. 6. maddelerinde yer almaması karşısında davanın adli yargı yerinde görülmesi ve Akyazı Asliye Ceza Mahkemesi'nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

 SONUÇ: Anlaşmazlığın niteliğine göre, davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Akyazı Asliye Ceza Mahkemesi'nin 5.11.1998 günlü, E:1998/31, K:1998/258 sayılı görevsizlik kararının kaldırılmasına, 16.4.2001 günü kesin olarak oybirliği ile karar verildi.