Davalı      : PTT Genel Müdürlüğü, Kırşehir PTT Başmüdürlüğü

               O L A Y  : T.C. PTT Genel Müdürlüğü Kırşehir PTT Başmüdürlüğü ile davacı Şirket arasında, 01.12.2010 tarihinde başlamak ve 30.09.2013 tarihinde sona ermek üzere Kırşehir-Çiçekdağı arasında ve güzergah ve üzerinde PTT işyerleri açıldıkça bunlara ait posta maddeleri bulunan torba ve çuval veya paketleri karşılıklı olarak alıp vermek üzere "Posta Taşıma Hizmet Alımı" hususunda 04.11.2010 tarihinde sözleşme imzalanmıştır.

                PTT Genel Müdürlüğü, Kırşehir PTT Başmüdürlüğünce davacıya gönderilen  8.8.2012 gün ve  B.11.2.PTT.4.40.02.00/ 2986 sayılı yazıda/işlemde; söz konusu Kırşehir-Çiçekdağı posta hattının ihalesini üstlenen Şirketin,  çalıştırmakta olduğu 40........ plakalı aracı İdarenin iznini almadan mutemet olarak V.İ.’e 24.12.2010 tarihinde sattığı; mutemet V.İ.’in söz konusu posta hattında 07.06.2012 tarihinde sözleşmede kayıtlı olmayan ve ihale şartlarını karşılamayan 40 AL 300 plakalı Brodway marka araçla posta taşımakta iken Küçük Abdiuşağı Beldesinde postalarla birlikte yolcu taşıdığının tespit edildiği, sefer kağıdında ise Sözleşme ve Şartnamede 40........ plaka aracın yazılı olduğu; V.İ.’in şifahi beyanında, posta taşımak üzere 40........ plakalı aracı satın aldığını, ancak yüklenici firma olarak kendisine posta taşıma ücreti öderken kesinti yapmasından ötürü masrafları karşılayamadığı için ayrıca binek tipi (40 AL 300 plakalı Brodway) aracı aldığını ve bununla posta taşıdığını beyan ettiği, aylık istihkak ödemelerinin ise Kırşehir Müdürlüğünce şirketlerine yapıldığı; İdarelerin İşletme Kontrolörünün incelemeyi derinleştirerek Posta hattı güzergahında yer alan işyerlerinin kamera kayıtları ve Araç Takip Sistemi kayıtlarının tetkikinden hareketle, Posta ve kargoların Kırşehir’den sözleşmede kayıtlı araçla alınarak kaman Merkezine kadar getirildiği, postaların bu merkeze teslim edilmesinden sonra Akpınar ve Akçakent Şubeleri ile Çiçekdağı Merkezi’ne ait gönderilerin, otogazla çalışan Brodway marka araçla taşındığının tespit edildiği; yukarıdaki tespitler ve İşletme Kontrolünün teklifi doğrultusunda, İdarenin iznini almadan aracın satıldığı ve 07.06.2012 tarihinde yolcu taşıdığı gerekçesiyle Sözleşme şartnamenin 29.2 maddesi ile 23.4 maddesi gereği 18.394,81 TL ceza uygulandığı; davacı şirketin cezanın kaldırılmasını talep ettiğinin anlaşıldığı; bilindiği üzere;  Sözleşme ve Şartnamenin; “Taşıt değişikliği” başlıklı 29.2 maddesinde “Yüklenici, PTT’nin iznini almadan posta taşımasına tahsis ettiği ve sözleşmede kayıtlı olan taşıtlarını başkasına devredemez ve satamaz. Ancak, PTT’nin izniyle ihale şartlarını taşıması koşuluyla taşıtlarını değiştirebilir./Taşıt değişikliği yapıldıktan sonra yeni taşıta ait bilgiler dosyasında muhafaza edilir. Bu değişiklik esnasında hiçbir koşulda hizmet durdurulmaz. Taşıtların. İdarenin izni olmadan satıldığı tespit edilirse, satış tarihinden itibaren her bir gün için aylık istihkakının %1 ’i (yüzde bir) ceza olarak kesilir. ”; / “Münhasıran posta taşıma şartı ile ihale edilen posta hatlarında, bu şarta uyulmaması halinde yapılacak işlem” başlıklı 23.4 maddesinde “sadece posta taşıma şartlı olarak (Münhasıran) ihale edilmiş bulunan hatlarda, (posta taşıyan yüklenici veya mutemetleri kanunen taşınması, bulundurulması yasak olmayan ve 25 kg’ı geçmeyen şahsi eşyaları ile postada görevli personel hariç) posta maddeleri dışında, yük ve/ veya yolcu taşıma tespitinde, aylık posta taşıma istihkakının %2 ’si (yüzde iki) ceza olarak kesilir. ” ; / “Taahhüdün başkasına Devri” başlıklı 60. maddenin (b) bendinde “Yüklenici taahhüt süresi içerisinde taahhüdünü PTT’nin iznini almak şartıyla bir başka gerçek veya tüzel kişiliğe devredebilir. Devralanın, ilk ihaledeki şartları taşıması, ihale ile ilgili tüm belgeleri temin etmesi ve teminatları yatırması gerekir. Devreden ve devralanın, bu yöndeki taleplerini yazılı olarak vermeleri ve İdarenin iznini almaları şarttır .. İzinsiz devir yapılması halinde sözleşme feshedilerek yüklenici 'hakkında 58. ve 59. madde hükümleri uygulanır. Ayrıca devreden ve devralanın ihalelere katılmaktan yasaklama kapsamına alınabilmesi için konu ilgili Başmüdürlük tarafından genel Müdürlüğe bildirilir” ; / “Yasak Fiil ve davranışlar” başlıklı 22.maddesinde “c) sözleşme konusu işin yapılması veya teslimi sırasında hileli malzeme, araç ve usuller kullanmak”. “e) Zorunlu sebepler dışında, ihale dökümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmemek”, “f) devir hükmüne aykırı olarak sözleşmeyi devretmek veya devralmak. ” ; / Bu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında, fiil veya davranışın özelliğine göre, iş bu Sözleşme ve şartnamenin 58. ve 59. madde hükümleri ile 4735 sayılı kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ’nun 26. madde hükmü uygulanır, denilmekte olduğu; söz konusu maddelerin son derece açık olması karşısında madde gereği dışında, dilekçe ile ilgili yapılacak bir işlemin bulunmadığı;  bu nedenlerle;  1-Şirketin çalıştırmakta olduğu 40.......... plakalı aracın Sözleşme ve şartnamenin 29. maddesine aykırı şekilde İdarenin iznini almadan mutemet olarak tayin edilen V.İ.’e satması ve yine Sözleşme ve şartnameye aykırı şekilde 07.06.2012 tarihinde araçta bir yolcu taşıması nedeniyle, 18.394,81TL (Onsekizbinüçyüzdoksandört liraseksenbirkuruş) cezanın 10 takvim günü içerisinde Başmüdürlükleri veznesine yatırılması; 2-Posta taşımak üzere Sözleşme ve şartnamede kayıtlı 40.......... plakalı aracın yanı sıra güzergahın bir bölümünde Sözleşmede kayıtlı olmayan ve ihale şartlarını karşılamayan binek tipi 40 AL 300 plakalı Brodway marka araçla posta taşındığının tespit edilmesi, ayrıca bu durumun uzun zamandır devam ettiğinin kamera kayıtları ile de teyit edilmiş olması sonucu, Sözleşme ve şartnamenin 22. maddesinin (c) bendinde belirtilen “Sözleşme konusu işin yapılması veya teslimi sırasında hileli malzeme, araç veya usuller kullanmak” fiilinin işlendiği sabit olduğundan, Sözleşme ve Şartnamenin 58 ve 59. maddesi gereğince yapılan sözleşmenin 10.08.2012 tarihi itibariyle fesh edilmiş sayılacağı ifade edilmiş; bu yazının bildirimi üzerine,  davacı; PTT Genel Müdürlüğü Kırşehir PTT Baş Müdürlüğünün 08.08.2012 tarih B.11.2.PTT.4.40.02.00-2986 sayılı sözleşmenin feshinin yürütmesinin durdurulması ve akabinde iptali ile irad kaydedilen teminatların iadesi ile sözleşmenin feshedildiği 10.08.2012 tarihinden sözleşmenin sona erme tarihi olan 30.9.2013 tarihi arasındaki istihkaklarının yasal faiziyle tazmini istemiyle 19.9.2012 günlü dilekçe ile dava açmıştır.

                ANKARA 1.İDARE MAHKEMESİ: 3.10.2012 gün ve E:2012/1477, K: 2012/2274 sayı ile,  gerek Uyuşmazlık Mahkemesinin gerekse Danıştay'ın yerleşik kararlarına göre idarelerce yapılan ihalelerde sözleşme aşamasına kadar olan uyuşmazlıkların görüm ve çözümünün idari yargının, sözleşmenin yapılmasından sonra doğan uyuşmazlıkların çözümünün ise adli yargının görev alanına girdiği; dosyanın incelenmesinden; PTT Genel Müdürlüğü Kırşehir PTT Başmüdürlüğü'nce yapılan hizmet alımı ihalesinin davacı üzerinde kalması üzerine 04.11.2010 tarihinde yapılan özel hukuk sözleşmesinin, yine sözleşmenin 22. maddesinin (c) bendinde belirtilen "sözleşme konusu işin yapılması veya teslimi sırasında hileli malzeme, araç veya usuller kullanmak" fiilinin işlendiğinin sabit olduğu gerekçesi ile sözleşmenin 58 ve 59. maddesi gereğince feshedildiği, iş bu davada da söz konusu fesih işleminin iptalinin istenildiğinin anlaşıldığı; uyuşmazlığın bu haliyle özel hukuk sözleşmesi niteliğindeki ihale sözleşmesine konu işin yerine getirilmesi sürecine ilişkin ve sözleşme hukukundan kaynaklandığı açık olup, sözleşmenin yapılmasından sonra doğan uyuşmazlığın görüm ve çözümünün adli yargının görev alanına girdiği gerekçesiyle; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca davanın görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

Davacı, aynı istemle bu kez adli yargı yerinde dava açmıştır.

                KIRŞEHİR 1.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ (TİCARET MAHKEMESİ SIFATIYLA): 15.11.2012 gün ve E:2012/500, K: 2012/440 sayı ile, tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde uyuşmazlığın idari sözleşme ve idari işlemden kaynaklandığı, bu uyuşmazlığın çözüm yerinin ise idari yargı olduğu gerekçesiyle dava dilekçesinin yargı yolu yanlışlığı nedeni ile REDDİNE, adli yargının GÖREVSİZLİĞİNE karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

                Davacı, 11.12.2012 günlü dilekçesi ile görevli mahkemenin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesini talep etmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Mustafa AYSAL, Eyüp Sabri BAYDAR, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Sedat ÇELENLİOĞLU ve Ayhan AKARSU’nun katılımlarıyla yapılan 30.9.2013 günlü toplantısında;

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının; davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece 15. maddede belirtilen hükmün aksine, önceki görevsizlik kararına ilişkin dava dosyası temin edilmeden gönderildiği görülmekte ise de;  adli yargı kararının kesinleşme durumunu gösteren onaylı bir örneğinin Mahkemesinden istenildiği ve sonuçta usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından,  görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı M. BAYHAN ile Danıştay Savcısı M. Ali GÜMÜŞ’ün, davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Kırşehir - Çiçekdağı posta hattına ilişkin olarak davacı ile davalı arasında imzalanan  "Posta Taşıma Hizmet Alımına ait Sözleşme ve Şartname"nin;  Sözleşme ve şartnamenin 22. maddesinin (c) bendinde belirtilen “Sözleşme konusu işin yapılması veya teslimi sırasında hileli malzeme, araç veya usuller kullanmak” fiilinin işlendiği sabit olduğundan bahisle, Sözleşme ve Şartnamenin 58 ve 59. maddesi gereğince yapılan sözleşmenin 10.08.2012 tarihi itibariyle fesh edilmiş sayılacağına ilişkin 08.08.2012 tarih B.11.2.PTT.4.40.02.00-2986 sayılı işlemin iptali ile irad kaydedilen teminatların iadesi ile sözleşmenin feshedildiği tarihten, sözleşmenin sona erme tarihi arasındaki istihkaklarının yasal faiziyle tazmini istemiyle açılmıştır.

1953 tarih ve 6145 sayılı Kanun ile “Türkiye Cumhuriyeti Posta, Telgraf ve Telefon İşletmesi” kurulmuş; 1924 tarih ve 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu’nun 10.6.1994 tarih ve 4000 sayılı Kanun’la değiştirilen 1. maddesi ile, posta ve telgraf tesis ve işletmesine ilişkin hizmetler Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü’nce (P.İ), telekomünikasyon hizmetleri ise Türk Telekomünikasyon A.Ş. tarafından yürütülecek şekilde yeniden yapılandırılmış; 27.1.2000 tarih ve 4502 sayılı Kanun ile de “Türkiye Cumhuriyeti Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü” adını almış olup, 22.2.2000 tarih ve 23972 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ana Statü’nün “Hukuki Bünye” başlıklı 3. maddesinin 1 numaralı bendinde, bu Ana Statü ile teşkil olunan Türkiye Cumhuriyeti Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü’nün, tüzel kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesiyle sınırlı bir Kamu İktisadi Kuruluşu olduğu belirtilmiş ve aynı maddenin 2 numaralı bendinde de, 233 sayılı KHK ve bu Ana Statü hükümleri saklı kalmak üzere özel hukuk hükümlerine tabi bulunduğuna işaret edilmiştir.

Buna göre, Posta ve Telgraf Teşkilatı, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten, tüzel kişiliğe sahip bir kamu kuruluşu ise de, 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve Ana Statü ile, özerk bir tarzda ve ekonomik gereklere uygun olarak kârlılık ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda yönetilmesi amacıyla, iktisadi faaliyetleri bakımından özel hukuk hükümlerine tabi kılındığı açıktır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinde; idari yargının görev alanının, idari işlem ve eylemler ile genel hizmetlerden birinin yürütülmesi için yapılan idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklardan doğan davalara bakmakla sınırlı olduğu hükme bağlanmıştır.

Buna göre, söz konusu sözleşmenin idari sözleşme kapsamında değerlendirilebilmesi için taraflardan birinin idare olması, konusunun doğrudan veya dolaylı olarak bir kamu hizmetine ilişkin bulunması ve anlaşmanın özel hukuk sözleşmelerinde rastlanmasına olanak bulunmayan olağanüstü hüküm ve şartları içermesi gerekir.

Bununla birlikte, davacı şirket ile davalı idare arasında 22.11.2010 günlü ‘’Posta Taşıma Hizmetine Ait Sözleşme ve Şartname’’ akdedilmiş olup, bu sözleşme ile, Kırşehir-Çiçekdağı arasında ve güzergah üzerinde PTT işyerleri açıldıkça bunlara ait posta maddeleri bulunan torba ve çuval veya paketleri karşılıklı olarak alıp vermek, PTT’nin taşımakla yükümlü bulunduğu posta maddeleriyle PTT’ ce kendisine verilen değer konulmuş gönderileri taşımak, ilgili yerlere teslim etmek şartıyla, sefer tarifesinde belirtilen işyerleri arasındaki posta taşıma işinin 01.12.2010 tarihinden başlamak ve 30.09.2013 tarihinde (uzatma süresi hariç) bitmek üzere kesin olarak ihale edildiği belirtilmiş ve sözleşme yüklenici (davacı) ile PTT Genel Müdürlüğü adına PTT Merkezi Müdürü arasında imzalanmıştır.

Tarafların özgür iradeleri ile imzaladıkları söz konusu sözleşmenin maddeleri arasında yer alan ve dava konusu sözleşme ve şartnamenin feshine dayanak gösterilen maddelere bakıldığında; “Yasak Fiil ve davranışlar” başlıklı 22.maddesinin c bendinde; “sözleşme konusu işin yapılması veya teslimi sırasında hileli malzeme, araç ve usuller kullanmak” hükmüne yer verilmiş, aynı maddenin son fıkrasında; bu fiil ve davranışlarda bulunanlar hakkında, fiil veya davranışın özelliğine göre işbu Sözleşme ve Şartnamenin 58. ve 59. madde hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş; davalı İdarenin de işleme dayanak gösterdiği ve “Sözleşmenin feshinin tebliğ edilmesi” başlığını taşıyan 58. maddede; sözleşmenin uygulanması sırasında, yasak fiil ve davranışlarda bulunduğunun tesbit edilmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın teminatın gelir kaydedileceği ve sözleşmenin feshedilerek genel hükümlere göre tasfiye edileceği hususlarına; “Sözleşmenin feshi halinde uygulanacak işlemler” başlığını taşıyan 59.maddede ise zorunlu sebepler dışında, sözleşmede sayılan gerekçelerle PTT tarafından sözleşmesi feshedilen yüklenici hakkında, sözleşmenin feshedildiği tarihten itibaren ne tür işlemlerin uygulanacağı hususlarına yer verilmiştir.

Bu bağlamda, tüzel kişiliğe sahip, tekel kapsamında kamu hizmeti yürüten bir kamu kuruluşu olan PTT ile özel hukuk hükümlerine tabi olan davacı-yüklenici şirket arasında imzalanan ‘’Posta Taşıma Hizmetine ait Sözleşme ve Şartname’’ ile taraflar arasında Borçlar Kanunu kapsamında bir ilişki kurulduğu, taraflar arasındaki sözleşme ve şartname hükümlerinin uygulanmasından doğan uyuşmazlıkların görüm ve çözümünün adli yargı yerinde olacağı kuşkusuzdur.

Bu duruma göre, görülmekte olan davanın sözleşmenin feshine ilişkin olduğu, olayda taraflar arasında imzalanan sözleşmenin kamu hukuku ağırlıklı değil, tarafların serbest iradesi ile oluştuğu, gerek sözleşmenin feshine dayanak alınan yasak fiil ve davranışların, gerekse de bunun yaptırımı olan sözleşmenin feshine ilişkin hükümlerin, taraflar arasında imzalanan sözleşme ve şartnamede yer aldığı; idarece kamu gücüne dayalı resen ve tek yanlı olarak tesis edilmiş bir işlemin söz konusu olmadığı gözetildiğinde, uyuşmazlığın çözüm yerinin özel hukuk hükümlerine göre adli yargı olacağı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Kırşehir 1. Asliye Hukuk Mahkemesince (Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ   : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Kırşehir 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin (Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) 15.11.2012 gün ve E:2012/500, K: 2012/440 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 30.9.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.