T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ           HUKUK BÖLÜMÜ           ESAS NO    : 2014 / 1109           KARAR NO : 2014 / 1156           KARAR TR   : 29.12.2014

ÖZET : Davacı şirkete ait aracın, seyir halindeki iken yolda bulunan kanalizasyon kapağının açık olmasından dolayı maddi hasarlı trafik kazası yapması nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen zararın tazmini istemiyle açılan davanın ADLİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk.

  

 

 

 

K  A  R  A  R

 

           Davacı     : S. Plastik ve Ambalaj Sanayi Ticaret Ltd. Şti.

          Vekilleri     : Av. S. S., Av.M. K.

          Davalı         : Konya Büyükşehir Belediye Başkanlığı

         Vekili         : Av.R. B.

 

          O L A Y       : Davacı vekili dilekçesinde, mülkiyeti müvekkili şirkete ait olan 42 AFS 12 plakalı Peugeot Boxer Van 335 kapalı kasa kamyonetin,  24.12.2012 tarihinde Veysel Karani Cad. Büyük Irmak Sok. yanında seyir halinde iken kanalizasyon kapağının açık olması nedeni ile maddi hasarlı trafik kazası yapmış olduğunu; kaza sonrası tutulan Trafik Kazası Tespit tutanağında 'kazanın rögar kapağının açık olması nedeni ile aracın ön tekerinin rögara düşmesi sonucunda patlaması sonucu kontrolden çıkarak kaldırıma çarptığı ve olayda sürücünün kusurunun bulunmadığının belirtildiğini; araçta meydana gelen hasar ile ilgili olarak Konya 1. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2012/78 D.iş sayılı dosyası ile tespit yaptırıldığını, bilirkişi tarafından yapılan inceleme ve değerlendirme sonucunda toplam zararın 10.427,00 TL olduğunun tespit edildiğini, tespit için 588,00 TL masraf yapıldığını; masrafların giderilmesi için davalı idareye yaptıkları başvurunun reddedildiğini; Karayolları Trafik Kanununun, 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununun ve 5393 sayılı Belediye Kanununun ilgili maddelerinden bahisle; cadde düzenlenmesi esnasında gerekli önlemleri almanın belediyenin görevlerinden olduğunu,  Belediyenin cadde düzenlemesi esnasında oluşacak kazalardan sorumlu bulunduğunu, yolun yapılmasının sözleşme ile yükleniciye devrinin, belediyenin sorumluluğunu ortadan kaldırmayacağını ifade ederek; fazlaya ilişkin hakları saklı tutarak; maddi zararları olan toplam 11.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle 1.3.2013 tarihinde idari yargı yerinde dava açmıştır.

KONYA 1.İDARE MAHKEMESİ: 6.3.2013 gün ve E:2013/316, K:2013/260 sayı ile, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun "Görevli ve Yetkili Mahkeme" başlıklı 110 uncu maddesinin, 11.01.2011 tarih ve 6099 sayılı Kanun'un 14 üncü maddesiyle değiştirilen birinci fıkrasında; işleteni veya sahibi Devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dâhil, bu Kanun'dan doğan sorumluluk davalarının, adli yargıda görüleceği hükmü getirilmiş, Yasa'nın geçici 21 inci maddesinde ise; "Bu Kanun'un 110 uncu maddesinin birinci fıkrasının göreve ilişkin hükmü, yürürlüğe girdiği tarihten önce idari yargıda ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde açılmış bulunan davalara uygulanmaz." kuralının yer almış olduğu; dava dosyasının incelenmesinden, davacı şirkete ait 42 AFS 12 plakalı aracın, 24.12.2012 tarihinde Konya İli, Veysel Karani Caddesi, Büyük Irmak Sokak yanında seyir halindeki iken yolda bulunan kanalizasyon kapağının açık olmasından dolayı maddi hasarlı trafik kazası yapması nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen 11.000,00 TL tutarındaki maddi zararın, dava tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi İstemiyle bakılmakta olan iş bu davanın açıldığının anlaşıldığı; yukarıda değinilen hükümlerle getirilen yeni düzenleme uyarınca, Karayolları Trafik Kanunu'na dayalı olarak açılan sorumluluk davalarında adli yargı mercilerinin görevli olduklarının açık olduğu; bu durumda; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 110 uncu maddesinde 11.01.2011 tarih ve 6099 sayılı Kanun’la yapılan ve 19.01.2011 tarihinde yürürlüğe giren değişiklikten sonra açılacak sorumluluk davalarının görüm ve çözümünün adli yargının görevine girdiği gerekçesiyle; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15 inci maddesinin l/a bendi hükmü uyarınca davanın görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar itiraz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez aynı olay nedeniyle 10.427.-TL maddi zararın tazmini istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idarenin talebi üzerine dava, Açık İnş.San. ve Tic.Ltd. Şirketine de ihbar edilmiştir.

Konya 2.Asliye Hukuk Mahkemesi: 20.2.2014 gün ve E:2013/209, K:2014/99 sayı ile, uyuşmazlığın esasını inceleyerek davanın kabulüne karar vermiş, temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 17.Hukuk Dairesi, 12.6.2014 gün ve E:2014/9738, K:2014/9691 sayı ile bu kararı görev yönünden bozmuştur.

KONYA 2.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 6.11.2014 gün ve E:2014/573, K:2014/598 sayı ile, dava ve cevap dilekçelerinin özetine yer verdikten sonra; Mahkemelerince 1. Sulh Hukuk Mahkemesi'ne ait değişik iş dosyasının celbedildiği,  mahallinde keşif yapıldığı, adli tıp kurumundan rapor aldırıldığı; Mahkemelerince 20/02/2014 tarihinde verilen kararın Yargıtay 17. Hukuk Dairesi tarafından bozmaya konu edildiği, Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin bozma ilamında davanın, idarenin kamu hizmeti kusuruna dayanılarak açıldığını, hizmet kusuruna dayalı olarak açılan davaların İdari Yargılama Usulü Hakkındaki Kanun'un 2. maddesi uyarınca idari yargı yerinde açılması gerektiğini belirtmiş olduğu;  Mahkemelerince bozma ilamına uyulduğu ve mahkemelerinin görevsizliğine, görevli ve yetkili mahkemenin İdare Mahkemesi olduğuna karar verildiği ancak aynı konuda Konya 1. İdare Mahkemesi'nin 2013/316 Esas -2013/260 Karar sayılı görevsizlik kararı da bulunduğu gerekçesiyle; davanın idari hizmetten kaynaklanması nedeniyle mahkemelerinin görevsizliğine, davaya bakmakla görevli ve yetkili mahkemenin İdare Mahkemesi olduğuna, aynı konuda Konya 1. İdare Mahkemesi'nin 2013/316 Esas-260 Karar sayılı görevsizlik kararı da bulunduğundan dava dosyasının Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderilmesine, Esasın bu şekilde kapatılmasına karar vermiş; bu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Eyüp Sabri BAYDAR,  Ali ÇOLAK, Nurdane TOPUZ, Alaittin Ali ÖĞÜŞ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT’un katılımlarıyla yapılan 29.12.2014 günlü toplantısında;

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre;

2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesindeki “Adli, idari, askeri yargı mercilerinden birisinin kesin veya kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine kendine gelen bir davayı incelemeye başlayan veya incelemekte olan bir yargı mercii davada görevsizlik kararı veren merciin görevli olduğu kanısına varırsa, gerekçeli bir karar ile görevli merciin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurur ve elindeki işin incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesinin karar vermesine değin erteler.” hükmüne göre, adli yargı yeri, davaya bakma görevinin daha önce görevsizlik kararı veren idari yargı yerine ait olduğunu belirten gerekçeli bir karar ile doğrudan Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurma olanağına sahiptir. Şu kadar ki, başvuru kararının, görev konusunda Uyuşmazlık Mahkemesi’nce karar verilmesine değin işin incelenmesinin ertelenmesi hususunu da ihtiva etmesi gerekir.      

Yasakoyucu, 14. maddeye göre hukuk alanında olumsuz görev uyuşmazlığı doğması halinde her iki yargı merciince işten el çekilmiş olduğundan başvurma iradesini davanın taraflarına bırakmış iken, bu yönteme nazaran daha kısa zamanda çözüme ulaşılmasını amaçladığı 19. madde ile, daha önce görevsizlik kararı veren yargı merciinden sonra davayı inceleyen yargı merciine, işten el çekmeden doğrudan Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurma olanağını tanımıştır.

Olayda, adli yargı yerince, öncelikle görevsizlik kararı verilmekle birlikte, bununla yetinilmemiş ve görevli merciin belirtilmesi için re’sen Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurulmasına da karar verilmiştir.

Bu haliyle, her ne kadar 2247 sayılı Yasa’da öngörülen yönteme uymamakta ise de, davanın taraflarınca da başvuruda bulunulduğu gözetilerek, Asliye Hukuk Mahkemesi’nce re’sen yapılan başvurunun 2247 sayılı Yasa’nın 19.  maddesi kapsamında olduğunun kabulü ile Uyuşmazlık Mahkemesi’nin önüne gelmiş bulunan görev uyuşmazlığının çözüme kavuşturulması, gerek dava ekonomisine gerekse Uyuşmazlık Mahkemesi’nin kuruluş amacına uygun olacağından, görev uyuşmazlığının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Uğurtan ALTUN ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacı şirkete ait aracın, seyir halindeki iken yolda bulunan kanalizasyon kapağının açık olmasından dolayı maddi hasarlı trafik kazası yapması nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen maddi zararın, dava tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.

  2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 1. maddesinde, Kanunun amacının karayollarında can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlayacak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri belirlemek olduğu; “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde, bu Kanunun trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri bunların uygulamasını ve denetlenmesini ilgili kuruluşları ve bunların görev, yetki ve sorumluluk, çalışma usulleri ile diğer hükümleri kapsadığı ve bu kanunun karayollarında uygulanacağı; 10. maddesinde, yapım ve bakımdan sorumlu olduğu yolları trafik düzeni ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmanın, gerekli görülen kavşaklara ve yerlere trafik ışıklı işaretleri, işaret levhaları koymak ve yer işaretlemeleri yapmanın Belediye Trafik birimlerinin görev ve yetkileri arasında olduğu belirtilmiştir.

Öte yandan 2918 sayılı Yasanın 19.1.2011 günlü Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6099 sayılı Yasanın 14. maddesiyle değişik 110. maddesinde “İşleteni veya sahibi Devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dahil, bu Kanundan doğan sorumluluk davaları, adli yargıda görülür. Zarar görenin kamu görevlisi olması, bu fıkra hükmünün uygulanmasını önlemez. Hemzemin geçitte meydana gelen tren-trafik kazalarında da bu Kanun hükümleri uygulanır.

Motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin davalar, sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemelerinden birinde açılabileceği gibi kazanın vuku bulduğu yer mahkemesinde de açılabilir”; Geçici 21. maddesinde de “Bu Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrasının göreve ilişkin hükmü, yürürlüğe girdiği tarihten önce idari yargıda ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde açılmış bulunan davalara uygulanmaz” denilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, davacı şirkete ait 42 AFS 12 plakalı aracın, 24.12.2012 tarihinde Konya İli, Veysel Karani Caddesi, Büyük Irmak Sokak yanında seyir halindeki iken yolda bulunan kanalizasyon kapağının açık olmasından dolayı maddi hasarlı trafik kazası yapması nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen 11.000,00 TL tutarındaki maddi zararın, olayın meydana gelmesinde kusurlu olduğundan bahisle davalı Belediyeden tazmini istemiyle dava açıldığı anlaşılmaktadır.

2918 sayılı Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrasının iptali istemiyle Bursa 3.Asliye Hukuk Mahkemesi ve Batman 2.Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvuruları üzerine konuyu inceleyen Anayasa Mahkemesi, şu gerekçesi ile anılan kuralı Anayasaya aykırı görmemiş ve iptal istemini oy birliğiyle reddetmiştir: “… Anayasa Mahkemesi’nin daha önceki kimi kararlarında da belirtildiği üzere, tarihsel gelişime paralel olarak Anayasa’da adli ve idari yargı ayırımına gidilmemiş ve idari uyuşmazlıkların çözümünde idare ve vergi mahkemeleriyle Danıştay yetkili kılınmıştır. Bu nedenle, genel olarak idare hukuku alanına giren konularda idari yargı, özel hukuk alanına giren konularda adli yargı görevli olacaktır. Bu durumda, idari yargının görev alanına giren bir uyuşmazlığın çözümünde adli yargının görevlendirilmesi konusunda kanun koyucunun mutlak bir takdir yetkisinin bulunduğunu söylemek olanaklı değildir. Ancak, idari yargının denetimine bağlı olması gereken idari bir uyuşmazlığın çözümü, haklı neden ve kamu yararının bulunması halinde kanun koyucu tarafından adli yargıya bırakılabilir. İtiraz konusu kural, trafik kazasında zarar görenin asker kişi ya da memur olmasına, aracın askeri hizmete ilişkin olmasına veya olayın hemzemin geçitte meydana gelmesi durumlarına göre farklı yargı kollarında görülmekte olan 2918 sayılı Kanun’dan kaynaklanan tüm sorumluluk davalarının adli yargıda görüleceğini öngörmektedir. İtiraz konusu düzenlemenin gerekçesinde de ifade edildiği gibi, askeri idari yargı, idari yargı veya adli yargı kolları arasında uygulamada var olan yargı yolu belirsizliği giderilerek söz konusu davalarla ilgili olarak yeknesak bir usul belirlenmektedir. Aynı tür davaların aynı yargı yolunda çözümlenmesi sağlanarak davaların görülmesi ve çözümlenmesinin hızlandırıldığı, bu suretle kısa sürede sonuç alınmasının olanaklı kılındığı ve bunun söz konusu davaların adli yargıda görüleceği yolunda getirilen düzenlemenin kamu yararına yönelik olduğu anlaşılmaktadır. Öte yandan, 2918 sayılı Kanun’da tanımlanan Karayolu şeridi üzerindeki araç trafiğinden kaynaklanan sorumlulukların, özel hukuk alanına girdiği konusunda bir tartışma bulunmamaktadır. İdare tarafından kamu gücünden kaynaklanan bir yetkinin kullanılması söz konusu olmadığı gibi, aynı karayolu üzerinde aynı seyir çizgisinde hareket eden, bu nedenle aynı tür risk üreten araçlar arasında özel-kamu ayırımı yapılmasını gerektiren bir neden de yoktur. Açıklanan nedenlerle, itiraz konusu kural Anayasa’nın 2.,125. ve 155. maddelerine aykırı değildir. İtirazın reddi gerekir…” (Any. Mah.nin 26.12.2013 tarih ve E.2013/68, K.2013/165 sayılı kararı; R.G. 27.3.2014, Sayı: 28954, s.136-147.)

Anayasa’nın 158 inci maddesinin son fıkrasında “Diğer mahkemelerle, Anayasa Mahkemesi arasındaki görev uyuşmazlıklarında, Anayasa Mahkemesi’nin kararı esas alınır.” denilmektedir. Anayasa Mahkemesi’nin yukarıda gerekçesine yer verilen kararı, yasa koyucunun idari yargının görevine giren bir konuyu adli yargının görevine verebileceğine, dolayısıyla 2918 sayılı Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrası ile öngörülen, bu Kanun’dan doğan tüm sorumluluk davalarının adli yargıda görülmesi düzenlemesinin Anayasa’ya aykırı bulunmadığına dair olup, esas itibariyle görev konusunda verilmiş bir karardır ve Anayasa’nın 158 inci maddesi uyarınca, başta Mahkememiz olmak üzere diğer yargı organları bakımından da uyulması zorunlu bir karar mesabesindedir.

Bu durumda,  2918 sayılı Yasanın 19.1.2011 tarihinde yürürlüğe giren 110. maddesi ile Anayasa Mahkemesi’nin işaret edilen kararı gözetildiğinde, bahsi geçen Kanun maddesinin karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik düzeninin sağlanarak trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri kapsadığı ve Kanunun, trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri, bunların uygulanmasını ve denetlenmesini, ilgili kuruluşları ve bunların görev yetki ve sorumlulukları ile, çalışma usullerini kapsadığı, dolayısıyla oluşan trafik kazası nedeniyle açılacak sorumluluk davalarının görüm ve çözümünde adli yargının görevli olduğu; meydana gelen zararın tazmini istemiyle açılan bu davanın da adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Konya 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin yönteme aykırı başvurusunun reddi ile aynı Mahkemece ayrıca verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

 

S O N U Ç    : Davanın görüm ve çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle  Konya 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin yönteme aykırı BAŞVURUSUNUN REDDİ ile, aynı Mahkemece ayrıca verilen 6.11.2014 gün ve E:2014/573, K:2014/598 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 29.12.2014 gününde, Üye Eyüp Sabri BAYDAR’ın KARŞI OYU ve OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

 

 

Başkan Serdar ÖZGÜLDÜR

Üye Eyüp Sabri BAYDAR           Üye Alaittin Ali ÖĞÜŞ

Üye Ali ÇOLAK           Üye Ayhan AKARSU

Üye Nurdane TOPUZ           Üye Mehmet AKBULUT