OLAY : Mazıdağı İlçe Jandarma Bölük Komutanı olarak görevli J.Yzb. sanık A.Ç.'in, 1996 yılı içerisinde, 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler hakkında Yasa'nın 4178 sayılı Yasa ile eklenen Geçici 9. maddesi ile bu maddenin uygulanmasını gösteren yönetmelik hükümleri uyarınca, sorumluluk sahasındaki gönüllü ve geçici köy korucularının ellerinde bulunan ruhsatsız silahların ruhsata bağlanması amacıyla yapılan çalışmalar sırasında, N.Ö. ve S.A. isimli kişilerden ruhsat verileceği ve bu kişilerin de korucu yapılacakları vaadiyle iki adet kaleşnikof marka silah ile geçici köy korucusu A.Ö.'den de aynı şekilde star marka 9 mm. lik tabancasını teslim aldığı, yasa ve yönetmelikte öngörülen hiç bir resmi işlemi yapmadan bu silahları yedinde alıkoyduğu, silah sahiplerinin işlemlerin sonucunu sormaları üzerine silahları vermeyeceğini söylediği, böylece ihtilasen zimmet suçunu işlediği ileri sürülerek 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Yasası'nın 21. maddesi uyarınca asker kişi sanığa yüklenen bu suçla ilgili soruşturma yapma yetkisinin askeri savcılığa ait olduğu açıklanarak, sanık hakkında hazırlık soruşturmasını yürüten Mazıdağı Cumhuriyet Başsavcılığı'nca 6/3/1998 gün ve 1997/122 - 1998/2 sayıyla görevsizlik kararı verilmiştir.

7. KOLORDU KOMUTANLIĞI ASKERİ SAVCILIĞI: 9/7/1998 gün ve 1104-540 sayıyla; olay kısmında açıklanan eylemleriyle asker kişi sanığın müteselsilen zimmet suçunu işlediğini ileri sürerek eylemine uyan Türk Ceza Yasası'nın 202/1, 80, 219. maddeleri uyarınca cezalandırılması istemiyle kamu davası açmıştır.

7. KOLORDU KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 14/8/1998 gün ve 1237- 737 sayıyla; suç günü Jandarma Bölük Komutanı olarak görevli bulunan sanığı, idari görevini yerine getirirken işlediği ileri sürülen eylemleri nedeniyle yargılama görevinin adli yargıya ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşmiştir.

DİYARBAKIR CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI: 2/11/1998 gün ve 4766-462 sayıyla; olay kısmında açıklanan hususları tekrar ederek sanığın müteselsilen zimmet suçunu işlediğini ileri sürerek eylemine uyan Türk Ceza Yasası'nın 202/1, 80, 219. maddeleri uyarınca cezalandırılması istemiyle kamu davası açmıştır.

DİYARBAKIR 3. AĞIR CEZA MAHKEMESİ: 9/11/1998 gün ve 259-206 sayıyla; suç günü Mazıdağı İlçe Jandarma Bölük Komutanı olan sanığı yargılama yetkisinin Mardin Ağır Ceza Mahkemesi'ne ait olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı vermiştir.

MARDİN 2. AĞIR CEZA MAHKEMESİ: 24/11/1998 gün ve 236-241 sayıyla; asker kişi sanığa yüklenen eylemin 1632 sayılı Askeri Ceza Yasası'nın 131. maddesinde yazılı suçu oluşturabileceği bu nedenle sanığı yargılama görevinin askeri mahkemeye ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

Böylece, askeri ve adli yargı yerleri arasında 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde, olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuş, dosya, Mardin Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 26/2/1999 gün ve 1998/707 sayılı yazısı ile Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı'na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Mustafa Bumin'in Başkanlığında, Üyeler: Teoman Üneri, Casim Yılmaz, Zeki Aslan, M. Münip Emre, A. Necmi Özler ve Necmettin Özkan'ın katılımlarıyla yapılan 16/4/1999 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma Büyükeren'in davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa Ekinci ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Yavuz Sezai Karaa'nın davanın çözümünün adli yargının görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Yasası'nın "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığını taşıyan 9. maddesinde; "Askeri mahkemelerin görevleri asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmak" olarak sayılmıştır.

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada:

a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Yasası'nda yazılı olan, başka bir anlatımla Askeri Ceza Yasası dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Yasası'nda kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar,

c) Türk Ceza Yasası'na atıf suretiyle askeri suç haline getirilen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalaa edilmektedir.

2803 sayılı Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Yasası'nın 7. Maddesinde, Jandarmanın sorumluluk alanlarında genel olarak görevleri:

a) Mülki görevleri;

Emniyet ve asayiş ile kamu düzenini sağlamak, korumak ve kollamak, kaçakçılığı men, takip ve tahkik etmek, suç işlenmesini önlemek için gerekli tedbirleri almak ve uygulamak, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin dış korumalarını yapmak,

b) Adli görevleri;

İşlenmiş suçlarla ilgili olarak kanunlarda belirtilen işlemleri yapmak ve bunlara ilişkin adli hizmetleri yerine getirmek,

c) Askeri görevleri;

Askeri kanun ve nizamların gereği görevlerle Genelkurmay Başkanlığı'nca verilen görevleri yapmak,

d) Diğer görevleri;

Yukarıda belirtilen görevler dışında kalan ve diğer kanun ve nizam hükümlerinin icrası ile bunlara dayalı emir ve kararlarla Jandarmaya verilen görevleri yapmak,

Şeklinde sayılmıştır.

Jandarmanın genel olarak görevlerinin düzenlediği 2803 sayılı Yasa'nın 7. maddesi (a) bendinde Mülki görevleri; başlığı altında "Emniyet ve asayiş ile kamu düzenini sağlamak, korumak ve kollamak..." hükmü yanı sıra 17/12/1983 gün ve 18254 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Jandarma Teşkilatı Görev ve Yetkileri Yönetmeliği'nin Dördüncü kısım, dördüncü bölüm'de, "Başlıca Mülki Görevler" başlığı altında düzenlenen 58. maddesi "Ateşli Silahlar; Bıçaklar ve Diğer Aletler Hakkındaki Kanuna göre, ilgili yönetmelik uyarınca valiler tarafından verilecek izin belgesine ilişkin olarak;

Avda ve sporda kullanılan tüfekler, nişan tabancaları ve av bıçaklarının yapımı, alımı, satımı ve bulundurulmasına dair kanun çerçevesinde; av tezkeresi, yivsiz av tüfek sahipliği belgesi; av bıçaklarının imali, damgalanması, bulundurulması ve taşınması konusundaki yönetmelik uyarınca verilecek izin belgelerince ilişkin niteliklerin soruşturulması; Jandarmanın görev ve sorumluluk alanında, Jandarma tarafından yürütülür. Bu konuyla ilgili denetim kesintisiz sürdürülür." hükmü ile 6136 sayılı Yasa'ya 4178 sayılı Yasa'yla eklenen geçici 9. maddenin uygulanmasını gösteren yönetmeliğin İkinci Bölüm'de "Teslim edilecek makamlar" başlığı altında düzenlenen 6. maddesinde; "Bu Yönetmelik kapsamına giren silah ve mermilerin teslimat işlemleri valiliklerin yönetim ve denetiminde yapılır. Valiler, İlçelerde Bu Yönetmelik hükümlerini uygulamakla kaymakamları görevlendirirler.

Kaymakamlar, bu görevi, polis ve jandarma görevlileri eliyle yürütür, hükümleri yer almaktadır.

Olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasında, J.Yzb. sanık A.Ç.'in işlediği ileri sürülen suç 6136 sayılı Yasa'nın 4178 sayılı Yasa ile eklenen geçici 9. maddesi ve bu maddenin uygulanmasını gösterir yönetmelik hükümleri uyarınca, mülki amir tarafından verilen emir gereğince gönüllü ve geçici köy korucularından ruhsat verilmek üzere yapılacak araştırma, inceleme ve gerekli yasal işlemlerin yapılabilmesi için teslim aldığı silahları zimmetine geçirdiği iddiasından ibarettir.

Ayrıca, 1632 sayılı Askeri Ceza Yasası'nın 131. maddesinde, "Askeri bir hizmet yaparken veya vazifeyi suistimal ederek bir hizmet veya vazifeden ötürü tevdi veya emanet edilmiş olan para veya kıymeti ne olursa olsun bir eşyayı yahut kendisine tevdi veya emanet edilmiş olmasa bile her türlü askeri erzak, eşya ve hayvanları çalanlar veya zimmetine geçirenler, yahut ihtilas edenler veya satanlar, yahut rehine verenler ve bunları bilerek satın alanlar veya rehin kabul edenler veya gizliyenler beş seneye kadar ağır hapis cezası ile cezalandırılırlar." hükmü yer almakta olup, yüklenen suçun, askeri hizmet veya görevleriyle ilgili olarak işlenmediği gibi suça konu silahların da askeri malzeme olmadıkları açıktır.

Açıklanan nedenlerle, suç günü Jandarma Bölük Komutanı olarak görevli sanığa yüklenen suçun Jandarmanın idari (mülki) görevleri sırasında işlendiğinin ileri sürülmesine göre davanın adli yargı yerinde görülmesi ve Mardin 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ : Anlaşmazlığın niteliğine göre, davanın Adli Yargı yerinde görülmesi gerektiğine, bu nedenle Mardin 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nin 24/11/1998 gün ve 236-241 sayılı görevsizlik kararının kaldırılmasına 16/4/1999 gününde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.