Ceza Bölümü         1999/30 E.  ,  1999/27 K.
"İçtihat Metni"Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığınca hazırlanmıştır. İzinsiz olarak kopyalanması ve dağıtılması hukuki sorumluluk gerektirir.

Davacı           : K.H.

Sanık             : A.S.                      

            O L A Y          : 10.12.1995 günü, sivil kişi C.E.'un birliğe gelerek Hakkari Dağ Ve Komd. Tug. 2. Dağ ve Komd. Tb. Kh. Ds. Bl. Komutanlığı emrinde görevli P. Komd. Er sanık A.S.'nin, kendisinden satın aldığı tabancanın parasını ödemediği şeklinde yaptığı şikayet üzerine, birlik içinde bulunan dolabında yapılan aramada 7.65 çapında 411360 numaralı Lama marka tabancanın bulunduğu, böylece, tebliğ edilen emirlere rağmen kanunsuz şekilde silah temin etmek suretiyle emre itaatsizlikte ısrar ve 6136 sayılı Yasa'ya Muhalefet suçlarını işlediği ileri sürülerek eylemine uyan 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu'nun 87/1 ve 6136 sayılı Yasa'nın 12. maddeleri uyarınca cezalandırılması istemiyle 21. Jandarma Sınır Tümen Komutanlığı Askeri Savcılığı'nın 13.2.1996 gün ve E: 1996/398, K:1996/74 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır. 

            21. JANDARMA SINIR TÜMEN KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 25.9.1996 gün ve E: 1996/489, K: 1996/373 sayıyla;

            1-Sanık hakkında emre itaatsizlikte ısrar suçundan cezalandırılması istemiyle kamu davası açılmış ise de; maddi unsurları itibariyle oluşmayan bu suçtan beraetine,

            2-Sanık hakkında 6136 sayılı Yasa'ya muhalefet suçundan cezalandırılması istemiyle açılan kamu davasında ise; yüklenen suçun askeri suç olmaması, askeri bir suça bağlı bulunmaması ve sanığın yargılama sırasında terhis edilmesiyle askeri mahkemede yargılanmasını gerektiren ilginin de kesildiği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşmiştir. 

            HAKKARİ ASLİYE CEZA MAHKEMESİ: 29.4.1998 gün ve E:1997/3, K:1998/49 sayıyla; sanığın askeri mahkemede yargılandığı sırada terhis edilmesi nedeniyle 353 sayılı Yasa'nın değişik 17. maddesi uyarınca askeri mahkemenin görevinin sona ermeyeceği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir. 

            Böylece, askeri ve adli yargı yerleri arasında 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun'un 14. maddesinde öngörüldüğü  biçimde, sanığa yüklenen 6136 sayılı Yasa'ya Muhalefet suçu yönünden olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuş, dosya, Hakkari Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 21.6.1999 gün ve 100 sayılı yazısı ile Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı'na gönderilmiştir.       

             İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Ali HÜNER’in Başkanlığında, Üyeler; Cengiz ERDOĞAN, Refik DİZDAROĞLU, Keskin KAYLAN, Necmettin ÖZKAN , Recep SÖZEN, Ahmet ALKIŞ’ ın katılımlarıyla yapılan 8.11.1999 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’ in davanın çözümünde askeri yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Önder BAŞOĞUL’ un davanın çözümünün askeri yargının görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ

353 Sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir. 

            "Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

            a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

            b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar, 

            c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalaa edilmektedir. 

            Aynı Yasa’nın 13.10.1996 gün ve 22786 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4191 sayılı Yasa’yla değişik 17. maddesinde; “askeri mahkemelerde yargılanmayı gerektiren ilginin kesilmesi, daha önce işlenen suçlara ait davalara bu mahkemelerin bakma görevini değiştirmez. Ancak suçun askeri bir suç olmaması askeri bir suça bağlı bulunmaması ve sanık hakkında kamu davası açılmamış olması halinde askeri mahkemenin görevi sona erer” denilmektedir. 

            Olayda, asker kişi sanık hakkında askeri mahalde işlendiği ileri sürülen suç nedeniyle askeri mahkemeye 13.2.1996 günü kamu davası açıldığı sonradan yargılama sırasında sanığın 2.5.1996 günü terhis edildiği anlaşılmaktadır. Askeri Mahkemenin görevsizlik kararı gerekçesinde, sanığın terhis edilmesiyle askeri mahkemede yargılanmasını gerektiren ilginin kesilmiş olduğundan söz edilmekte ise de; askeri mahalde işlendiği ileri sürülen suç nedeniyle asker kişi olduğu sırada askeri mahkemede kamu davası açılmış olduğundan 353 sayılı Yasa’nın değişik 17. maddesi hükmü karşısında, davanın askeri mahkemede görülmesi ve 21. Jandarma Sınır Tümen Komutanlığı Askeri Mahkemesi’nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir. 

             SONUÇ: Anlaşmazlığın niteliğine göre, davanın ASKERİ YARGI yerinde görülmesi gerektiğine, bu nedenle 21. Jandarma Sınır Tümen Komutanlığı (Jandarma Asayiş Kolordu Komutanlığı) Askeri Mahkemesi'nin 25.9.1996 günlü, E: 1996/489, K: 1996/373 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 8.11.1999 gününde kesin olarak OYBİRLİĞİ ile karar verildi.