OLAY : Adana 106. Top.A.Top.Tb.Komutanlığı emrinde görevli sanık Top.Kd.Uzm.Çvş. Oktay Özkan'ın, 1.4.1998 günü, alkollü vaziyette, Tarsus İlçesi Karadiken Huzurkent Karayolunda yakınanlara ait kamyonları, üzerinde resmi üniforması bulunduğu halde, ağabeyi Kemal Özkan'a Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'nca verilen 7.65 çapındaki tabanca ile durdurarak trafik belgelerini kontrol ettiği ve belgeleri eksik olanlardan para istediği, aksi halde trafikten men edeceğini söyleyerek 400,000.- 1,000,000.- lira arasında para aldığı ileri sürülerek, eylemine uyan Türk Ceza Kanunu'nun 240, 80, 572/1. maddeleri ile 6136 sayılı Kanun'un 13/1. maddesi uyarınca cezalandırılması istemiyle Tarsus Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 29.4.1998 gün ve E: 1998/767, K: 1998/531, sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

Tarsus 2. Asliye Ceza Mahkemesi'nin, sanığa yüklenen eylemin irtikap suçunu oluşturacağı gerekçesiyle görevsizlik kararı vermesi üzerine, Tarsus Ağır Ceza Mahkemesi de, eylemin görevi kötüye kullanmak suçunu oluşturduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verince, Yargıtay 10. Ceza Dairesi, sanığa yüklenen eylemin irtikap suçunu oluşturup oluşturmayacağının ve suçun sübutu ile delillerin takdir ve değerlendirmesinin yüksek görevli Ağır Ceza Mahkemesine ait olduğu gerekçesiyle Tarsus Ağır Ceza Mahkemesi'nin görevsizlik kararının kaldırılmasına karar vermiştir.

TARSUS AĞIR CEZA MAHKEMESİ: 4.5.1999 gün ve E: 1998/152, K: 1999/56 sayıyla; asker kişi sanığın, yüklenen görevi kötüye kullanmak, mütecaviz sarhoşluk ve 6136 sayılı Kanun'a aykırı davranmak suçlarından askeri yargı yerinde yargılanması gerektiği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası, 6. Kolordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi'ne gönderilmiştir.

6. KOLORDU KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 17.11.1999 gün ve E: 1999/1337, K: 1999/877 sayıyla; 353 sayılı Yasa'nın 9. maddesi uyarınca, yüklenen suçun askeri suç olmadığı, asker kişiye karşı, askeri mahalde ya da askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak da işlenmediği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, kararın temyiz edilmeyerek kesinleşmesi üzerine, dava dosyası, 6.

Kolordu Komutanlığı Askeri Savcılığı'nca, Mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Ali HÜNER'in Başkanlığında, Üyeler; Cengiz ERDOĞAN, Refik DİZDAROĞLU, Keskin KAYLAN, Necmettin ÖZKAN, Recep SÖZEN, Ahmet ALKIŞ'ın katılımlarıyla yapılan 16.4.2001 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN'in, davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Kıymet AYYILDIZ'ın, davanın çözümünün adli yargının görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

USULE İLİŞKİN İNCELEME:

Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun'da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik görülmemiştir. Askeri ve adli yargı yerleri arasında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuştur. Esasa ilişkin inceleme yapılmasına oybirliği ile karar verilmiştir.

ESASA İLİŞKİN İNCELEME:

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir.

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar,

c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalaa edilmektedir.

Olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasında, görevsizlik kararı veren adli yargı yerince, sanığın yüklenen suçu işlediği ileri sürülen günde asker kişi olduğu gerekçesine yer verilmiş ise de; sanığın sadece "asker kişi" olması yukarıda anılan 353 sayılı Yasa'nın 9. maddesi hükmüne göre askeri mahkemede yargılanması için yalnız başına yeterli olmadığı, bu kriterin yanısıra asker kişi sanığa yüklenen suçun "askeri suç" olması veya askeri suç olmasa bile asker kişiye karşı yahut askeri mahalde ya da askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak işlenmiş olması kriterlerinin ve bunlardan en az birinin de ayrıca mevcut olması gerekmektedir.

Sanığa yüklenen, "mütecaviz sarhoşluk, 6136 sayılı Kanun'a muhalefet" suçlarının "askeri suç" kapsamında bulunmadığı, suçların askeri mahalde ve asker kişi aleyhine de işlenmediği açıkça ortadadır. İşlediği ileri sürülen eylemlerin askerlik hizmet ve görevleri ile de ilgisi bulunmamaktadır.

Yüklenen "görevi kötüye kullanmak" suçunun tartışılabilmesi için, suçun askerlik hizmet ve görevleri nedeniyle işlenmiş olması gerekmektedir. Dosya içeriğinden anlaşıldığı üzere, sanığın olay sırasında devlet karayolunda, sivil kişilere karşı herhangi bir görevi bulunmadan işlediği suçlar sözkonusudur.

Bu durumda; askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olmayan, asker kişiye karşı veya askeri mahalde işlenmediği de saptanan ve askeri bir suça da bağlı bulunmayan suçlar nedeniyle açılan kamu davasının adli yargı yerinde görülmesi ve Tarsus Ağır Ceza Mahkemesi'nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ : Anlaşmazlığın niteliğine göre, davanın çözümünde ADLİ YARGI yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Tarsus Ağır Ceza Mahkemesi'nin 4.5.1999 günlü, E: 1998/152, K: 1999/56 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 16.4.2001 günü KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ ile karar verildi.