T.C.

UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2023/609

KARAR NO : 2023/746

KARAR TR : 18/12/2023

ÖZET: Trafik kazasında trafik ışıklarına zarar verildiğinden bahisle hasar bedelinin tahsiline yönelik düzenlenen Encümen Kararının iptali istemiyle açılan davada; adli yargı yerince verilen başvurunun reddine ilişkin karar, yargı yolu bakımından bir görevsizlik kararı niteliğinde bulunmadığından,2247 sayılı Kanun'un 19.maddesinde öngörülen koşulları taşımayan BAŞVURUNUN, aynı Kanun'un 27. maddesi uyarınca REDDİ gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : Y.Ö

Vekili : Av. H. Ö. T

Davalı : Uşak Belediye Başkanlığı

I. DAVA KONUSU OLAY

1. Davacı vekili, 17/02/2022 tarihinde Gazi Bulvarı ile Halil Kaya Gedik Bulvarı kesişiminde bulunan ışıklı kavşakta meydana gelen trafik kazasında, müvekkiline ait aracın kavşakta bulunan trafik ışıklarına zarar verdiği tespit edildiğinden bahisle, hasar bedeli olan 98.329,70 TL'nin müvekkilinden tahsil edilmesine yönelik Uşak Belediye Başkanlığı Encümeninin 24/02/2023 tarih ve 2023/185 sayılı kararının iptali istemiyle adli yargı yerine başvuruda bulunmuştur.

II. UYUŞMAZLIĞA İLİŞKİN BAŞVURU SÜRECİ

A. Adli Yargıda

2. Uşak 1. Sulh Ceza Hâkimliği 23/03/2023 tarih ve D.İş. 2023/1004 sayılı kararı ile, itiraz konusu uyuşmazlığın Sulh Ceza Hakimliğince incelenebilecek kararlardan olmadığından başvurunun usulden reddine karar vermiş, itiraz üzerine Uşak 2. Sulh Ceza Hakimliği 05/04/2023 tarih ve D. İş. 2023/1416 sayılı kararı ile itirazın reddine kesin olarak karar vermiş vekararkesinleşmiştir. Kararın ilgili kısmı şöyledir:

''...somut olay bakımından yapılan değerlendirmede; başvuran Y.Ö'ün karıştığı 17/02/2022 tarihli kazada kavşakta bulunan trafik ışıklarının zarar gördüğü bildirilerek kaza sonucu meydana gelen hasar bedeli olarak 98.329,70 TL 'nin şahıstan tahsiline yönelik Belediye Encümen kararı alındığı görülmekle; bir yaptırım kararının Sulh Ceza Hakimliği tarafından incelenebilmesi ve denetlenebilmesi için gerçekleşen eylemin kanun veya çerçevesi kanunla belirlenmek koşuluyla düzenleyici işlemler ile kabahat olarak gösterilmesi ve bu şekilde düzenlenmiş olması gerekir.

Sulh Ceza Hakimliğince, kabahat karşılığında uygulanan idari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine dair verilen kararlara karşı yapılan başvurular incelenebilir. Somut olayda başvuranın karıştığı kazada ne tür bir eylemle hangi kabahati gerçekleştirdiği belirtilmeden ve kabahat karşılığında uygulanan idari yaptırım miktarı, nevi ve uygulanan kanun maddesi gösterilmeden meydana gelen kazadan ötürü trafik ışıklarında oluşan hasar miktarı kadar ücretin tahsiline karar verilmiş olduğu görüldüğünden; ortada Sulh Ceza Hakimliğince incelenebilecek idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararı bulunmadığı, belediyenin oluşan zararına yönelik olarak organı tarafından alınmış bir karardan ibaret olduğu, idarece başvuru yolunun sehven Hakimliğimiz olarak gösterildiği anlaşıldığından yapılan ön inceleme sonucunda başvurunun usulden reddine karar vermek gerekmiştir.

Yukarıda açıklanan nedenlerle;

KARAR: Başvuruda bulunan Yusuf ÖĞÜT'ün başvurusunun yukarıda açıklanan nedenlerle usulden REDDİNE,...''

3. Davacı aynı istemleidari yargı yerinde dava açmıştır.

B. İdari Yargıda

4. Uşak İdareMahkemesinin 23/03/2023 tarih ve E. 2023/166, K. 2023/164 sayılı kararı ile, dava konusu işlemin tebliğ mazbatasında Sulh Ceza Hakimliğine başvurulacağı belirtildiğinden uyuşmazlığın görüm ve çözümünde 5326 sayılı Kabahatler Kanun'u uyarınca adli yargının görevli olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiştir.

5. Karara karşı istinaf talebinde bulunulması üzerine; İzmir Bölge İdare Mahkemesi Yedinci İdari Dava Dairesinin 20/09/2023 tarih veE.2023/1017, K. 2023/1431 sayılı kararı ile, adli yargıda verilen görevsizlik kararının kesinleştiği hususunun gözönünde bulundurularak 2247 sayılı Kanun'un 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulması gerektiği belirtilerek kararın kaldırılmasına karar verilmiştir.

6. Uşakİdare Mahkemesi 30/10/2023 tarih ve E.2023/588 sayılı kararı ile, davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulmasına ve davanın incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesince karar verilinceye kadar ertelenmesine karar vermiştir. Kararın ilgili kısmı şöyledir:

"...Dosyanın incelenmesinden; davacının sürücüsü olduğu ...AT ... plaka sayılı aracın Uşak ili Merkez ilçesi, Gazi Bulvarı ile Halil Kaya Gedik Bulvarı kesişiminde bulunan ışıklı kavşakta hakimiyetini kaybetmesi sonucu meydana gelen trafik kazasında trafik ışıklarının zarar gördüğünden bahisle hasar bedeli olan toplam 98.329,70.-TL'nin kendisinden tahsiline dair Uşak Belediyesi Encümeninin 24.02.2023 tarih ve 2023/185 sayılı kararının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı, diğer yandan davacı tarafından aynı işlemin iptali istemiyle açılan davada, Uşak l. Sulh Ceza Hakimliği'nin 23.03.2023 tarih, D.İş.No:2023/1004 sayılı kararı ile "idarece başvuru yolunun sehven Hakimliklerinin gösterildiği anlaşıldığından, başvurunun usulden reddine" karar verildiği, bu karara karşı yapılan itiraz başvurusunun Uşak 2. Sulh Ceza Hakimliğinin 05.04.2023 tarih ve Değişik İş No: 2023/1416 sayılı kararı ile itirazın kesin olarak reddine karar verildiği anlaşılmıştır.

Olayda; davacının sürücüsü olduğu ...AT ... plaka sayılı araçla Uşak ili, Merkez ilçesi, Gazi Bulvarı ile Halil Kaya Gedik Bulvarı kesişiminde bulunan ışıklı kavşakta trafik kazası yapması sonucunda trafik ışıklarının zarar gördüğü, davalı Belediye tarafından hasar bedeli adı altında toplam 98.329,70.-TL'nin davacıdan tahsilatının karar altına alındığı görülmüş, dava dosyasının incelenmesinde, dava konusu edilen işlemin hangi mevzuata dayanılarak tesis edildiğine yönelik bir bilgiye rastlanılmamış ise de, işlemin tebliğine ilişkin mazbatada, dava konusu işlemin idari yaptırım tutanağı olduğu ve karara karşı Sulh Ceza Mahkemesine(Hakimliğine) başvurulabileceğinin belirtildiği görüldüğünden talep edilen hasar bedelinin idari para cezası niteliğinde olduğu değerlendirmesi yapılmıştır.

Bu durumda, dava konusu idari para cezasının Kabahatler Kanunu kapsamında idari yaptırım niteliğinde olması ve dava konusu işlem dahilinde davacı ile ilgili olarak idari yargının görev alanına giren bir kararın da bulunmaması hususları ile dava konusu işlemin tebliğ mazbatasında dava konusu karara karşı Sulh Ceza Mahkemesine (Hakimliğine) başvurulabileceğinin belirtilmesi hususu göz önünde bulundurulduğunda, uyuşmazlığın görüm ve çözümünde 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun yukarıda açık metnine yer verilen hükümleri uyarınca adli yargının (Sulh Ceza Hakimliğinin) görevli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Nitekim; benzer bir uyuşmazlığa ilişkin Uyuşmazlık Mahkemesinin 26.12.2022 tarih ve E:2022/533, 2022/679 sayılı kararı da bu yöndedir..."

III. İLGİLİ HUKUK

7. 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 1. maddesi şöyledir:

“ Uyuşmazlık Mahkemesi; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş, adli ve idari yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkili ve bu kanunla kurulup görev yapan bağımsız bir yüksek mahkemedir…”

8. 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'un "Olumsuz görev uyuşmazlığı" başlıklı 14. maddesinin birinci fıkrası şöyledir:

“Olumsuz görev uyuşmazlığının bulunduğunun ileri sürülebilmesi için adli ve idari yargı mercilerinin tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada kendilerini görevsiz görmeleri ve bu yolda verdikleri kararların kesin veya kesinleşmiş olması gerekir.”

9. 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'un "Yargı merciilerinin uyuşmazlık mahkemesine başvurmaları"başlıklı 19. maddesi şöyledir:

"Adli ve idari yargı mercilerinden birisinin kesin veya kesinleşmiş görevsizlik kararı üzerine kendisine gelen bir davayı incelemeye başlayan veya incelemekte olan bir yargı mercii davada görevsizlik kararı veren merciin görevli olduğu kanısına varırsa, gerekçeli bir karar ile görevli merciin belirtilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurur ve elindeki işin incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesinin karar vermesine değin erteler.

(Değişik ikinci fıkra: 23/7/2008 – 5791/9 md.) Yargı merciince, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası da temin edilerek, gerekçeli başvuru kararı ile birlikte dava dosyaları Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilir.''

10. 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'un "İncelemede izlenecek sıra" başlıklı 27. maddesi şöyledir:

"Uyuşmazlık Mahkemesi, uyuşmazlık çıkarmaya veya görev uyuşmazlıklarına ilişkin istemleri önce şekil ve süre açısından inceler; yöntemine uymayan veya süresi içinde ileri sürülmemiş istemleri reddeder."

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

11. Uyuşmazlık Mahkemesinin Muammer TOPAL'ın Başkanlığında, Üyeler Nilgün TAŞ, Doğan AĞIRMAN, Eyüp SARICALAR, Ahmet ARSLAN, Mahmut BALLI ve Bilal ÇALIŞKAN’ın katılımlarıyla yapılan 18/12/2023 tarihli toplantısında; Raportör-Hâkim Gülay DOĞAN’ın, 2247 sayılı Kanun’da öngörülen koşulları taşımayan başvurunun reddi gerektiği yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan, ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın başvurunun reddi gerektiği yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra, gereği görüşülüp düşünüldü:

12. Mevzuat kısmında belirtilen düzenlemelere göre, davanın taraflarınca 14. madde kapsamında veya yargı yerlerince 19. madde kapsamında Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulabilmesi için, adli ve idari yargı yerlerince, tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davada yargı yolu bakımından verilmiş görevsizlik kararları bulunmasıgerekmektedir.

13. Dava dosyalarının incelenmesinden; 17/02/2022 tarihindeGazi Bulvarı ile Halil Kaya Gedik Bulvarı kesişiminde bulunan ışıklı kavşakta meydana gelen trafik kazasında, davacıya ait aracın kavşakta bulunan trafik ışıklarına zarar verdiğinin tespit edildiğinden bahisle hasar bedeli olan 98.329,70 TL'nin davacıdan tahsiline ilişkin Uşak Belediye Başkanlığının24/02/2023 tarih ve 2023/185 sayılı Encümen kararının iptali istemiyle adli yargı yerinde dava açıldığı, adli yargı yerince, ''...Somut olayda başvuranın karıştığı kazada ne tür bir eylemle hangi kabahati gerçekleştirdiği belirtilmeden ve kabahat karşılığında uygulanan idari yaptırım miktarı, nevi ve uygulanan kanun maddesi gösterilmeden meydana gelen kazadan ötürü trafik ışıklarında oluşan hasar miktarı kadar ücretin tahsiline karar verilmiş olduğu görüldüğünden; ortada Sulh Ceza Hakimliğince incelenebilecek idari para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararı bulunmadığı, belediyenin oluşan zararına yönelik olarak organı tarafından alınmış bir karardan ibaret olduğu, idarece başvuru yolunun sehven Hakimliğimiz olarak gösterildiği anlaşıldığından...'' şeklindeki gerekçeyle başvurunun usulden reddine karar verildiği, bu kararın yargı yolu bakımından bir görevsizlik kararı niteliğinde olmadığı anlaşılmıştır.

14. Görüldüğü üzere, adli yargı yerinin kararının, idari yargı yerinin görevli olduğu gerekçesiyle verilmiş bir görevsizlik kararı niteliğinde olmadığı, sulh ceza hakimliğince incelenebilecek bir karar bulunmadığının tespiti niteliğinde bir karar olduğundan, adli yargı yerince kesinleşmiş bir görevsizlik kararı bulunduğundan söz edilemeyecektir. Dolayısıyla olayda, 2247 sayılı Kanun'un 19. maddesinde öngörülen koşullar gerçekleşmemiştir.

15. Yukarıda belirtilen hususlar gözönünde bulundurularak, 2247 sayılı Kanun'un19. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan Uşak İdare Mahkemesinin 30/10/2023 tarih ve E.2023/588 sayılı başvurusunun, aynı Kanun'un 27. maddesi uyarınca reddi gerekmiştir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

2247 sayılı Kanun'un 19. maddesinde öngörülen koşulları taşımayan ve Uşak İdare Mahkemesince 30/10/2023 tarih ve E.2023/588 sayı ile yapılan BAŞVURUNUN aynı Kanun'un 27. maddesi uyarınca REDDİNE,

18/12/2023 tarihinde, OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

Başkan Üye Üye Üye

Muammer Nilgün Doğan Eyüp

TOPAL TAŞ AĞIRMAN SARICALAR

Üye Üye Üye

Ahmet Mahmut Bilal

ARSLAN BALLI ÇALIŞKAN