Sanıklar         : 1-S.K.

                      2-Ö.A.

            O L A Y          : Ardahan 25. Mknz. P. Tug. 2. Mknz. P. Tb. 4. Bl. Komutanlığı emrinde görevli sanık Ord. Tekn. Astsb. Kd. Üçvş. S.K.'in, 31.12.1999 günü, oturmakta olduğu askeri lojmanın banyosunda bulunan şofbene takılı tüpün sıkışan vanasını göstermek üzere, tüpü satın aldığı bayii çalışanı olan diğer sivil kişi sanık Ö.A.'ı evine çağırdığı, tüpün, vanasının tamiri sırasında basınçlı gaz püskürtmeye başladığı ve kısa süre içinde bir patlama meydana geldiği, evin tüm pencere camlarının kırıldığı ve banyoda yangın çıktığı, böylece, sanıkların tedbirsizlik ve dikkatsizlikle yangına sebebiyet vermek suçunu işledikleri ileri sürülerek, eylemlerine uyan Türk Ceza Kanunu'nun 383, 413. maddeleri uyarınca cezalandırılmaları istemiyle Ardahan Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 9.3.2000 gün ve E:2000/108, K:2000/53 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

            ARDAHAN ASLİYE CEZA MAHKEMESİ: 20.3.2000 gün ve E:2000/59, K:2000/109 sayıyla; asker kişi sanığın, askeri mahalde işlediği ileri sürülen suç sebebiyle, 353 sayılı Yasa'nın 9 ve 12. maddeleri uyarınca sanıkları yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası, 9. Piyade Tümen Komutanlığı Askeri Mahkemesi'ne gönderilmiştir.

            9. PİYADE TÜMEN KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 27.10.2000 gün ve E:2000/834, K:2000/744 sayıyla; yüklenen eylemin askeri suç olmadığı, askeri bir suça bağlı bulunmadığı ve kışla dışı askeri lojmanların askeri mahal sayılmayacağı gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, kararın temyiz edilmeyerek kesinleşmesi üzerine, dava dosyası, 9. Piyade Tümen Komutanlığı Askeri Savcılığı'nca, Mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Ali HÜNER’in Başkanlığında, Üyeler; Cengiz ERDOĞAN, Refik DİZDAROĞLU, Keskin KAYLAN, Necmettin ÖZKAN, Recep SÖZEN, Ahmet ALKIŞ' ın  katılımlarıyla yapılan 14.5.2001 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’ in, davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Önder BAŞOĞUL'un, davanın çözümünün adli yargının görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

 USULE İLİŞKİN İNCELEME :

            Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun'da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik görülmemiştir. Adli ve askeri yargı yerleri arasında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuştur. Esasa ilişkin inceleme yapılmasına oybirliği ile karar verilmiştir.

  ESASA İLİŞKİN İNCELEME:

353 Sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir.           

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

            a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

            b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda, kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar, 

            c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalâa edilmektedir.

            Olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasında, görevsizlik kararı veren adli yargı yerince, asker kişi sanığın, askeri mahalde işlediği ileri sürülen suç nedeniyle askeri yargı yerinde yargılanması gerektiği gerekçesine yer verilmiş ise de; dosya içinde mevcut bilgi ve belgelerden, olay yeri olan lojmanın, kışla sınırları dışında, bağımsız olan lojmanlar bölgesi içinde bulunduğu anlaşılmaktadır. Kışla dışı askeri lojmanların askeri mahal sayılmayacağı kuşkusuz olup, sanıklara yüklenen, unsurları ve cezaları Türk Ceza Kanunu'nda düzenlenen "tedbirsizlik ve dikkatsizlikle yangına sebebiyet vermek" suçunun da askeri bir suç olmadığı açıktır.

 353 sayılı Yasa'nın "Müşterek Suçlar" başlığı altında düzenlenen 12. maddesinde: "askeri mahkemelere ve adliye mahkemelerine tabi kişiler tarafından bir suçun müştereken işlenmesi halinde eğer suç Askeri Ceza Kanununda yazılı bir suç ise sanıkların yargılanmaları askeri mahkemelere; eğer suç Askeri Ceza Kanununda yazılı olmayan bir suç ise adliye mahkemelerine aittir" denmek suretiyle askeri olan suçlar ile askeri olmayan suçlara göre görevli yargı yeri belirlenmektedir. 

Bu durumda, yüklenen eylem "askeri suç" kapsamında bulunmadığından 353 sayılı Yasa'nın 12. maddesi hükmü uyarınca sanıkları yargılama görevi adli yargı yerine  aittir.

 Açıklanan nedenlerle, davanın adli yargı yerinde görülmesi ve Ardahan Asliye Ceza Mahkemesi'nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ: Anlaşmazlığın niteliğine göre, davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Ardahan Asliye Ceza Mahkemesi'nin 20.3.2000 günlü, E:2000/59, K:2000/109 sayılı görevsizlik kararının kaldırılmasına, 14.5.2001 günü kesin olarak oybirliği ile karar verildi.