|
T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2023/237 KARAR NO : 2023/454 KARAR TR : 19/06/2023 |
ÖZET: Davacının tutuklu bulunduğu kapalı ceza infaz kurumunda, ziyaretine gelen dava dışı bir avukat ile yaptığı ve gizli kalması gerekengörüşmelere ilişkin kişisel verilere, hukuka aykırı şekilde 3. kişilerce erişilmesi ve basına sızdırılması olayında, Adalet Bakanlığına bağlı personelin kusur ve sorumluluğu bulunduğu iddiasıyla, uğranıldığı ileri sürülen manevi zararın tazmini istemiyle açılan davanın İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk. |
K A R A R
Davacı : B.T
Vekili : Av. H. E
Davalı :Adalet Bakanlığı
Vekili : Av. U. B
I. DAVA KONUSU OLAY
1. Davacı vekili, ....Medya Grubuna ait "....com.tr", ".....com.tr" ve "....com.tr" haber sitelerinde 04 Haziran 2020 tarihinde, aynı dakikalardayayınlanan ve müvekkili gazeteci hakkında yapılan".... TV'çilere Kozmik avukattan bir ziyaret daha! FETÖ'nün kozmik avukatı B.T'nu da ziyaret etmiş" başlıklı haberde,dava dışı Av. A.A.O.'nun Silivri 9 No'lu Kapalı Ceza İnfaz Kurumu'nda tutuklu bulunan müvekkilini ziyaretine ilişkin, yalnızca cezaevi personelinin, idaresinin ya da Adalet Bakanlığı'nda üst düzey yetkili görevlilerin erişim imkanı bulunan, gizli kalması gereken bilgilere yer verildiğini;haber içeriğinde, müvekkili ile "daha önce hiçbir tanışıklığı olmayan" ve "kendisinin talebi dışında ve bilgisi haricinde görüşmeye gelen" bir Avukat hakkında yürütülen soruşturma ve yargılama süreçlerine işaret edilerek, müvekkili hakkında bir karalamaya ve itibar suikastına girişildiğini,kendisine dair asılsız bir "FETÖ şüphesi" algısı yaratmak adına, hukuka aykırı şekilde erişilen kişisel veriler vasıtası ile habere konu edilen Avukat görüşüne "gizem" yükleme çabasına girildiğini; tüm bunlara ilişkin olarak, müvekkili adına gerek Adalet Bakanlığı gerekse Silivri Cumhuriyet Başsavcılığına, sorumlular hakkında işlem yapılması içinsuç duyurusunda bulunulduğunuancak başvurularınınsonuçsuz kaldığını, kişisel ve gizli kalması gereken bilgileri hukuka aykırı şekilde 3. kişiler ile paylaşan kamu görevlileri hakkında hiçbir şekilde etkili ve "delil toplamaya matuf" bir soruşturma yürütülmediğini; Cezaevi Avukat Ziyaretçi Sistemi ve UYAP üzerinde,müvekkilinin tutuklu kaldığı süre boyunca, Avukat ziyaretlerine dair kimlerin sorgulama yaptığı ve ziyaretçi kayıtlarına ulaştığı hususunda, "delillere etki edilmesi ihtimaline binaen" 3 Adli Bilişim Uzmanına Bilirkişi İncelemesi yaptırılması taleplerinin karşılanmadığını ve sorumluların tespitine yönelik hiçbir somut adım atılmadığını; yine, Silivri 1 No'lu Kapalı Ceza İnfaz Kurumu Disiplin Amirliği tarafından yürütülen Disiplin Soruşturması kapsamında düzenlenen Disiplin Kararı’nda, UYAP inceleme taleplerinin, yanlış kişi ve olaylara yönelik hayata geçirildiğini ve bunun sonucu olarak maddi gerçeğe ve faillerin kimliklerine ulaşılamadığını;disiplin soruşturması kapsamında ifadesi alınanbir görevlinin"Kurum idaresi ve adli makamlar tarafından resmi talep olmadan hiçbir şekilde tutuklu/hükümlülerin kayıtları sorgulanmamaktadır. Zaten sorgulama yapılması halinde uyap kayıtlarında sorgulama yapıldığı görülebilir." şeklinde beyanda bulunduğunu,dolayısıyla, ilgili ifadede de gizli kalması gereken bilgilerin kim tarafından sızdırılmış olduğunun UYAP sorgulamalarının incelenmesi neticesinde görüleceğinin belirtildiğini ancak istemelerine rağmen bu araştırmanın hiçbir zaman yapılmadığını; her ne kadar anılan Disiplin Kararında,ilgili bilgilerin cezaevi personeli tarafından sızdırılmış olduğu yönünde delil bulunmadığı belirtilmişse de,basına intikal ettirilen gizli bilgiler arasında yalnızca Silivri Kapalı Ceza İnfaz Kurumu'nda çalışan memurlar tarafından UYAP üzerinden sorgulama yapılarak erişilebilecek bilgilerin mevcut olduğunu; disiplin soruşturmasını kasten hatalı yürüten kişiler ve olası failler hakkında Adalet Bakanlığı’naşikayet ve taleplerde bulunduklarını; Mart 2021 tarihinde Adalet Bakanlığı'na gönderilen dilekçe ile anılan hususlar çerçevesinde,müvekkilinin manevi zararlarının tazmininintalep edildiğini, ancaktıpkı 22 Ocak 2021 tarihli dilekçelerinde olduğu gibi, 29 Mart 2021 tarihli dilekçelerindekitaleplerine yönelik"kesin bir yanıt"ın ellerine ulaşmadığını; sonuç olarak, yukarıda detaylıca izah edilen olaylar çerçevesinde, 19 Mayıs 2020 tarihli haberler ile müvekkilinin zorunlu olarak tutulduğu "yaşam alanında" gerçekleştirdiği gizli nitelikteki Avukat görüş bilgilerinin, Barış Pehlivan ve Av. Hüseyin Ersöz'ün durumları ile paralellik gösterecek şekilde, organize ve planlı bir biçimde basına sızdırıldığını ve bir "itibar suikasti operasyonunun" parçası haline getirildiğini; bu kapsamda, müvekkilinin kişilik haklarının zedelendiğini, Adalet Bakanlığı'na bağlı personelin idari eylemleri ve yükümlülüklerine aykırı hareketleri nedeniyle kamuoyu nezdinde küçük düşürücü ithamlarla karşı karşıya bırakıldığını, gizli kalması gereken bilgilerin, kamu hizmetinin gereği gibi işlememesi nedeniyle doğan hizmet kusuruçerçevesinde 3. kişilerceele geçirildiğini, müvekkilinin bu nedenle manevi olarak telafisi imkansız zararlara uğradığını ifade ederek; bu çerçevede, söz konusu zararın tazmini imkansız olsa da yaşanan mağduriyetin bir nebze olsun giderilebilmesi adına, İYUK'nun 13. maddesi kapsamında müvekkiline 10.000 TL manevi zarar tutarının davalı idare tarafından ödenmesine karar verilmesi istemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.
II. UYUŞMAZLIĞA İLİŞKİN BAŞVURU SÜRECİ
A. İdari Yargıda
2. İstanbul 10. İdare Mahkemesi 12/04/2022 tarih ve E.2021/1717, K.2022/666 sayı ile,uyuşmazlığın adli yargının görevine girdiğinden bahisle davanın görev yönünden reddine karar vermiş, istinaf yolunabaşvurulması üzerine İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Dokuzuncu İdari Dava Dairesi 30/05/2022 tarih ve E.2022/828, K.2022/822 sayı ile, başvurunun reddine kesin olarak karar vermiş ve karar kesinleşmiştir.Görevsizlik kararının ilgili kısmı şöyledir:
"...4675 sayılı İnfaz Hakimliği Kanunu ile, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde bulunan hükümlü' ve tutuklular hakkında yapılan işlemler veya bunlarla ilgili faaliyetlere yönelik şikâyetleri incelemek, karara bağlamak ve kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek üzere infaz hakimliği görevli kılınmış, infaz hakimliğinin kararlarına karşı itiraz mercii de belirlenmek suretiyle bu Kanun uygulamasında takip edilmesi gereken süreç düzenlemiş bulunmaktadır.
Bakılan davada; dava konusu uyuşmazlık, İnfaz Hakimliği'nin görev alanına giren uygulamalarından kaynaklanmakta olup, 4675 sayılı İnfaz Hakimliği Kanunu'nun yukarıda yer verilen 4. maddesinde 'işlem ve faaliyetlere ilişkin şikayetleri' karara bağlamanın İnfaz Hakimliği'nin görevinde olduğu düzenlemesine istinaden, bu husustaki şikayete bakmakla görevli olan adli yargı merciinin, aynı şikayetlerden kaynaklanan tazminat istemli uyuşmazlığın görüm ve çözümünde de görevli olduğu, aynı Kanunun 4. maddesinde, hükümlü ve tutukluların ceza infaz kurumları ve tutukevlerine kabul edilmeleri, yerleştirilmeleri, barındırılmaları… gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikayetleri incelemek ve karara bağlamak ve her türlü izin işlemlerinden doğan taleplerin İnfaz Hakimliklerinin görevleri arasında sayıldığından iş bu tazminat istemi de adli yargı yerinin (infaz hakimliğinin) görevi kapsamında olduğu açıktır."
3. Davacı vekili bu defa aynı istemleadli yargı yerinde dava açmıştır.
B. Adli Yargıda
4. Bakırköy 4.İnfaz Hakimliği 29/08/2022 tarih veE.2022/5177, K.2022/7922sayı ile, son kanun değişikliği ile verilen yetkiler dikkate alındığında manevi tazminat taleplerine ilişkin hakimliklerininkarar verme görev ve yetkisinin bulunmadığı gerekçesiyle, talep hakkındakarar verilmesine yer olmadığına karar vermiş, bu kararaitiraz edilmiştir.
5. Bakırköy 1. Ağır Ceza Mahkemesi 11/10/2022 tarih ve Değişik İş No:2022/2065sayı ile,itirazın kabulü ile anılan kararın kaldırılmasına,dosyanın görevsizlik kararı verilmek üzere Bakırköy 4. İnfaz Hakimliğine iadesine karar vermiştir.
6. Bakırköy 4. İnfaz Hakimliği 31/10/2022 tarih ve E.2022/5177, K.2022/7922sayılı ek karar ile, "...manevi tazminat istemine konu yakınılan olayın cezaevinde gerçekleşmesi, bir başka anlatımla hakim ve savcılık işlemleri sonucunda cezaevinde bulunduğu sırada söz konusu manevi zarara uğradığı, olumsuz davranışlara maruz kaldığı iddialarında CMK'nın 141/3. maddesine göre devlet aleyhinde dava açabileceği, açılacak davaya bakma görevinin ise 466 sayılı yasanın 2. maddesi uyarınca davacının ikametgahının bulunduğu yer Ağır Ceza Mahkemesi olduğu..." gerekçesiyle 5271 sayılı CMK'nın 3. maddesiuyarınca hakimlikleriningörevsizliğine, kararın kesinleşmesine müteakip dosyanın yetkili ve görevli İstanbul Anadolu Nöbetçi Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesine karar vermiş, bu karara itiraz edilmiştir.
7. Bakırköy 1. Ağır Ceza Mahkemesi 14/11/2022 tarih ve Değişik İş No:2022/2535sayı ile,itirazın reddine kesin olarak karar vermiş, tazminat talebinin değerlendirilmesi için dosya İstanbul Anadolu Nöbetçi Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmiştir.
8. İstanbul Anadolu 15. Ağır Ceza Mahkemesi 01/12/2022 tarih ve E.2022/653, K.2022/510 sayı ile,davacının talebinin yargı yolu nedeni ile reddine,talep konusunda idari yargı mercilerinin görevli olduğuna, talep konusunda olumsuz yargı yolu uyuşmazlığı bulunduğu anlaşıldığından, 2247 sayılı Kanun'un 15. maddesi uyarınca kararın kesinleşmesinden sonra uyuşmazlığın çözümü için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.Kararın ilgili kısımları şöyledir:
"Yargıtay 12. Ceza Dairesi'nin 2019/2326 esas, 2021/2040 karar sayılı ilamında; "Davacının fazladan cezaevinde kalmasında denetimli serbestlik memurunun hatasının bulunduğunu vurgulayarak tazminat istemine ilişkin davanın gereğinin takdirinin idari yargı görev alanında kaldığı ve bu mahkemeler önünde tazminat isteminde bulunulabileceği gözetilip; görevsizlik kararı verilmesi yerine, yargılamaya devamla yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi" nedeniyle hükmün bozulmasına karar verildiği;
Yargıtay 12. Ceza Dairesi'nin 2015/7749 esas, 2016/3959 karar sayılı ilamında; "Davacının 11.04.2013 tarihli dilekçesi ile cezaevinde hükümlü olduğu sırada Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüğü Disiplin Kurulu Başkanlığınca verilen ve 26.12.2011 -06.01.2012 tarihleri arasında infaz ettiği 11 gün hücre cezasının daha sonradan haksız olduğunun anlaşılarak iptal edildiğinden bahisle tazminat talep ettiğinin anlaşılması karşısında, tazminat istemine ilişkin 5271 sayılı CMK'nın 141. maddesinde "suç soruşturması ve kovuşturması sırasında" gerçekleşen koruma tedbirlerindeki hukuka aykırılıklar yönünden bu kanun hükümlerine göre tazminat istenebileceği ve madde metninde bu aykırılıkların tahdidi şekilde sıralandığı, tazminat talebinin dayanağı olan ve Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüğü Disiplin Kurulu Başkanlığınca verilen hücre cezasının idari bir işlem olduğu ve 5271 sayılı CMK'nın 141. maddesi kapsamında bulunmadığı bu yöndeki hukuka aykırılıkların idari yargı görev alanında kaldığı ve bu mahkemeler önünde tazminat isteminde bulunulabileceği gözetilerek görevsizlik kararı verilmesinde herhangi bir isabetsizlik bulunmadığı" belirtilerek hükmün onanmasına karar verildiği;
Yargıtay 12. Ceza Dairesi'nin 2016/11280 esas, 2017/6655 karar sayılı ilamında; "Tazminat istemine ilişkin CMK'nın 141. maddesinde suç soruşturması ve kovuşturması sırasında gerçekleşen koruma tedbirlerindeki hukuka aykırılıklar yönünden bu kanun hükümlerine göre tazminat istenebileceği belirtilerek tazminat istenebilecek hallerin tahdidi şekilde sıralandığı, davacının hükümlü olarak kaldığı ceza evinden göndermiş olduğu mektupların Bolu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüğü görevlileri tarafından alıkonulup, iletişiminin kısıtlanması sebebiyle tazminat istemine ilişkin davanın gereğinin takdirinin idari yargı görev alanında kaldığı ve bu mahkemeler önünde tazminat isteminde bulunulabileceği gözetilip; görevsizlik kararı verilmesi yerine, yargılamaya devamla yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi" nedeniyle hükmün bozulmasına karar verildiği;
Yargıtay 12. Ceza Dairesi'nin 2013/13652 esas, 2013/16251 karar sayılı ilamı, Yargıtay 12. Ceza Dairesi'nin 2021/4504 esas, 2022/5607 karar sayılı ilamı, Yargıtay 12. Ceza Dairesi'nin 2021/7856 esas, 2021/9030 karar sayılı ilamı, Yargıtay 12. Ceza Dairesi'nin 2016/12899 esas, 2017/7832 karar sayılı ilamlarında da davanın gereğinin takdirinin idari yargı görev alanında kaldığı ve bu mahkemeler önünde tazminat isteminde bulunulabileceğine karar verildiği görülmüştür.
Yine Uyuşmazlık Mahkemesinin 22/10/2018 tarih 2018/581-2018/656 sayılı kararı ile "Konuya ilişkin olarak İnfaz Hakimliğine şikayet yoluyla başvurulmuş olması eylemin idari niteliğini ortadan kaldırmamaktadır. Bu itibarla kamu hizmetini yürütmekle görevli kılınmış kamu kurumunun anılan hizmetin yürütülmesi sırasında şikayet edenin kişilik haklarına verildiğini ileri sürdüğü zararın tazmini istemi yönünde yaptığı başvuru ve kamu hizmetinin yöntemince yapılıp yapılmadığının tespiti İdari Yargı merciileri tarafından idari yargılama usul kanunu kapsamında yapılması gerektiği tespit edilmiştir.
5271 sayılı CMK'nın 141. maddesinde "suç soruşturması ve kovuşturması sırasında" gerçekleşen koruma tedbirlerindeki hukuka aykırılıklar yönünden bu kanun hükümlerine göre tazminat istenebileceği ve madde metninde bu aykırılıkların tahdidi olarak sıralandığı, davacının dava dilekçesinde, hakkında yürütülen bir suç soruşturma ve kovuşturması sırasında gerçekleşen koruma tedbirlerindeki hukuka aykırılıklar yönünden bir tazminat isteminin bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle davacının tazminat talebi ile ilgili olarak ancak idare hukukunun genel esasları çerçevesinde idari yargıda tazminat davasının görülebileceği, aynı konuda İstanbul 10.İdare Mahkemesi'nin 12/04/2022 tarihli, 2021/1717 esas, 2022/666 karar sayılı kararı ile davaya bakma görevinin adli yargı mahkemelerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verildiği, davacının talebinin yargı yolu nedeni ile reddine, görev uyuşmazlığının çözümü için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine dair aşağıdaki şekilde karar verilmesi gerektiği vicdani kanaatine varılmıştır. "
III. İLGİLİ HUKUK
9. Anayasa’nın 125. maddesinin son fıkrası şöyledir:
“İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.”
10.2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun “İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı” başlıklı 2.maddesi şöyledir:
“1. (Değişik: 10/6/1994 - 4001/1 md.) İdari dava türleri şunlardır:
a) (İptal: Ana.Mah.nin 21/9/1995 tarih ve E:1995/27, K:1995/47 sayılı kararı ile; Yeniden Düzenleme: 8/6/2000 - 4577/5 md.) İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları,
b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,
c) (Değişik: 18/12/1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar.
2. İdari yargı yetkisi, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlıdır. İdari mahkemeler; yerindelik denetimi yapamazlar, yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı veremezler.
3. Cumhurbaşkanının doğrudan doğruya yaptığı işlemler idari yargı denetimi dışındadır.”
11. 2577 sayılı Kanun'un “Doğrudan doğruya tam yargı davası açılması” başlıklı 13.maddesi şöyledir:
" 1. İdari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olanların idari dava açmadan önce, bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka süretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gereklidir. Bu isteklerin kısmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki işlemin tebliğini izleyen günden itibaren veya istek hakkında otuz gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren, dava süresi içinde dava açılabilir.
2. Görevli olmayan adli (…) yargı mercilerine açılan tam yargı davasının görev yönünden reddi halinde sonradan idari yargı mercilerine açılacak davalarda, birinci fıkrada öngörülen idareye başvurma şartı aranmaz."
12. 10/7/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin Altıncı Kısım/Bakanlıklar/Birinci Bölüm'de,Adalet Bakanlığı üst başlığıaltında bulunan "Görev" başlıklı38. maddesinin ilgili kısmı şöyledir:
" (1) Adalet Bakanlığının görev ve yetkileri şunlardır:
a) Kanunlarda kurulması öngörülen mahkemeleri açmak ve teşkilatlandırmak, ceza infaz kurumları, icra ve iflas daireleri gibi her derece ve türdeki adalet kurumlarını planlamak, kurmak ve idari görevleri yönünden gözetim ve denetimini yapmak ve geliştirmek"
13. Kararname'nin "Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü" başlıklı 43. maddesinin ilgili kısmı şöyledir:
" (1) Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünün görev ve yetkileri şunlardır:
a) Ceza infaz kurumları ve tutukevlerini yönetmek, denetlemek ve hesap işlerini izlemek, Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumuna ilişkin mevzuatla verilen görevleri yerine getirmek,
...
i) İlgili mevzuat hükümlerine göre infaz işlerini düzenlemek,
...
k) Bakan tarafından verilen diğer görevleri yapmak."
14. Kararname'nin "Bilgi İşlem Genel Müdürlüğü" başlıklı 46/B maddesinin ilgili kısmı şöyledir:
"(Ek:RG-10/1/2019-30651-CK-27/14 md.)
(1) Bilgi İşlem Genel Müdürlüğünün görev ve yetkileri şunlardır:
a) 44 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen konular hariç olmak üzere, Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı ile bağlı kuruluşların ilgili birimleriyle işbirliği yaparak bilgi işlem sistemini kurmak, işletmek, bakım ve onarımlarını yapmak veya yaptırmak, bunlara ait hizmetleri ilgili birimlerle birlikte yürütmek; bilgi işlem projeleri ile ilgili olarak Bakanlık birimleri arasında koordinasyonu ve işbirliğini sağlamak,"
15. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkındaki Kanun’un"Avukat ve noterle görüşme hakkı" başlıklı 59. maddesi şöyledir:
"(1) Hükümlü, avukatlık mesleğinin icrası çerçevesinde avukatları ile vekâletnamesi olmaksızın en çok üç kez görüşme hakkına sahiptir.
(2) Avukat ve noter ile görüşme, meslek kimliklerinin ibrazı üzerine, tatil günleri dışında ve çalışma saatleri içinde, bu iş için ayrılan görüşme yerlerinde, konuşulanların duyulamayacağı, ancak güvenlik nedeniyle görülebileceği bir biçimde yapılır.
(3) Avukatlar, vekâletnameleri olsa daaynı anda birden fazla hükümlü ile görüşme yapamazlar.
(4) (Değişik: 3/10/2016-KHK-676/6 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/6 md.) Görüşme sırasında; hükümlünün avukatına veya avukatın hükümlüye verdiği belge veya belge örnekleri, dosyalar ve aralarındaki konuşmaya ilişkin olarak kendilerinin tuttukları kayıtlar incelenemez; hükümlünün avukatı ile yaptığı görüşme dinlenemez ve kayda alınamaz.
(5) (Ek: 3/10/2016-KHK-676/6 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/6 md.)Türk Ceza Kanununun 220 nci maddesinde ve İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümlerinde tanımlanan suçlar ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olanların avukatları ile görüşmelerinde, toplumun ve ceza infaz kurumunun güvenliğinin tehlikeye düşürüldüğüne, terör örgütü veya diğer suç örgütlerinin yönlendirildiğine, bu örgütlere emir ve tâlimat verildiğine veya yorumları ile gizli, açık ya da şifreli mesajlar iletildiğine ilişkin bilgi, bulgu veya belge elde edilmesi hâlinde, Cumhuriyet başsavcılığının istemi ve infaz hâkiminin kararıyla, üç ay süreyle; görüşmeler teknik cihazla sesli veya görüntülü olarak kaydedilebilir, hükümlü ile avukatın yaptığı görüşmeleri izlemek amacıyla görevli görüşmede hazır bulundurulabilir, hükümlünün avukatına veya avukatın hükümlüye verdiği belge veya belge örnekleri, dosyalar ve aralarındaki konuşmalara ilişkin tuttukları kayıtlara elkonulabilir veya görüşmelerin gün ve saatleri sınırlandırılabilir.
(6) (Ek: 3/10/2016-KHK-676/6 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/6 md.) İnfaz hakimliği hükümlünün; kurallara uyumunu, toplum veya ceza infaz kurumu bakımından arz ettiği tehlikeyi ve rehabilitasyon çalışmalarındaki gelişimini değerlendirerek, kararda belirttiği süreyi üç aydan fazla olmamak üzere müteaddit defa uzatabileceği gibi kısaltılmasına veya sonlandırılmasına da karar verebilir.
(7) (Ek: 3/10/2016-KHK-676/6 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/6 md.)Beşinci fıkra kapsamına giren hükümlünün yaptığı görüşmenin, aynı fıkrada belirtilen amaca yönelik yapıldığının anlaşılması hâlinde,görüşmeye derhal son verilerek, bu husus gerekçesiyle birlikte tutanağa bağlanır. Görüşme başlamadan önce taraflar bu hususta uyarılır.
(8) (Ek: 3/10/2016-KHK-676/6 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/6 md.)Hükümlü hakkında, yedinci fıkra uyarınca tutanak tutulması hâlinde, Cumhuriyet başsavcılığının istemiyle hükümlünün avukatlarıyla görüşmesi infaz hâkimince altı ay süreyle yasaklanabilir. Yasaklama kararı, hükümlüye ve yeni bir avukat görevlendirilmesi için derhal ilgili baro başkanlığına bildirilir. Cumhuriyet başsavcılığı baro tarafından bildirilen avukatın değiştirilmesini baro başkanlığından isteyebilir. Bu fıkra hükmüne göre görevlendirilen avukata, 23/3/2005 tarihli ve 5320 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunun 13 üncü maddesine göre ücret ödenir.
(9) (Ek: 3/10/2016-KHK-676/6 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/6 md.)İnfaz hâkimi tarafından bu madde uyarınca verilen kararlara karşı 4675 sayılı Kanuna göre itiraz edilebilir.
(10) (Ek: 3/10/2016-KHK-676/6 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/6 md.) Bu madde hükümleri 9 uncu maddenin üçüncü fıkrasına göre yüksek güvenlikli ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler ile beşinci fıkradaki suçlardan hükümlü olup, başka bir suçtan dolayı şüpheli veya sanık sıfatıyla avukatıyla görüşen hükümlüler hakkında da uygulanır.
(11) (Ek: 3/10/2016-KHK-676/6 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/6 md.)Tutuklular hakkında bu madde hükümlerine göre karar vermeye soruşturma aşamasında sulh ceza hâkimi, kovuşturma aşamasında mahkeme yetkilidir.
...."
16. 5275 sayılı Kanun’un "Hükümlüyü ziyaret" başlıklı 83.maddesi şöyledir:
"(1) Hükümlü, belgelendirilmesi koşuluyla eşi, üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımları ile vasisi veya kayyımı tarafından haftada bir kez ve ayrıca kuruma kabullerinde, zorunlu hâller dışında bir daha değiştirilmemek üzere, ad ve adreslerini bildirdiği en fazla üç kişi tarafından, yarım saatten az ve bir buçuk saatten fazla olmamak üzere çalışma saatleri içinde ziyaret edilebilir. (Ek cümle: 24/1/2013-6411/9 md.) Çocuk hükümlüler için ziyaret süresi bir saatten az, üç saatten fazla olmamak üzere belirlenir.
(2) Birinci fıkrada belirtilenler dışındaki kimselerin ziyaretine Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yazılı olarak izin verilebilir.
(3) Görüşler, koşul ve süreleri Adalet Bakanlığınca hazırlanan yönetmelikle kapalı ve açık olmak üzere iki biçimde yaptırılır.
(4) (Ek:17/6/2021-7328/8 md.) Önceden bilgilendirilmek suretiyle, kapalı ceza infaz kurumlarında bulunan ve terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları ile örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlardan mahkûm olan veya tehlikeli hâlde bulunan ya da dışarı ile iletişiminin kurum güvenliği açısından tehlikeli olabileceği değerlendirilen hükümlülerin birinci ve ikinci fıkra kapsamındaki kişilerle yapacakları görüşmeler, kamu düzeninin korunması ile kişi, toplum ve kurum güvenliğinin sağlanması veya suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla kurum yönetimi tarafından dinlenebilir ve elektronik cihazlar da dâhil olmak üzere kaydedilebilir. Bu fıkra uyarınca tutulan kayıtlar, amacı dışında kullanılamaz ve kanunda açıkça belirtilen hâller dışında hiçbir kişi veya kurumla paylaşılamaz. Bu kayıtlar herhangi bir soruşturma ve kovuşturmaya konu edilmemiş ise en geç bir yıl sonunda silinir. Silme işlemi Cumhuriyet savcısı tarafından denetlenir."
17. 5275 sayılı Kanun’un 116. maddesinde, tutuklular hakkında da bu hükümlerin uygulanacağıdüzenlenmiştir.
18. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 83 ve 116.maddelerine dayanılarak hazırlananHükümlü Ve Tutukluların Ziyaret Edilmeleri Hakkında Yönetmelik'in "Amaç" başlıklı 1. maddesinde "Bu Yönetmeliğin amacı, ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlü ve tutukluların ziyaret edilmelerine dair usul ve esasları düzenlemektir."; "Kapsam" başlıklı2. maddesinde "Bu Yönetmelik, ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlü ve tutukluları kapsar." denilmiş; 20. maddesinde"Hükümlünün avukat, uzlaştırmacı ve arabulucu ile görüşmesi" hususuna yer verilmiş, 44. maddesinde, bu Yönetmelik hükümlerini, Adalet Bakanınınyürüteceği belirtilmiştir.
19. 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun "Elektronik işlemler"başlıklı 38/A maddesi şöyledir:
"(Ek: 2/7/2012-6352/95 md.)
(1) Her türlü ceza muhakemesi işlemlerinde Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) kullanılır. Bu işlemlere ilişkin her türlü veri, bilgi, belge ve karar, UYAP vasıtasıyla işlenir, kaydedilir ve saklanır.
(2) Kanunlarda gösterilen istisnalar hariç olmak üzere, dosyalar güvenli elektronik imza kullanılarak UYAP’tan incelenebilir ve her türlü ceza muhakemesi işlemi yapılabilir.
(3) Bu Kanun kapsamında fiziki olarak hazırlanması öngörülen her türlü belge ve karar elektronik ortamda düzenlenebilir, işlenebilir, saklanabilir ve güvenli elektronik imza ile imzalanabilir.
(4) Güvenli elektronik imza ile imzalanan belge ve kararlar diğer kişi veya kurumlara elektronik ortamda gönderilir. Güvenli elektronik imza ile imzalanarak gönderilen belge veya kararlar, gerekmedikçe fiziki olarak ayrıca düzenlenmez ve ilgili kurum ve kişilere gönderilmez.
(5) Elektronik imzalı belgenin elle atılan imzalı belgeyle çelişmesi halinde UYAP’ta kayıtlı olan güvenli elektronik imzalı belge geçerli kabul edilir.
(6) Güvenli elektronik imza ile imzalanan belge ve kararlarda, mühürleme işlemi ile kanunlarda birden fazla nüshanın düzenlenmesini öngören hükümler uygulanmaz.
(7) Zorunlu nedenlerle fiziki olarak düzenlenmiş belge veya kararlar, yetkili kişilerce taranarak UYAP’a aktarılır ve gerektiğinde ilgili birimlere elektronik ortamda gönderilir.
(8) Elektronik ortamdan fiziki örnek çıkartılması gereken hallerde tutanak veya belgenin aslının aynı olduğu belirtilerek hâkim, Cumhuriyet savcısı veya görevlendirilen yetkili kişi tarafından imzalanır ve mühürlenir.
(9) Elektronik ortamda yapılan işlemlerde süre gün sonunda biter.
(10) Yargı birimlerinin ihtiyaç duyduğu nüfus, tapu, adlî sicil kaydı gibi dış bilişim sistemlerinden UYAP vasıtasıyla temin edilen bilgi, belge ve kayıtlar, zorunlu olmadıkça ayrıca fiziki olarak istenilmez. UYAP’tan dış bilişim sistemlerine gönderilen bilgi ve belgeler ayrıca zorunlu olmadıkça fiziki ortamda gönderilmez.
(11) Ceza muhakemesi işlemlerinin UYAP’ta yapılmasına dair usul ve esaslar, Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir."
20. AdaletBakanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığının 10/11/2011 tarihli ve 124/1 sayılı Genelge'sinin ilgili kısmı şöyledir:
''UYAP Bilişim Sistemi kullanılarak soruşturma ve kovuşturma işlemleri ile diğer adlî ve idarî işlemlerin etkin, verimli, hızlı, düzenli, şeffaf ve usul ekonomisine uygun biçimde yürütülmesi amacıyla;
1- Her türlü işlem ve faaliyetin, UYAP üzerinden gerçekleştirilmesine imkân bulunmayan istisnai hâller saklı olmak koşuluyla, UYAP ortamında, zamanında, eksiksiz ve doğru bir biçimde gerçekleştirilmesi,
...
3- Tüm birimlerde her türlü veri girişinin eksiksiz ve doğru biçimde yapılması,
...
5- Zorunluluk sebebiyle haricen oluşturulan belgeler ile Sistem haricinde gelen belgelerin ekleriyle birlikte taranarak UYAP ortamına aktarılması,
...
15- Bilgi güvenliği, elektronik imza ve kişisel verilerin korunmasına ilişkin mevzuat hükümlerine azamî dikkat gösterilmesi, özellikle elektronik imza cihazı veya erişim kodu ile her türlü kullanıcı adı ve parolasının başkalarına verilmemesi ...''
21. 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanunu’nun “Amaç ve kapsam” başlıklı 1. maddesi şöyledir:
"Bu Kanunun amacı, infaz hâkimliklerinin kuruluş, görev, çalışma esas ve usullerini düzenlemektir.
(Değişik ikinci fıkra:14/4/2020-7242/1 md.) Bu Kanun, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde bulunan hükümlü ve tutuklular hakkında yapılan işlemlere veya bunlarla ilgili faaliyetlere ya da Cumhuriyet savcısının ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin verdiği kararlara yönelik şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak, ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin hâkim veya mahkeme tarafından verilmesi gerekli kararları almak, işleri yapmak ve kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek üzere kurulan infaz hâkimliklerine ilişkin hükümleri kapsar.''
22. 4675 sayılı Kanun'un “İnfaz hâkimliklerinin kuruluşu ve yetkisi” başlıklı 2. maddesi şöyledir:
"(Başlığı ile Birlikte Değişik:14/4/2020-7242/2 md.)
Bu Kanunla ve diğer kanunlarla verilen görevleri yerine getirmek amacıyla her il merkezi ile bölgelerin coğrafi durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen ilçelerde Hâkimler ve Savcılar Kurulunun olumlu görüşü alınarak Adalet Bakanlığınca infaz hâkimliği kurulur.
İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde birden fazla infaz hâkimliği kurulabilir. Bu durumda infaz hâkimlikleri numaralandırılır. Müstakilen infaz hâkimliğine atanan hâkimler, adli yargı adalet komisyonlarınca başka mahkemelerde veya işlerde görevlendirilemez.
İnfaz hâkimliği bulunduğu il veya ilçenin adı ile anılır.
İnfaz hâkimliğinin yargı çevresi, kurulduğu il merkezi ve ilçeler ile bunlara adli yönden bağlanan ilçelerin idari sınırlarıdır.
Ağır ceza mahkemeleri ile büyükşehir belediyesi bulunan illerde, büyükşehir belediyesi sınırları içerisindeki il ve ilçenin adı ile anılan infaz hâkimliğinin yargı çevresi, il veya ilçe sınırlarına bakılmaksızın Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hâkimler ve Savcılar Kurulunca belirlenir.
Coğrafi durum ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak bir infaz hâkimliğinin kaldırılmasına veya yargı çevresinin değiştirilmesine, Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hâkimler ve Savcılar Kurulunca karar verilir.
İnfaz hâkimliğinin yetkisi, hükmün infazına ilişkin işlemin yapıldığı yere göre belirlenir.
Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde bulunan hükümlü ve tutuklular hakkında idarece yapılan işlemler veya bunlarla ilgili faaliyetlere ilişkin yapılan şikâyetler bakımından işlemin yapıldığı veya faaliyetin gerçekleştiği ceza infaz kurumunun bulunduğu yer infaz hâkimliği yetkilidir.
İnfaz hâkimliğinde bir yazı işleri müdürü ile yeteri kadar personel bulunur."
23. 4675 sayılı Kanun'un “İnfaz Hâkimliklerinin Görevleri” başlıklı 4. maddesi şöyledir:
“ İnfaz hâkimliklerinin görevleri şunlardır:
1. Hükümlü ve tutukluların ceza infaz kurumları ve tutukevlerine kabul edilmeleri, yerleştirilmeleri, barındırılmaları, ısıtılmaları ve giydirilmeleri, beslenmeleri, temizliklerinin sağlanması, bedensel ve ruhsal sağlıklarının korunması amacıyla muayene ve tedavilerinin yaptırılması, dışarıyla ilişkileri, çalıştırılmaları gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.
2. Hükümlülerin cezalarının infazı, müşahadeye tâbi tutulmaları, açık cezaevlerine ayrılmaları, izin, sevk, nakil ve tahliyeleri; tutukluların sevk ve tahliyeleri gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.
3. Hükümlü ve tutuklular hakkında alınan disiplin tedbirleri ve verilen disiplin cezalarının kanun, veya diğer mevzuat hükümlerine aykırı olduğu iddiasıyla yapılan şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.
4. Ceza infaz kurumları ve tutukevleri izleme kurullarının kendi yetki alanlarına giren ceza infaz kurumları ve tutukevlerindeki tespitleri ile ilgili olarak düzenleyip intikal ettirdikleri raporları inceleyerek, varsa şikâyet niteliğindeki konular hakkında karar vermek.
5. (Ek:14/4/2020-7242/4 md.) Cumhuriyet savcısının ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin verdiği kararlara karşı yapılan şikâyetleri incelemek.
6. (Ek:14/4/2020-7242/4 md.) Ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin mahsup, ceza zamanaşımı ve hükümlünün ölümü hâllerinde verilecek kararlar da dahil olmak üzere hâkim veya mahkeme tarafından verilmesi gerekli kararları almak ve işleri yapmak.
7. Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak.
Kanunlarda başka bir yargı merciine bırakılan konulara ilişkin hükümler saklıdır.”
24. 4675 sayılı Kanun'un“İnfaz hâkimliğine şikâyet ve usulü” başlıklı 5. maddesi şöyledir:
"Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde hükümlü ve tutuklular hakkında yapılan işlemler veya bunlarla ilgili faaliyetlerin ya da Cumhuriyet savcısının ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin verdiği kararların kanun veya diğer mevzuat hükümlerine aykırı olduğu gerekçesiyle bu karar, işlem veya faaliyetlerin öğrenildiği tarihten itibaren onbeş gün, herhalde yapıldığı tarihten itibaren otuz gün içinde şikâyet yoluyla infaz hâkimliğine başvurulabilir.
Şikâyet, dilekçe ile doğrudan doğruya infaz hâkimliğine yapılabileceği gibi; Cumhuriyet başsavcılığı veya ceza infaz kurumu ve tutukevi müdürlüğü aracılığıyla da yapılabilir. İnfaz hâkimliği dışında yapılan başvurular hemen ve en geç üç gün içinde infaz hâkimliğine gönderilir. Sözlü yapılan şikâyet, tutanağa bağlanır ve bir sureti başvurana verilir.
Şikâyet yoluna, kendisi ile ilgili olmak kaydıyla hükümlü veya tutuklu ya da eşi, anası, babası, ayırt etme gücüne sahip çocuğu veya kardeşi, müdafii, kanunî temsilcisi veya ceza infaz kurumu ve tutukevi izleme kurulu başvurabilir.
Şikâyet yoluna başvurulması, verilen kararın, yapılan işlem veya faaliyetin yerine getirilmesini durdurmaz. Ancak, infaz hâkimi giderilmesi güç veya imkansız sonuçların doğması ve karar, işlem veya faaliyetin açıkça hukuka aykırı olması koşullarının birlikte gerçekleşmesi durumunda karar, işlem veya faaliyetin ertelenmesine veya durdurulmasına karar verebilir."
25. 4675 sayılı Kanun'un“İnfaz Hâkimliğince Şikâyet Üzerine Verilen Kararlar” başlıklı 6. maddesi şöyledir:
"Şikâyet başvurusu, 5 inci maddede yazılı sürenin geçmesinden sonra veya infaz hâkimliğinin görev ve yetki alanı dışında kalan bir karar, işlem veya faaliyete karşı ya da başvuru hakkı olmayan kimselerce yapılmışsa infaz hâkimi, başvuru dilekçesini esasa girmeden reddeder; şikâyet başvurusu başka bir yargı merciinin görevi içerisinde ise o mercie gönderir.
Şikâyet başvurusu üzerine infaz hâkimi, duruşma yapmaksızın dosya üzerinden bir hafta içinde karar verir; ancak, gerek gördüğünde karar vermeden önce şikâyet konusu işlem veya faaliyet hakkında re’sen araştırma yapabilir ve ilgililerden bilgi ve belge isteyebilir; ayrıca ceza infaz kurumu ve tutukevi ile ilgili Cumhuriyet savcısının da yazılı görüşünü alır. Disiplin cezasına karşı yapılan şikâyet üzerine infaz hâkimi, hükümlü veya tutuklunun savunmasını aldıktan ve talep edilen diğer delilleri toplayıp değerlendirdikten sonra kararını verir. Hükümlü veya tutuklu, savunmasını, hazır bulunmak ve vekaletnamesini ibraz etmek koşuluyla avukatıyla birlikte veya avukatı aracılığıyla yapabilir. İnfaz hâkimi gerekli görmesi durumunda hükümlü veya tutuklunun savunmasını ceza infaz kurumunda da alabilir.
İnfaz hâkimi, inceleme sonunda şikâyeti yerinde görmezse reddine; yerinde görürse, verilen kararın veya yapılan işlemin iptaline ya da faaliyetin durdurulmasına veya ertelenmesine karar verir.
İnfaz hâkimi, bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre inceleme ve işlemlerini yürütür ve kararını verir.
İnfaz hâkiminin kararlarına karşı şikâyetçi veya ilgili Cumhuriyet savcısı tarafından, tebliğden itibaren yedi gün içinde Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz yoluna gidilebilir. Kanunlarda infaz hâkiminin onayına tabi olduğu belirtilen hususlarda da bu hüküm uygulanır.
İtiraz, infaz hakimliğinin yargı çevresinde bulunduğu ağır ceza mahkemesine yapılır. İnfaz hâkimi aynı zamanda bu mahkemenin üyesi olduğu takdirde itirazla ilgili karara katılamaz."
26. 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'nun "Amaç"başlıklı 1. maddesi şöyledir:
''Bu Kanunun amacı, kişisel verilerin işlenmesinde başta özel hayatın gizliliği olmak üzere kişilerin temel hak ve özgürlüklerini korumak ve kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişilerin yükümlülükleri ile uyacakları usul ve esasları düzenlemektir.''
27. 6698 sayılı Kanun'un "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinin (1) numaralı fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
" ...
d) Kişisel veri: Kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgiyi,
e) Kişisel verilerin işlenmesi: Kişisel verilerin tamamen veya kısmen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla elde edilmesi, kaydedilmesi, depolanması, muhafaza edilmesi, değiştirilmesi, yeniden düzenlenmesi, açıklanması, aktarılması, devralınması, elde edilebilir hâle getirilmesi, sınıflandırılması ya da kullanılmasının engellenmesi gibi veriler üzerinde gerçekleştirilen her türlü işlemi .... ifade eder."
28. 6698 sayılı Kanun'un "Kişisel verilerin işlenme şartları" başlıklı 5. maddesinin ilgili kısmı şöyledir:
'' (1) Kişisel veriler ilgili kişinin açık rızası olmaksızın işlenemez.
(2) Aşağıdaki şartlardan birinin varlığı hâlinde, ilgili kişinin açık rızası aranmaksızın kişisel verilerinin işlenmesi mümkündür:
a) Kanunlarda açıkça öngörülmesi.
...
ç) Veri sorumlusunun hukuki yükümlülüğünü yerine getirebilmesi için zorunlu olması.
...''
29. 6698 sayılı Kanun'un "Veri güvenliğine ilişkin yükümlülükler" başlıklı 12. maddesi şöyledir:
" (1) Veri sorumlusu;
a) Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak işlenmesini önlemek,
b) Kişisel verilere hukuka aykırı olarak erişilmesini önlemek,
c) Kişisel verilerin muhafazasını sağlamak,
amacıyla uygun güvenlik düzeyini temin etmeye yönelik gerekli her türlü teknik ve idari tedbirleri almak zorundadır.
(2) Veri sorumlusu, kişisel verilerin kendi adına başka bir gerçek veya tüzel kişi tarafından işlenmesi hâlinde, birinci fıkrada belirtilen tedbirlerin alınması hususunda bu kişilerle birlikte müştereken sorumludur.
(3) Veri sorumlusu, kendi kurum veya kuruluşunda, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasını sağlamak amacıyla gerekli denetimleri yapmak veya yaptırmak zorundadır.
(4) Veri sorumluları ile veri işleyen kişiler, öğrendikleri kişisel verileri bu Kanun hükümlerine aykırı olarak başkasına açıklayamaz ve işleme amacı dışında kullanamazlar. Bu yükümlülük görevden ayrılmalarından sonra da devam eder.
(5) İşlenen kişisel verilerin kanuni olmayan yollarla başkaları tarafından elde edilmesi hâlinde, veri sorumlusu bu durumu en kısa sürede ilgilisine ve Kurula bildirir. Kurul, gerekmesi hâlinde bu durumu, kendi internet sitesinde ya da uygun göreceği başka bir yöntemle ilan edebilir."
30. 6698 sayılı Kanun'un "Veri sorumlusuna başvuru" başlıklı 13. maddesi şöyledir:
"(1) İlgili kişi, bu Kanunun uygulanmasıyla ilgili taleplerini yazılı olarak veya Kurulun belirleyeceği diğer yöntemlerle veri sorumlusuna iletir.
(2) Veri sorumlusu başvuruda yer alan talepleri, talebin niteliğine göre en kısa sürede ve en geç otuz gün içinde ücretsiz olarak sonuçlandırır. Ancak, işlemin ayrıca bir maliyeti gerektirmesi hâlinde, Kurulca belirlenen tarifedeki ücret alınabilir.
(3) Veri sorumlusu talebi kabul eder veya gerekçesini açıklayarak reddeder ve cevabını ilgili kişiye yazılı olarak veya elektronik ortamda bildirir. Başvuruda yer alan talebin kabul edilmesi hâlinde veri sorumlusunca gereği yerine getirilir. Başvurunun veri sorumlusunun hatasından kaynaklanması hâlinde alınan ücret ilgiliye iade edilir."
31. 6698 sayılı Kanun'un "Suçlar" başlıklı 17. maddesi şöyledir:
"(1) Kişisel verilere ilişkin suçlar bakımından 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 135 ila 140 ıncı madde hükümleri uygulanır.
(2) Bu Kanunun 7 nci maddesi hükmüne aykırı olarak; kişisel verileri silmeyen veya anonim hâle getirmeyenler 5237 sayılı Kanunun 138 inci maddesine göre cezalandırılır."
32. 6698 sayılı Kanun'un "Kabahatler" başlıklı 18. maddesi şöyledir:
"(1) Bu Kanunun;
a) 10 uncu maddesinde öngörülen aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirmeyenler hakkında 5.000 Türk lirasından 100.000 Türk lirasına kadar,
b) 12 nci maddesinde öngörülen veri güvenliğine ilişkin yükümlülükleri yerine getirmeyenler hakkında 15.000 Türk lirasından 1.000.000 Türk lirasına kadar,
c) 15 inci maddesi uyarınca Kurul tarafından verilen kararları yerine getirmeyenler hakkında 25.000 Türk lirasından 1.000.000 Türk lirasına kadar,
ç) 16 ncı maddesinde öngörülen Veri Sorumluları Siciline kayıt ve bildirim yükümlülüğüne aykırı hareket edenler hakkında 20.000 Türk lirasından 1.000.000 Türk lirasına kadar,
idari para cezası verilir.
(2) Bu maddede öngörülen idari para cezaları veri sorumlusu olan gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişileri hakkında uygulanır.
(3) Birinci fıkrada sayılan eylemlerin kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları bünyesinde işlenmesi hâlinde, Kurulun yapacağı bildirim üzerine, ilgili kamu kurum ve kuruluşunda görev yapan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarında görev yapanlar hakkında disiplin hükümlerine göre işlem yapılır ve sonucu Kurula bildirilir."
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
A. İlk İnceleme
33. Uyuşmazlık Mahkemesinin Muammer TOPAL'ın Başkanlığında, Üyeler Nilgün TAŞ, Doğan AĞIRMAN, Eyüp SARICALAR, Ahmet ARSLAN, Mahmut BALLI ve Ali ÖZGÜR’ün katılımlarıyla yapılan 19/06/2023 tarihli toplantısında; dosya üzerinde 2247 sayılı Kanun'un 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, olay kısmında belirtildiği üzere, tarafları, konusu ve nedeni aynı olan davada; idari yargı yerince adli yargı yerinin görevli olduğu gerekçesiyle verilmiş bir görevsizlik kararı bulunmakta olup, bunun üzerine kendine gelen davayı inceleyen adli yargı yerinin sahip olduğu seçenekler ile verdiği karar bakımından bir değerlendirme yapılması gerekmektedir.
34. 2247 sayılı Kanun'un 14. maddesinde yer alan, “Olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli ve idari yargı mercilerinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekir. Bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi, ancak davanın taraflarınca ileri sürülebilir.” hükmüne göre, idare mahkemesinin kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine adli yargı yerince de görevsizlik kararı verilmesi ve bu kararın kesinleşmesi halinde, olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuş olacak; hukuk alanında doğmuş bulunan bu uyuşmazlığın giderilmesi istemi ise, ancak davanın taraflarınca ileri sürülebilecektir.
35. 2247 sayılı Kanun'un 19. maddesindeki “Adli ve idari yargı mercilerinden birisinin kesin veya kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine kendisine gelen bir davayı incelemeye başlayan veya incelemekte olan bir yargı mercii davada görevsizlik kararı veren merciin görevli olduğu kanısına varırsa, gerekçeli bir karar ile görevli merciin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurur ve elindeki işin incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesinin karar vermesine değin erteler. (Değişik ikinci fıkra: 23/7/2008 – 5791/9 md.) Yargı merciince, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası da temin edilerek, gerekçeli başvuru kararı ile birlikte dava dosyaları Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilir.” hükmüne göre ise, adli yargı yeri, davaya bakma görevinin daha önce görevsizlik kararı veren idari yargı yerine ait olduğunu belirten gerekçeli bir karar ile doğrudan Uyuşmazlık Mahkemesine başvurma olanağına sahiptir. Şu kadar ki, başvuru kararının, görev konusunda Uyuşmazlık Mahkemesince karar verilmesine değin işin incelenmesinin ertelenmesi hususunu da içermesi gerekir.
36. Kanun koyucu, 14. maddeye göre olumsuz görev uyuşmazlığı doğması durumunda her iki yargı merciince işten el çekilmiş olduğundan başvurma istencini davanın taraflarına bırakmış iken, bu yönteme oranla daha kısa zamanda çözüme ulaşılmasını amaçladığı 19. madde ile, daha önce görevsizlik kararı veren yargı merciinden sonra davayı inceleyen yargı merciine, işten el çekmeden doğrudan Uyuşmazlık Mahkemesine başvurma olanağını tanımıştır.
37. Olayda, adli yargı yerince, görevsizlik kararı yanında, idari yargı ile adli yargı mahkemeleri arasında olumsuz görev uyuşmazlığı söz konusu olduğundan bahisle, görevli yargı yolunun belirlenmesi amacıyla dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine de karar verildiği; ancak bunun ara kararı ile değil, dosyanın kapatılıp karar numarası alınmak suretiyle yapıldığı görülmüştür.
38. Bu haliyle, AğırCeza Mahkemesince verilen karar 2247 sayılı Kanun’da öngörülen yönteme uymamaktadır.
39. Ancak, idari ve adli yargı yerleri arasındaolumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, Uyuşmazlık Mahkemesinin önüne gelmiş bulunan görev uyuşmazlığının çözüme kavuşturulması, gerek dava ekonomisine gerekse Uyuşmazlık Mahkemesinin kuruluş amacına uygun olacağından ve adli yargı dosyasının, son görevsizlik kararını veren mahkemece, ekinde idari yargı dosyasıile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesine gönderildiği, karardan sonra davacı vekilinin de Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulması konusunda dilekçe ile talepte bulunduğu hususları gözetildiğindeve usule ilişkin başka bir noksanlık dabulunmadığı anlaşıldığından, idari ve adli yargı yerleri arasında doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.
B. Esasın İncelenmesi
40. Raportör-Hâkim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan, ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ ileDanıştay Savcısı Yakup BAL’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra; gereği görüşülüp düşünüldü:
41. Dava, davacının tutuklu olarak bulunduğu kapalı ceza infaz kurumunda, ziyaretine gelen dava dışı bir avukat ile yaptığı ve gizli kalması gerekengörüşmelere ilişkin kişisel verilere, hukuka aykırı şekilde 3. kişilerceerişilmesi ve basına sızdırılması olayında, Adalet Bakanlığına bağlı personelin kusur ve sorumluluğu bulunduğuiddiasıyla,uğranıldığı ileri sürülen manevi zararın tazmini istemiyle açılmıştır.
42. Yukarıda ayrıntılı olarak belirtilen mevzuat hükümleri irdelendiğinde; 4675 sayılı Kanun'a göre infaz hakimliği görevinin, ceza infaz kurumlarında yer alan tutuklu ve hükümlülere ilişkin cezaevi idaresinineylem ve işlemlerinin şikayet yolu ilekanun, tüzük, yönetmelik ve genelgeler ile hukukun genel ilkelerine uygunluğunundenetlenmesine ilişkin olduğu; infaz hakimliklerineçekişmeli yargı alanına giren herhangi bir görev verilmediği, infaz aşamasındahükümlüler ve diğer ilgililerin, idare tarafından gerçekleştirilen işlemlere karşışikayetlerini incelemenin infaz hakimliğinintemel görevi olduğu anlaşılmaktadır.
43. Bu bağlamda, infaz hakiminin inceleme sonucu şikayeti yerinde görmez ise reddine, yerinde görürse verilen kararın veya yapılan işlemin iptaline ya dafaaliyetin durdurulmasına veya ertelenmesine karar verebileceği düzenlenmiştir. Buna göre, infaz hakimliğinin görevi münhasırancezaevi idaresininbir işlem veya eylemin hukuka uygunluğunu denetlemekten ibarettir. Buna karşın,bir hakkın yerine getirilmesi veya yeni bir hak tesis etmek yetki ve görevi bulunmamaktadır.
44. Somut olayda davacı, Adalet Bakanlığına bağlı, cezaevi içinde veya dışındaki personelin, kamu görevi yükümlülüklerine aykırı idari eylemleri nedeniyle kamuoyu nezdinde küçük düşürücü ithamlara karşı karşıya bırakıldığı, kişilik haklarının ihlal edildiği vemanevi olarak zarara uğradığını iddia etmektedir.
45. Davacı taraf ayrıca,Avukat görüşüne ilişkin gizli kalması gereken bilgilerin, bu bilgilere erişimi olan kamu personeli kişi ya da kişilerceelde edilerekbasına aktarıldığıiddiasıyla ilgili olarak Kapalı Ceza İnfaz Kurumu Disiplin Amirliğinceyürütülen disiplin soruşturması kapsamında düzenlenendisiplin kararının, farklı kişi ve olaylara ilişkinolarak hayata geçirildiğini ve maddi gerçeğe ulaşılamadığınıda iddia etmektedir.
46. Öte yandan, davacı taraf, uğradığı zararın karşılanması için davalı idareyeyaptığı başvurudan sonuç alamamıştır.
47. Konuya ilişkin mevzuat hükümleri ile somut olay birlikte irdelendiğinde; davacının tazminat istemine konu uygulamaların infaz hakimliklerine verilen görev ve yetkininkapsamı dışında olduğu;konununAdalet Bakanlığı ve ilgili birimlerinin mevzuatta belirtilen görevlerini yürüttükleri sıradakiişlem ve eylemlerinden kaynaklandığı iddialarına dayandığı anlaşılmaktadır.
48. Bu itibarla, kamu hizmetini yürütmekle görevli kılınmış kamu kurumunun, anılan hizmetin yürütülmesi sırasında davacının kişilik haklarına verdiği ileri sürülen zararın tazmini istemiyle açılan davanın görülmesi ve kamu hizmetinin yöntemince yapılıp yapılmadığının tespitinin idari yargı yerince yapılması gerekmektedir. Dolayısıyla açılan davanın görüm ve çözümünün 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi hükmü uyarınca İdari Yargının görev alanına girdiği sonucuna varılmıştır.
49. Yukarıda belirtilen hususlar gözönünde bulundurularak, İstanbul Anadolu 15. Ağır Ceza Mahkemesinin başvurusunun kabulü ile İstanbul 10. İdare Mahkemesinin 12/04/2022 tarih ve E.2021/1717, K.2022/666 sayılı görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Davanın çözümünde İDARİ YARGININ GÖREVLİ OLDUĞUNA,
B.İstanbul Anadolu 15. Ağır Ceza Mahkemesinin BAŞVURUSUNUN KABULÜ ileİstanbul 10. İdare Mahkemesinin 12/04/2022 tarih ve E.2021/1717, K.2022/666 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA,
19/06/2023 tarihinde, OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye
Muammer Nigün Doğan Eyüp
TOPAL TAŞ AĞIRMAN SARICALAR
Üye Üye Üye
Ahmet Mahmut Ali
ARSLAN BALLI ÖZGÜR