|
T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2022/451 KARAR NO : 2023/180 KARAR TR : 27/02/2023 |
ÖZET: Milli Eğitim Bakanlığına bağlı olarak Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi işleten davacı şirketin, gerçek dışı beyanda bulunmak suretiyle fazladan ödemeye sebebiyet verdiğinden bahisle engelli bireyler adına ödenen eğitim bedelinin 652 sayılı KHK'nın 43. maddesinin ikinci fıkrası gereğince iki katı tutarında tahsil edilmesi yolundaki işlemin iptali istemiyleaçılan davanın İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk. |
K A R A R
Davacılar: 1- Öğretilebilir Çocukları Koruma Derneği
Ö. D. Ö. Ö .E.ve R. M
2- E. Ş
Vekili : Av. A. D. Ç
Davalı : Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğü
Vekili : Av. Z. K. K
I. DAVA KONUSU OLAY
1. Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi olarak faaliyet gösteren davacı şirket ve kurucu temsilcisi tarafından, gerçek dışı beyanda bulunmak suretiyle toplam 49.021,45 TL fazladan ödemeye sebebiyet verildiğinin Maarif Müfettişlerince yürütülen soruşturma sonucu tespit edildiğinden bahisle, 652 sayılı Özel Barınma Hizmeti Veren Kurumlar ve Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 43. maddesinin 2. fıkrası uyarınca bu miktarın iki katına karşılık gelen 98.042,90 TL'nin yasal faizi ile birlikte davacılardan müteselsilen tahsiline ilişkin işlemin iptali istemiyle idari yargı yerinde dava açılmıştır.
II. UYUŞMAZLIĞA İLİŞKİN BAŞVURU SÜRECİ
A. İdari Yargıda
2. Ankara 18. İdare Mahkemesi 11/08/2021 tarih ve E.2021/825, K.2021/1318 sayılı kararı ile, "dava konusu idari para cezasının 5326 sayılı Kanun’unda belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 652 sayılı KHK'da idari para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği, bu durumda Kabahatler Kanunu’nun 3. maddesinde bu Kanun'un idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı belirtildiğinden, idari para cezasına karşı açılandavanın görüm ve çözümünün anılan Kanun'un 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerine ait olduğu" gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiştir. Bu karar, davacı tarafça istinaf edilmiştir.
3. Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesi 02/12/2021 tarih ve E.2021/2758, K.2021/2846 sayılı kararı ile, istinaf başvurusunun reddine kesin olarak karar vermiştir.
4. Davacı vekili, bunun üzerine aynı istemle adli yargı yerine başvuruda bulunmuştur.
A. Adli Yargıda
5. Ankara 1. Sulh Ceza Hâkimliği 26/05/2022 tarih ve D.İş. 2021/10000 sayılı kararı ile, "5326 sayılı Kanun'un 28/1-b. maddesi gereğince idari yaptırım kararının Sulh Ceza Hâkimliğince incelenecek kararlardan olmayıp uyuşmazlıkta idari yargının görevli olduğu" gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiştir. Bu karara karşı başvurucu tarafından itiraz edilmiştir.
6. Ankara 2. Sulh Ceza Hâkimliği 15/06/2022 tarih ve D.İş. 2022/7724 sayılı kararı ile, itirazın reddine kesin olarak karar vermiştir.
7. Başvurucu vekili, son görevsizlik kararını veren Ankara 1. Sulh Ceza Hâkimliğine verdiği dilekçe ile, olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesini talep etmiş, dava dosyaları aynı Mahkemenin 27/06/2022 tarihli ve D.İş 2022/10000 sayılı üst yazısı ile Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmiştir.
III. İLGİLİ HUKUK
8.703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 22. maddesi ile değişik 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin "Özel eğitim giderleri" başlıklı 43.maddesinin 1. ve 2. fıkraları şöyledir:
"(1) Engelliler için sağlık kurulu raporu düzenlemeye yetkili sağlık kurum veya kuruluşlarınca verilen Erişkinler İçin Engellilik Sağlık Kurulu Raporuyla asgari %20 oranında engelli olduğu, 18 yaş altı çocukların Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporu ile özel gereksinimi olduğu tespit edilen ve özel eğitim değerlendirme kurulları tarafından da eğitsel değerlendirme ve tanılamaları yapılarak 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında açılan özel eğitim okulları ile özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde verilen destek eğitimini almaları uygun görülen görme, işitme, zihinsel, bedensel yetersizliği olan bireyler ile dil ve konuşma, özel öğrenme güçlüğü, otizm spektrum bozukluğu olan bireylerden ilgili destek eğitim programında belirtilen yaşlardaki Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı bireylerin eğitim giderlerinin her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen tutarı, Bakanlık bütçesine bu amaçla konulan ödenekten karşılanır. Bu engelli bireylerin engel grupları ve dereceleri ile engelinin niteliğine göre eğitim programlarının kapsamı ve eğitim süreleri, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle yönetmelikle belirlenir.
(2) Birinci fıkrada belirtilen eğitim hizmetini sunan veya yararlananların gerçek dışı beyanda bulunmak suretiyle fazladan ödemeye sebebiyet vermeleri durumunda bu tutarlar, iki katı ve kanunî faiziyle birlikte ilgililerden müteselsilen tahsil edilir. Bu fiillerin özel eğitim okulları ile özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri tarafından tekrarı hâlinde, ayrıca kurum açma izinleri iptal edilir."
9. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı" başlıklı 2. maddesi şöyledir:
" 1. İdari dava türleri şunlardır:
a) İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları,
b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,
c) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden
dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar.
2. İdari yargı yetkisi, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlıdır. İdari mahkemeler; yerindelik denetimi yapamazlar, yürütme görevinin kanunlarda ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı veremezler.
3. (Mülga: 2/7/2018 - KHK-703/185 md.)"
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
A. İlk İnceleme
10. Uyuşmazlık Mahkemesinin Muammer TOPAL'ın Başkanlığında, Üyeler Doğan AĞIRMAN, Eyüp SARICALAR, Havva AYDINLI, Ahmet ARSLAN, Mahmut BALLI ve Bilal ÇALIŞKAN'ın katılımlarıyla yapılan 27/02/2023 tarihli toplantısında; 2247 sayılı Kanun'un 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, idari ve adli yargı yerleri arasında anılan Kanun’un 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari ve adli yargı dosyalarının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece Uyuşmazlık Mahkemesine gönderildiği ve usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.
B. Esasın İncelenmesi
11. Raportör-Hâkim Murat UÇUR'un, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan, ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra; gereği görüşülüp düşünüldü:
12. Dava, 652 sayılı KHK'nın 43/2. maddesi uyarınca, gerçek dışı beyanda bulunmak suretiyle fazladan ödemeye sebebiyet verildiğinden bahisle bu miktarın iki katına karşılık gelen tutarın yasal faiziyle birlikte davalılardan müteselsilen tahsil edilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
13. Dosyanın incelenmesinden, Maarif Müfettişliğinin 23/03/2021 tarihli ve 21,20 sayılı raporuna göre özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi olarak faaliyet gösteren davacı şirket ve kurucu temsilcisi tarafından Ağustos-Ekim 2020 dönemleri arasında gerçek dışı beyanda bulunmak suretiyle toplam 49.021,45 TL fazladan ödemeye sebebiyet verildiğinin tespit edildiğinden bahisle, 652 sayılı KHK'nın 43. maddesinin 2. fıkrası uyarınca bu miktarın iki katına karşılık gelen 98.042,90 TL'nin yasal faizi ile birlikte davalılardan müteselsilen tahsiline ilişkin 08/04/2021 tarihli, 23833816 sayılı ve "idari para cezası" konulu Valilik Olur'unun iptali istemiyle davanın açıldığı anlaşılmıştır.
14. Olayda, Müfettiş raporu üzerine Valilik Oluru'yla tesis edilen işlem para cezası olarak nitelendirilmiş ise de, dava konusu işlem, itirazave iptal davasına konu husus para cezası değil, gerçek dışı beyanda bulunmak suretiyle fazla ödemeye sebebiyet verilmekten kaynaklı ödenen ücretlerin iki katı olarak tahsil edilmesine yönelik malî tekliftir. Kaldı ki, yaptırımın konusu olan 652 sayılı KHK'nın 43/2 maddesinde de lafzi olarak idari para cezasından veya kabahat fiilinden bahsedilmemektedir.
15. Bu durumda dava konusu edilen bu işlemin 652 sayılı KHK'nın 43/2 maddesi kapsamında idareye tanınan yetki kapsamında tesis edildiği ve işlemin, kamu gücüne dayalı, re’sen ve tek yanlı olarak tesis edilen idari işlem niteliği taşıdığı açık olduğundan, bu işlemin iptali istemiyle açılan davanın 2577 sayılı Kanun'un 2/1-a maddesinde sayılan iptal davaları kapsamında görüm ve çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.
16. Yukarıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak, Ankara 18. İdare Mahkemesinin 11/08/2021 tarih ve E.2021/825, K.2021/1318 sayılı görevsizlik kararının kaldırılmasıgerekmiştir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Davanın çözümünde İDARİ YARGININ GÖREVLİ OLDUĞUNA,
B. Ankara 18. İdare Mahkemesinin11/08/2021 tarih ve E.2021/825, K.2021/1318 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA,
27/02/2023 tarihinde OY BİRLİĞİYLE KESİN OLARAK karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye
Muammer Doğan Eyüp Havva
TOPAL AĞIRMAN SARICALAR AYDINLI
Üye Üye Üye
Ahmet Mahmut Bilal
ARSLAN BALLI ÇALIŞKAN