|
T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ HUKUK BÖLÜMÜ ESAS NO : 2015 / 745 KARAR NO : 2015 / 743 KARAR TR : 26.10.2015 |
ÖZET : Davacının kullanımında bulunan biçerdöver nitelikli tarım iş makinesinin mülkiyetinin davacıya ait olduğunun tespiti istemiyle açılan davanın ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.
|
Davacı : S.D.
Vekili : Av. R.Y.
Davalı : HASIMSIZ
O L A Y : Davacı vekili dava dilekçesinde; “Müvekkile ait 8040 Clayson, 1985 model, 2723 model nolu, 4523048 şase nolu, E 9995 / 052 FJ seri (motor) nolu biçerdöver bulunmaktadır. Müvekkil bu biçerdöveri yıllardır tarım iş makinesi olarak çalıştırmış hatta bu faaliyet kapsamında 23894246682 Vergi numarasında vergi mükellefi olarak işlem görmüş ve hala da kaydı sürmektedir.
Nitelikleri yazılı biçerdöver şu anda müvekkilin zilyetliğinde olup, Kırşehir Kılıçözü sanayi sitesinde bulunmakta, 2013 yılı hasat dönemi için biçerdöverin hasata hazırlık kapsamında son bakımları yapılmaktadır.
Eski model biçerdöverler ekseriyetle menkul kapsamında işleme tabi tutulmakta, oda kaydı yada plaka kaydı olmadan faaliyette bulunabilmekte iken son dönemlerde eski biçerdöverlerin kayıtları Ziraat Odaları tarafından yapılmakta, biçerdöverler kayıt altına alınmakta ve biçerdöverleri plaka verilmektedir.
Keza, biçerdöverlerin plakası olmadığı taktirde ise trafiğe çıkması mümkün olmamakta, biçerdöverler gideceği yere gidememekte, nakli yapılamamakta, tarımsal faaliyette iş makinesi olarak kullanılamamaktadır.
İşbu nedenlerden dolayı, 8040 Clayson, 1985 model, 2723 model nolu, 4523048 şase nolu, E 9995 / 052 FJ seri (motor) nolu biçerdöver nitelikli tarım iş makinesinin mülkiyetinin müvekkile ait olduğunun tespitini talep etme zaruretimiz hasıl olmuştur.
Tensiple birlikte, biçerdöverin bulunduğu mahalde keşif icrası ile bilirkişi incelemesi yaptırılmasına,
8040 Clayson, 1985 model, 2723 model nolu, 4523048 şase nolu, E 9995 / 052 FJ seri (motor) nolu biçerdöver nitelikli tarım iş makinesinin mülkiyetinin müvekkil Sücattin DAG’a (Tc.Kimlik no: 23894246682, Halil İbrahim oğlu , 1958 doğumlu) ait olduğunun tespitine,” karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.
Kırşehir Sulh Hukuk Mahkemesi: 14.08.2013 gün ve E:2013/438, K:2013/818 sayılı kararı ile özetle; “davacı vekili duruşmadaki beyanında biçerdöverin tamir amaçlı olarak geçici olarak Kırşehir sanayisinde bulunduğunu beyan etmiştir. Bu nokta nazara alındığında mahkememizin bu davaya bakmakla yetkili olmadığı anlaşıldığından, mahkememizin yetkisizliğine, dosyanın karar kesinleştiğinde yetkili Mucur Sulh Hukuk Mahkemesine gönderilmesine” şeklinde karar vermiştir.
İş bu karara karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 18.09.2013 gün, E:2013/13485, K:2013/14483 sayılı ilamı ile özetle; “...Somut olayda davacı, idari kurumlara sunulduğunda idareyi belli doğrultuda zorlayıcı ve bağlayıcı işlem yapmaya yöneltecek bir karar verilmesini istediğine göre, istemin niteliği gereği uyuşmazlığın görüm ve çözüm yerinin idari yargı yeri olduğu sonucuna varılmaktadır. Mahkemece, yargı yolu bakımından mahkemenin görevsizliği nedeniyle dava dilekçesinin reddedilmesi gerekirken yetkisizlik kararı verilmiş olması usul ve yasaya uygun bulunmadığından kararın bozulması gerekmiştir.” şeklindeki gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar vermiştir.
Kırşehir Sulh Hukuk Mahkemesi: Yargıtay’ın bozma ilamına uyduktan sonra 13.12.2013 gün ve E:2013/1124, K:2013/1299 sayılı kararı ile özetle; davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğinden bahisle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, işbu karara karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine Yargıtay 4.Hukuk Dairesinin 14.01.2015 gün ve E:2014/443, K:2015/133 sayılı ilamı ile hükmün onanmasına karar vermiş ve karar kesinleşmiştir.
Davacı vekili aynı istemle bu kez idari yargı yerinde dava açmıştır.
Yozgat İdare Mahkemesi: 14.07.2015 gün ve E:2015/245 sayı ile özetle; “uyuşmazlıkta, davacı tarafından idari dava türleri arasında sayılan “iptal” yada “tam yargı” davası açılmadığı gibi idari dava türleri arasında sayılmayan “mülkiyetin tespitinin” işbu dava dilekçesi ile istenildiği, bu durumda davacı isteminin görüm ve çözümünün adli yargı mercilerinde olduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır.” demek suretiyle, davanın adli yargı yerinde görülmesi gerektiğini belirterek, 2247 sayılı Kanunun 19.maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE :
Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Ali ÇOLAK, Yusuf Ziyaattin CENİK, Alaittin Ali ÖĞÜŞ, Süleyman Hilmi AYDIN, Mehmet AKBULUT ve Yüksel DOĞAN’ın katılımlarıyla yapılan 26.10.2015 günlü toplantısında:
l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27.maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı yasa’nın 19.maddesinde öngörülen biçimde görev uyuşmazlığı doğduğu,idari yargı dosyasının, son görevsizlik kararını veren mahkemece, adli yargı dosyası da temin edilmek suretiyle Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.
II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Uğurtan ALTUN ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Dava, 8040 Clayson marka, 1985 model, 2723 model nolu, 4523048 şase nolu, E 9995 / 052 FJ seri (motor) nolu biçerdöver nitelikli tarım iş makinesinin mülkiyetinin davacıya ait olduğunun tespiti istemiyle Hasımsız olarak açılmıştır.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yönetim Kurulunun 17/10/2008 tarihli ve 113 sayılı kararı ile yürürlüğe konulmuş olan, İş Makinelerinin Tescili İle İlgili Esasların “Amaç” başlıklı 1. maddesinde;
'' MADDE 1- (1) Bu Esasların amacı; gerçek veya tüzel kişilere ait iş makinelerinin, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre tescilinin yapılması; seferberlik ve savaş hali hazırlıkları çalışmalarında ülke içinde mevcut iş makinelerinin potansiyelinin belirlenmesi ve devamlı olarak izlenmesi usul ve esaslarını belirlemektir. '' hükmü,
'' Kapsam '' başlıklı 2.maddesinde;
'' MADDE 2- (1) Bu Esaslar; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununda tanımlanan iş makinelerinden; gerçek veya tüzel kişilere ait olan ve tarım kesiminde kullanılanların dışında kalan ve sanayi, bayındırlık ve diğer kesimlerde kullanılan iş makinelerini kapsar. '' hükmü,
'' Dayanak '' başlıklı 3.maddesinde;
'' MADDE 3- (1) Bu Esaslar;
a) 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu,
b) 18.07.1997 tarih ve 23053 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği,
c) 8/11/1983 tarih ve 18215 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 04/11/1983 tarih ve 2941 sayılı Seferberlik ve Savaş Hali Kanunu ve bu Kanun uyarınca çıkarılan 16/7/1990 tarih ve 20576 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 24/5/1990 tarih ve 90/500 sayılı Seferberlik ve Savaş Hali Tüzüğü,
d) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Maliye Bakanlığı arasında imzalanan 06.08.1985 tarihli protokol, dayanılarak hazırlanmıştır. '' hükmü,
'' Tescil belgesi düzenleme yetkisi '' başlıklı 5.maddesinde;
'' MADDE 5- (1) Kamu kuruluşlarına ait olan iş makinesi türünden araçların tescilleri ilgili kuruluşlarınca yapılır. Gerçek veya tüzel kişilere ait olan iş makinelerinden; tarım kesiminde kullanılanlar ziraat odalarınca, tarım kesiminde kullanılanların dışında kalan ve sanayi, bayındırlık ve diğer kesimlerde kullanılanların tescilleri, üyesi oldukları ticaret, sanayi veya ticaret ve sanayi odalarınca, tarım kesiminde kullanılanlar hariç olmak üzere il trafik komisyonlarından karar alınmak şartı ile motorsuz taşıtlardan gerekli görülenlerin tescilleri belediyelerce yapılır. '' hükmü,
'' İş makinesinin tescil edilmesi için istenen belgeler '' başlıklı 9.maddesinde;
'' MADDE 9- (1) İş makinesinin tescil edilmesi için;
a) Odaya hitaben yazılmış ve iş makinesinin tescilini talep eden dilekçe.
b) İş makinesi sahiplik belgesi;
1) Sıfır araçlar için fatura (İş makinesi ithal edilmiş ise faturaya ek olarak gümrük giriş beyannamesi ve gümrük vergisinin ödendiğine dair makbuz).
2) İkinci el araçlar için noter satış senedi.
3) Veraset ilamı.
4) Yukarıda anılan belgelerin ibraz edilememesi durumunda mahkemeden alınacak sahiplik belgesi... '' hükmü yer almaktadır.
Dosya kapsamından ve dava dilekçesinden anlaşıldığı üzere; davacı, zilyetliğindeki iş makinesinin tescilini ziraat odasına yaptırabilmek için, yukarıda belirtilen 9.maddenin 4.fıkrası hükmü uyarınca mahkemeye başvurarak iş makinesinin kendisine ait olduğunun tespiti istemiyle, başka bir deyişle taşınır bir malın mülkiyet hakkının tespiti istemiyle uyuşmazlığa konu davayı açmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinde, idari dava türleri; '' idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar '' olarak tanımlanmış olup, açılan davanın kanunda belirtilen dava türlerinden herhangi birine uymadığı tartışmasızdır.
Öte yandan, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 106.maddesi adli yargı yerinde görülebilecek olan dava türlerinden '' Tespit Davası'nı '' düzenlemiş olup,
'' MADDE 106- (1) Tespit davası yoluyla, mahkemeden, bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığının ya da yokluğunun yahut bir belgenin sahte olup olmadığının belirlenmesi talep edilir. '' hükmü yer almaktadır.
Olayda, davaya konu iş makinesinin mülkiyetinin davacıya ait olduğunun tespiti, yani 106.maddede belirtildiği şekilde bir hakkın (mülkiyet hakkı) tespitinin istenilmiş olması karşısında uyuşmazlığın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, davanın görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli olduğundan, Yozgat İdare Mahkemesi'nin başvurusunun kabulü ile, Kırşehir Sulh Hukuk Mahkemesi'nce verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.
S O N U Ç : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Yozgat İdare Mahkemesinin BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, Kırşehir Sulh Hukuk Mahkemesince verilen 13.12.2013 gün ve E:2013/1124, K:2013/1299 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 26.10.2015 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.
|
Başkan Serdar ÖZGÜLDÜR
|
Üye Ali ÇOLAK
Üye Süleyman Hilmi AYDIN |
Üye Yusuf Ziyaattin CENİK
Üye Mehmet AKBULUT |
Üye Alaittin Ali ÖĞÜŞ
Üye Yüksel DOĞAN |