|
T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2021/355 KARAR NO : 2021/369 KARAR TR : 07/06/2021 |
ÖZET: Davacıların maliki olduğu taşınmaza ilişkin olarak verilen kamulaştırma kararının ve taşınmazın satışına ilişkin ihalenin yargı kararıyla iptalinden sonra davalı Belediye aleyhine tazminat istemiyle açılan davanın İDARİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk. |
K A R A R
Davacılar : 1- G.Ü. 2- Gü.Ü. 3- S.Ü. 4- V.Ü. 5- Ç.D.
Vekilleri : Av. İ.N.Av. A.Ş.
Davalı : Altındağ Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. İ.G.
Davalı : 1 - A.E. 2 - H.E.
Vekilleri : Av. Ö.O.
I. DAVA KONUSU OLAY
1. Davacı vekili, Ankara İli, Altındağ İlçesi, İnönü Mahallesi, 1515 ada, 5 parsel sayılı taşınmaz ile üzerinde bulunan yapının tapu kaydının iptali ile davacıların adına miras payları oranında tescili ile kira kaybından dolayı fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere şimdilik 50.000 TL'nin davalılardan tazmini; tapu iptali ve tescili taleplerinin kabul edilmemesi halinde ise fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere şimdilik 500.000 TL maddi tazminatın ihale tarihinden başlayacak avans faizi ile birlikte davalı Altındağ Belediye Başkanlığından tahsiline karar verilmesi istemiyle davalılara karşı adli yargı yerinde dava açmıştır.
2. Davalı Altındağ Belediye Başkanlığı vekili süresi içinde verdiği cevap dilekçesinde; uyuşmazlığın çözüm ve görümünde idari yargının görevli olduğu görüşüyle davanın görev yönünden reddi gerektiğini savunmuştur.
II. UYUŞMAZLIĞA İLİŞKİN BAŞVURU SÜRECİ
A. Adli Yargıda
3. Ankara 8. Asliye Hukuk Mahkemesi E.2020/242 sayılı dosyada 18/02/2021 tarihli duruşmada “…davalı vekilinin yargı yolu itirazının uyuşmazlığın idari işlem ve eylemden kaynaklı olmamasından dolayı reddine” karar vermiştir.
4. Davalı Belediye vekili tarafından, süresi içinde verilen dilekçe ile olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine dilekçe, dava dosyası ile birlikte Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.
B. Olumlu Görev Uyuşmazlığı Çıkarılmasına İlişkin Danıştay Başsavcılığı Talebi
5. Danıştay Başsavcısı, "davanın, uğranıldığı ileri sürülen zararın tazmini istemiyle davalı Altındağ Belediye Başkanlığı aleyhine açılan kısmının, 2577 sayılı Yasanın 2. maddesinin 1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında kamulaştırma ve ihale mevzuatı hükümleri çerçevesinde idari yargı yerince çözümlenmesi gerektiği" görüşüyle, 2247 sayılı Kanun'un 10. maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına karar vererek dosyayı Uyuşmazlık Mahkemesine göndermiştir. Olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ilişkin talebin ilgili kısmı şu şekildedir:
"...Anayasa'nın 125. maddesinin son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu kurala bağlanmış; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde de tam yargı davaları, idarenin eylem ve işlemlerinden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan davalar olarak tanımlanmıştır.
İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 ve 13. maddeleri uyarınca, idari yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan yasa hükümlerinin gereğidir.
Uygulama ve öğretide, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemler, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizlikleri de, "idari eylem" olarak tanımlanmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, Ankara İli, Altındağ İlçesi, İnönü Mahallesi, 1515 ada, 5 parsel sayılı taşınmaz ile üzerinde bulunan yapının Altındağ Belediye Başkanlığı tarafından 01/06/2011 gün ve 448 sayılı Belediye Encümen kararıyla kamulaştırılmasına karar verildiği, anılan karara karşı davacılar murisi tarafından, Ankara 15. İdare Mahkemesi'nin 2012/199 esas sayılı dosyasında kamulaştırma işleminin iptali istemiyle açılan davanın Mahkeme'nin 07/11/2013 tarih ve 2013/1402 sayılı kararı ile reddedildiği, davacı tarafından yapılan temyiz başvurusu üzerine anılan kararın Danıştay Altıncı Dairesi'nin 14/05/2015 tarih ve 2014/2429 Esas, 2015/3126 sayılı kararı ile onandığı; yine davacı tarafından yapılan karar düzeltme başvurusu üzerine, Danıştay Altıncı Dairesi'nin 21/03/2019 tarih ve 2015/9024 Esas, 2019/1637 sayılı kararı ile, karar düzeltme isteminin kabul edilerek anılan Mahkeme kararının, " Olayda, dava konusu işlemle kamulaştırılmasına karar verilen davacıya ait taşınmazın Asliye Hukuk Mahkemesince verilen 11/12/2012 tarihli tescile ilişkin kararla davalı idarenin mülkiyetine geçtikten yaklaşık 6 ay sonra, 08/05/2013 tarihli ihale ile satışa sunulmuş olması ve bu ihale neticesinde 25/06/2013 tarihinde satış yoluyla üçüncü kişilere devredilmiş olması gerçeği karşısında; taşınmazın, davalı idarenin gerek iptali istenen belediye encümeni kararında ve gerekse de dosyada bulunan savunma dilekçelerinde ileri sürdüğü amaçlarla kamulaştırıldığını kabul etmeye olanak bulunmadığı, bu itibarla, uyuşmazlık konusu taşınmazın kamulaştırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından iptaline karar verilmesi gerekirken, davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında isabet görülmediği" gerekçesiyle bozulması üzerine, Ankara 15. İdare Mahkemesi'nin 11/10/2019 tarih ve E:2019/1519, K.2019/1547 sayılı kararı ile bozma kararına uyularak taşınmazın kamulaştırılmasına ilişkin işlemin iptaline karar verildiği; diğer taraftan davacılar murisinin kamulaştırma işleminin iptali istemiyle açtığı davada Mahkeme tarafından yürütmenin durdurulması yönünde bir karar verilmemesi üzerine Ankara 4. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 11/12/2012 tarih ve 2012/539 sayılı kararıyla, taşınmazın üzerindeki yapı ile birlikte 935.325,36-TL bedelle Altındağ Belediye Başkanlığı adına tesciline karar verildiği, tescilden 5 ay sonra taşınmazın açık teklif usulü ile satışına karar verildiği ve 1.570.000,00-TL + KDV bedelle satıldığı, bunun üzerine davacı tarafından taşınmazın açık teklif usulü ihale ile satılacağını belirleyen ihale kararı ile 08/05/2013 tarihinde yapılan ihalenin iptali istemiyle açtığı davada Danıştay 13. Dairesinin 06/11/2019 tarih ve E:2014/938, K:2019/3489 sayılı kararıyla ihale işleminin iptaline kesin olarak karar verilmesi üzerine mirasçı davacılar tarafından taşınmazlarıyla ilgili kamulaştırma ve ihale kararlarının yargı kararlarıyla iptal edildiğinden bahisle taşınmazları ile üzerinde bulunan yapının üçüncü şahıslar adına olan tapu kaydının iptali ve kendi adlarına miras payları oranında tescili ile kira kaybından dolayı fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere şimdilik 50.000.00 TL'nin davalılardan tazmini; tapu iptali ve tescili taleplerinin kabul edilmemesi halinde ise fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere şimdilik 500.000.00 TL maddi tazminatın ihale tarihinden başlayacak avans faizi ile birlikte davalı Altındağ Belediye Başkanlığından tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargıda dava açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, davanın uğranıldığı ileri sürülen zararın tazmini istemiyle Altındağ Belediye Başkanlığı'na karşı açılan kısmında davacıların taşınmazının davalı idarece kamulaştırılması ve akabinde ihale yoluyla satılması nedeniyle zarara uğranıldığının öne sürülmüş olması nedeniyle, kamulaştırma ve ihaleye ilişkin işlemlerin mevzuata ve hukuka uygun olup olmadığının, dolayısıyla davalı idarenin anılan işlemleri sonucunda zarara uğranılıp uğranılmadığının idare hukuku ilkelerine göre saptanması gerekmektedir.”
6. Benzer dosyalardaki görüşü bilindiğinden, ayrıca Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının görüşü alınmamıştır.
III. İLGİLİ HUKUK
7. Anayasa'nın 125. maddesinin son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu kurala bağlanmış; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde de, tam yargı davaları, idarenin eylem ve işlemlerinden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan davalar olarak tanımlanmıştır.
8. İdari işlem ve eylemlerden doğan zararların tazmini taleplerinin, 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12. ve 13. maddeleri uyarınca, İdari Yargı yerlerinde açılacak tam yargı davalarına konu edilmeleri, anılan Kanun hükümlerinin gereğidir.
9. Uygulama ve öğretide, kamu idarelerinin, kamu hizmetinin yürütümü sırasında, kamu gücü kullanarak tek yanlı irade açıklamalarıyla yapmış oldukları işlemler, "idari işlem"; herhangi bir işlem ya da karara dayanmaksızın gerçekleştirdikleri maddi faaliyetleriyle, görevleriyle ilgili hareketsizlikleri de, "idari eylem" olarak tanımlanmaktadır.
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
A. İlk İnceleme
10. Uyuşmazlık Mahkemesinin Celal Mümtaz AKINCI’nın başkanlığında, Üyeler Şükrü BOZER, Mehmet AKSU, Birol SONER, Aydemir TUNÇ, Nurdane TOPUZ ve Ahmet ARSLAN’ın katılımlarıyla yapılan 07/06/2021 tarihli toplantısında 2247 sayılı Kanun'un 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; davalı Altındağ Belediyesi vekilinin anılan Kanun'un 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde Davalı vekilince başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısınca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı, usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşılmakla, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.
B. Esasın İncelenmesi
11. Raportör-Hâkim Engin SELİMOĞLU’nun, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan, ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
12. Dava, davacının mirasçıları olduğu taşınmazın davalı Belediyenin Encümen kararıyla kamulaştırılıp bilahare açık teklif usulüyle yapılan ihale sonucu satış yapılan diğer davalı gerçek kişiler adına tescil edilmesine rağmen, bu süreçte yargı kararıyla hem kamulaştırma kararının hem de ihalenin iptal edilmesi sebebiyle tapu kaydının iptali ile davacılar adına tesciline karar verilmesi, bu mümkün olmadığı takdirde davalı Belediye aleyhine tazminata hükmedilmesi istemiyle açılmıştır.
13. Olayda, 01/06/2011 tarihli ve 448 sayılı Encümen kararıyla davacıların murisi adına kayıtlı Ankara ili Altındağ İlçesi İnönü Mahallesi 1515 ada 5 parselde bulunan taşınmaz ve üzerindeki binanın kamulaştırılmasına karar verilip davalı Belediye adına tescil edildikten sonra 08/05/2013 tarihinde açık teklif usulüyle yapılan ihale sonucu diğer davalılara satılarak tapu tescilinin gerçekleştirildiği, bu süreçte davacıların kamulaştırmanın ve ihalenin iptali istemine ilişkin açtıkları davaların idari yargıda kabul ile sonuçlanarak kesinleştiği belirlenmiş olup, davacıların söz konusu iptal kararları üzerine davalı gerçek kişiler aleyhine tapu iptali tescil, davalı Belediye aleyhine ise tazminat istemi ile dava açtıkları anlaşılmıştır.
14. Yukarıda alıntılanan mevzuat hükümleri uyarınca davalı Belediyenin tek yanlı irade açıklaması ile tesis ettiği, kamulaştırma ve açık teklif usulü ile ihale işlemlerinin idari işlem niteliği tartışmasızdır.
15. Tüm bu açıklamalar ışığında; davalı gerçek kişiler aleyhine açılan tapu iptali tescil davasının adli yargı yerinde görüleceğinde kuşku bulunmamakla birlikte, davanın uğranıldığı ileri sürülen zararın tazmini istemiyle Altındağ Belediye Başkanlığına karşı açılan kısmında kamulaştırma ve ihaleye ilişkin işlemlerin mevzuata ve hukuka uygun olup olmadığının ve dolayısıyla davalı idarenin anılan işlemleri sonucunda zarara uğranılıp uğranılmadığının idare hukuku ilkelerine göre saptanması gerekmektedir.
16. Belirtilen nedenlerle, Danıştay Başsavcısının başvurusunun kabulü ile Ankara 8. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen 18/02/2021 tarihli ve E.2020/242 sayılı görevlilik kararının davalı Altındağ Belediyesi yönünden kaldırılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
V. HÜKÜM
Açıklanan nedenlerle;
A. Davanın çözümünde İDARİ YARGI YERİNİN GÖREVLİ OLDUĞUNA,
B. Danıştay Başsavcısının BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile davalı Altındağ Belediyesi yönünden Ankara 8. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen 18/02/2021 tarihli ve E.2020/242 sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA,
07/06/2021 tarihinde, OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.
|
Başkan Celal Mümtaz AKINCI |
Üye Şükrü BOZER |
Üye Mehmet AKSU |
Üye Birol SONER |
|
|
Üye Aydemir TUNÇ |
Üye Nurdane TOPUZ |
Üye Ahmet ARSLAN |