|
T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2020/240 KARAR NO : 2020/335 KARAR TR: 28.05.2020
|
ÖZET : Davalı kurum bünyesinde sözleşmeli misafir sanatçı statüsünde sanatsal yardımcı eleman unvanı ile basın ve halkla ilişkiler görevlisi olarak görev yapan davacının; iş sözleşmesinin ve ilişkisinin muvazaalı olduğunun tespiti ile fazla mesai ücreti, ulusal, bayram ve genel tatil alacağı, hafta tatili alacağı, fark ücret alacağı ve ikramiye alacağının faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle açtığı davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk. |
KARAR
Davacı : C.B.
Vekili : Av. H.F.K.
Davalı : Samsun Devlet Opera ve Balesi Müdürlüğü
Vekili : Av. A.Ö.Ş.
O L A Y : Davacıvekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin 23.9.2009 tarihinde şirket işçisi olarak davalı kurumda çalışmaya başladığını, 10.8.2015 tarihinden itibarentürk uyruklu misafir sanatçı sanatsal yardımcı eleman unvanı ile sözleşmeli olarak davalı kurumda basın ve halkla ilişkiler görevini yürüttüğünü, müvekkilinin iş sözleşmesinin her yıl zincirleme şekilde yenilenmeye devam edildiğini, müvekkilinin kodrolu çalışanlarla aynı şartlarda ve 30 tam gün boyunca çalışmasına rağmen prim gününün eksik yatırıldığını, ücretli yıllık izin ve ücretli hafta tatili hakkı olmasına rağmen bu haklarının müvekkiline kullandırılmadığını, müvekkilinin çalıştığı süre boyunca haftanın 6 günü çalışma yaptığını ve programa göre haftada en az 60 saat çalışma yaptığını, müvekkilinin haftalık çalışma saatinin 80 saate kadar ulaştığını, ancak ücretlerinin kendisine ödenmediğini ileri sürerek, öncelikle müvekkili ile davalılar arasında akdedilen iş sözleşmesinin ve iş ilişkisinin muvazaalı olduğunun tespitine, 1.000,00-TL fazla mesai ücreti, 750,00-TL UBGT alacağı, 750,00-TL hafta tatili alacağı, 750,00-TL fark ücret alacağı, 750,00-TL ikramiye alacağının davalıdan tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.
SAMSUN 1. İŞ MAHKEMESİ: 2.4.2019 gün, E:2018/858, K:2019/263 sayı ile, konu ile ilgili Yargıtay 22. Hukuk Dairesinin E:2018/1927 K: 2018/4677 sayılı ilamı ile Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin E:2016/12461, K:2016/13666 sayılı ilamına yer vererek "davalı kurum nezdinde sözleşmeli olarak misafir sanatçı olarak istihdam edilen davacının idari sözleşme ile istihdam edildiği, statü hukukuna tabi olduğu ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında işçi niteliğinin bulunmadığı, dolayısı ile görevli yargı yerinin idare mahkemeleri olduğu kanaati ile HMK'nın 114/1-b, 115/2 maddeleri gereğince dava şartı bulunmadığından davanın usulden reddine karar vermiş, bu karara karşı davacı vekili istinaf isteminde bulunmuştur.
Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi: 19.9.2019 gün, E:2019/1668, K:2019/1755 sayı ile, ilk derece mahkemesi kararının yasal ve hukuksal gerekçeleri ile dayanağı maddi delillere ve özellikle bu delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmadığından davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK 'nın 353/1-b-1. maddesi gereğince esastan reddine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.
Davacı vekili bu kez aynı istem ile idari yargı yerinde dava açmıştır.
SAMSUN 3. İDARE MAHKEMESİ: 4.3.2020 tarih ve 2019/384 sayı ile,davacının çalışma biçimi ile idareyle imzalanan sözleşme hükümlerine bakıldığında; davacı ile davalı kurum arasındaki hukuki ilişkide hizmet akdinin denetim, gözetim, zaman, bağımlılık ve ücret unsurlarının bulunduğu, davacının çalışmalarının 506 ve 5510 sayılı Yasalar kapsamında gerçekleştiği, sigortasının bu kapsamda yatırıldığı, taraflar arasında, idari sözleşmenin asli unsurları olan, idarenin tek taraflı, üstün hak ve yetkilerle donatılmasına yönelik kuralların bulunmadığı; taraflar arasında hizmet ilişkisinin mevcut olduğu, sözleşmelerin içeriğinde davacının, 657 sayılı Yasaya tabi olduğu yönünde ibarenin bulunmadığı, davacının tazminat taleplerinin davacının idare ile yapmış olduğu iş akdinden kaynaklanan bir uyuşmazlık olduğu, davadaki istemlerin 4857 Sayılı Yasa kapsamına girdiği, davanın görüm ve çözümünde İş Mahkemelerinin görevli olduğu sonucuna ulaşıldığından, Samsun 1. İş Mahkemesinin 02.04.2019 tarih ve E:2018/858 K:2019/263 sayılı kararı görev ret kararının kaldırılması için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderilmesi gerektiği sonucuna varıldığı gerekçesiyle, adli yargının görev alanına giren davanın 2577 sayılı Yasanın 14/3-a ve 15/1-a maddeleri uyarınca görev yönünden reddi gerektiğinden, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun 19. maddesi uyarınca önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası ile birlikte dava dosyalarının, görevli yargı yerinin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderilmesine ve dosya incelemesinin bu konuda Uyuşmazlık Mahkemesi'nce karar verilinceye kadar ertelenmesine karar vermiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE:
Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Hicabi DURSUN’un Başkanlığında, Üyeler: Şükrü BOZER, Mehmet AKSU, Birol SONER, Aydemir TUNÇ, Nurdane TOPUZ ve Ahmet ARSLAN'ın katılımlarıyla yapılan28.05.2020 günlü toplantısında:
l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; İdare Mahkemesince, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, idari yargı dosyasının Mahkemece, ekinde adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.
II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Dava, davalı kurum bünyesinde 23.09.2009 tarihinde çalışmaya başlayarak, 10.08.2015 tarihinden itibaren birer yıllık sözleşmelerle sözleşmeli misafir sanatçı statüsünde sanatsal yardımcı eleman unvanı ile basın ve halkla ilişkiler görevlisi olarak görev yapan davacının; iş sözleşmesinin ve ilişkisinin muvazaalı olduğunun tespiti ile fazla mesai ücreti, ulusal bayram ve genel tatil alacağı, hafta tatili alacağı, fark ücret alacağı ve ikramiye alacağının faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle açılmıştır.
1309 sayılı Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü Kuruluşu Hakkında Kanunun;
4. maddesi: "a) Genel Müzik Yöneticisi (Başorkestra Şefi niteliğinde), orkestra şefleri ve yardımcıları, başrejisör, rejisörler ve yardımcıları, koro sanatçıları, opera solistleri, orkestra sanatçıları, koro şefi ve yardımcıları, başkoreograf, bale başöğretmeni koreograflar, kordöbale şefi ve yardımcıları, bale öğretmenleri, bale sanatkarları, kostüm kraatörleri, Sanat Teknik Müdürü, bale- notatörleri, dekoratörler, başdekoratör, şan pedagogları, başkorrepetitör Devlet Opera ve Balesi sanatkar memurlarıdır.
b) Repetitörler, korrepetitörler, başdromaturg ve dramaturglar, teknik müdür, başrealizatör, başışık uzmanı, başperukacı Orkestra Müdürü (Müzisyen), suflörler, lutiyeler, kondüvitler, bale piyanistleri Devlet Opera ve Balesi uygulatıcı uzman memurlarıdır.
c) Işık uzmanları, perukacılar, realizatörler, sahne uzmanları, atelye şefleri, butaforlar, kaşörler, kostümcüler, sahne marangozları, sahne demircileri, sahne makinistleri, kopistler, sahne müdürü ve yardımcıları, akortçular, desinatörler, makyajcılar, aksesuvarcılar, sahne kunduracıları, saz tamir atelyesi şefi ve yardımcıları, opera yardımcı sınıf elemanları ile Teknik Kurul tarafından görevlerinin özelliği belirtilecek ihtısası bulunan elemanlar da Devlet Opera ve Balesi uzman memurları adını alırlar"
8. maddesi: "Devlet Opera ve Balesinde Devlet Konservatuvarı mezunları dışından da sanatkar istihdam edilebilir. Bu gibi sanatkarlar, teknik kurul tarafından sınava tabi tutularak gösterecekleri başarı ve kabiliyet derecesine göre kurulca tespit edilecek ücretlerle sanatkar olarak ve idari sözleşme ile hizmete alınırlar"
10. maddesi: "Genel Müdürlükte genel müdürle, müdürlüklerde müdürle sanatkarlar, uygulatıcı uzman memurlar ve sair sözleşmeli görevliler arasında yapılacak idari sözleşmeler noter huzurunda yapılmış sözleşmeler hükmündedir ve hiçbir harç, vergi ve resme tabi değildir"
12. maddesi: "a) Devlet Opera ve Balesi sanatkarları, uygulatıcı uzman memurlar ile uzman memurları ve stajiyerler tespit edilecek ehliyet ve iktidarları nazarı itibara alınarak aşağıda gösterilen ücretlerle çalıştırılırlar.
Stajiyer ayda 1 200 TL.
Uzman memurlar ayda 800 TL. - 3 500 TL.
Uygulatıcı uzmanmemurlar ayda 1 000 TL. - 4 250 TL.
Sanatkar memurlar ayda 1 500 TL. - 5 500 TL.
b) Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü ile Opera ve Bale müdürlerine en yüksek sanatkar memur ücretine ilave olarak, Cumhurbaşkanınca tayin edilecek miktarda idare ve temsil ödeneği verilir"
Hükümlerini içermektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden; davacının, davalı idare bünyesinde şirket işçisi olarak 23.09.2009 tarihinde çalışmaya başladığı, 10.08.2015 tarihinden itibaren birer yıllık sözleşmelerle sözleşmeli misafir sanatçı statüsünde sanatsal yardımcı eleman unvanı ile basın ve halkla ilişkiler görevlisi olarak görev yapmaya devam ettiği, tarafına yapılması gereken ödemelerin yapılmadığından bahisle, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağının, hafta tatil ücret alacağının, fazla mesai ücreti alacağının, fark ücreti alacağının ve ikramiye alacağının bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faizi ile birlikte tazmini istemiyle Samsun 1. İş Mahkemesi nezdinde davacı adına doğduğu iddia edilen fazla mesai ile ulusal bayram ile genel ve hafta tatili ücret vs. alacaklarının tahsili istemine ilişkin alacak davası açıldığı anlaşılmıştır.
Öte yandan, davacı ile davalı Kurum arasında yenilenen “Türk Uyruklu Misafir Sanatçı Sözleşmeleri” irdelendiğinde;davacının Temsil Çalışma Grubu pozisyonunda, Sanatsal Yardımca Eleman ünvanında ve sigortalı olduğu; görevi karşılığı, kanuni kesintiler yapıldıktan sonra her ay içinalacağı net ücretin aylık çalışma sonunda ödeneceği; İdarenin, yurtiçinde ve yurtdışında yapılacak etkinlikler için (temsiller, konserler, turneler, festivaller vb.) sanatçıyı, Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü sanatçılarına uygulanan esaslar çerçevesinde (yolluk vererek) görevlendirebileceği; sanatçının, sözleşme süresinde, idarenin yürürlükte bulunan kanun, yönetmelik, genelge ve emirlerine uymayı kabul edeceği,sözleşme süresi içinde Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü veya Müdürlüklerince pozisyon unvanı ile ilgili verilen her türlü görevi yapmakla hükümlü olduğu; sanatçının, sözleşme süresi içinde idarenin izni olmadıkça başka kurum ve kuruluşlarda özel veya resmi görev alamayacağı, yurtiçi veya yurtdışında idarenin onayı ile başka kurumlarda sanatsal etkinliklerde görev aldığı sürede ücretsiz izinli sayılacağı; sanatçının görevinde ve hizmetin yürütülmesinde, mesai saatlerine ve çalışma programına uyumda, Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü sanatçılarına ait sözleşmenin devam ve disiplin ile ilgili hükümlerinin uygulanacağı; tarafların, sözleşmenin devamı sırasında iptaline karar verdiklerinde bu kararlarını bir ay öncesinden birbirlerine yazılı olarak bildirmek zorunda oldukları; sanatçının artistik yetenekleri veya Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü bünyesi içindeki diğer davranışları ve sanatsal çalışmalarının idarece yeterli görülmediği durumlarda 1 aylık süre beklenmeksizin bu sözleşmenin idarece iptal edilebileceği; bu durumun, sanatçı için herhangi bir yasal itiraz hakkı doğurmayacağı, sözleşmelerin süre sonunda her hangi bir bildirime gerek kalmadan sona ereceği hususlarına yer verildiği, sözleşmenin davacı sanatçı ile Müdür ve Sanat Yönetmeni tarafından karşılıklı imza altına alındığı görülmüştür.
İdare, özel hukuk kişileri gibi özel hukuk sözleşmeleri yapabildiği gibi; kamusal yetkisinin verdiği üstünlük ve ayrıcalıklara dayanarak konusu, hüküm ve koşulları bakımından özel hukuk sözleşmelerinden farklı olan sözleşmeler de yapabilir. İdare hukuku esaslarına tabi bulunan bu sözleşmeler “idari sözleşme” olarak adlandırılırlar. İdarenin, genel ehliyetini kullanarak, sözleşme serbestisi ve tarafların eşitliği gözetilerek gerçekleştirdiği sözleşmelerin tamamen özel hukuk hükümlerine tabi olması ve dolayısıyla bunların yargısal denetiminin adli yargı yerince yapılmasına karşılık, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun idari dava türlerinin sayıldığı 2/1-c maddesinde belirtildiği üzere, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi amacıyla ve kamusal nitelikte üstün hak ve yetkilere dayanarak yaptığı idari sözleşmelerden doğan uyuşmazlıkların görüm ve çözümünde ise, idari yargı yerleri görevli bulunmaktadır.
Davacının çalışma biçimi ile idareyle imzalanan sözleşme hükümlerine bakıldığında; idarenin 1309 sayılı Yasanın yukarıda yer verilen hükümleri uyarınca ve kamusal nitelikte üstün hak ve yetkilere dayanarak yaptığı sözleşmenin idari nitelikte olduğu tartışmasızdır. Zira sözleşmede davacının serbest iradesinden söz edilemeyeceği gibi ücretlendirmenin dahi yasal düzenleme ile belirlendiği açıktır. Kaldı ki Yasakoyucu sözleşmenin idari nitelikte olduğunu Kanunda açıkça belirtmiştir.
Buna göre; yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri vedavacının statüsü ile sözleşmenin niteliği dikkate alındığında, uyuşmazlığın, idare hukuku hükümlerine göre görüm ve çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, davanın görüm ve çözümü idari yargı yerinin görevine girdiğinden, Samsun 3. İdare Mahkemesinin 4.3.2020 tarih ve 2019/384 sayılı başvurusunun reddine karar verilmesi gerekmiştir.
S O N U Ç: Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Samsun 3. İdare Mahkemesinin 4.3.2020 tarih ve 2019/384 sayılı BAŞVURUSUNUN REDDİNE, 28.05.2020 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye
Hicabi Şükrü Mehmet Birol
DURSUN BOZER AKSU SONER
Üye Üye Üye
Aydemir Nurdane Ahmet
TUNÇ TOPUZ ARSLAN