Davalı                        : Milli Savunma Bakanlığı

             O L A Y          : Davacı, Milli Savunma Bakanlığı Genel Kurmay Başkanlığı GES Komutanlığı Bayrak Garnizonu 15’ in atölyesinde teknik ressam sivil memur olduğunu, 1985 yılına kadar almakta olduğu atölye tazminatının kesilmesi üzerine yaptığı başvurusuna olumlu yanıt verildiği halde uygulamaya konulmadığını ileri sürerek, 11.3.1992 gün ve MLY. 3500-1-92/1503 sayılı işlemin iptali ve 1985 yılından itibaren ödenmemiş bulunan atölye tazminatının yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle 5.5.1992 tarihinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesine dava açmıştır.

            Davalı idare savunmasında görev itirazında bulunmuş, Askeri Yüksek ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ 2. DAİRESİ; 30.6.1993 gün ve 92/290 sayıyla; davalı idarenin görev itirazının reddine ve mahkemenin görevli olduğuna karar vermiştir. Davalının Danıştay Başsavcılığına hitaben verdiği 30.7.1993 günlü itiraz dilekçesiyle dosya Danıştay Başsavcılığına gönderilmiştir.

            Danıştay Başsavcılığı 2247 sayılı Yasa’nın 10. ve devamı maddeleri uyarınca 11.10.1993 gün ve 2 sayılı düşünce yazısıyla olumlu görev uyuşmazlığı çıkarmış, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başsavcılığının, davanın çözümünün idari yargının görevine girdiği yolundaki 15.10.1993 gün ve 197 sayılı düşünce yazıları da alınarak dosyaya konulmuştur.

İNCELEME VE GEREKÇE           :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü; Selçuk  TÜZÜN’ ün Başkanlığı’nda: Şükrü Kaya EROL, Dr. Ekrem SERİM, Feridun TAŞKIN, Alp Yüksel FIRAT,  İrfan ERDİNÇ ve İlhami Uğur YILMAZ’ın  katılmaları ile yaptığı 15.11.1993  günlü toplantıda, Raportör-Hakim Ayten ANIL’ın raporu ile Danıştay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başsavcılıklarının, anlaşmazlığın idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği yolundaki düşünce yazıları ve dosyadaki belgeler okunduktan; toplantıya, Danıştay Başsavcısı yerine katılan Savcı M. İlhan DİNÇ ile Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başsavcısı yerine katılan Savcı Malik GÖKTEPE’nin yazılı  düşünceler doğrultusundaki sözlü açıklamaları  alındıktan sonra

GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ: 

Anayasa’nın 157. maddesinde, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesi olduğu, ancak askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda ilgilinin asker kişi olması şartının aranmayacağı belirtilmiş; 20.7.1972 günlü ve 1602 sayılı Yasa’nın 25.12.1981 günlü ve 2568 sayılı Yasayla değişik 20. maddesinde de aynı hüküm yer almıştır. Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin bir davaya bakabilmesi için dava konusu idari işlemin “asker kişiyi ilgilendirmesi” ve “askeri hizmete ilişkin” bulunması şartının birlikte bulunması gerekmektedir.

1602 sayılı Yasa’nın değişik 20. maddesinde Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman çavuş, uzman jandarma çavuş, erbaş ve erler ile sivil memurlar askeri kişi sayılmaktadır.

İdari işlemin, görevli yargı yerinin tespiti yönünden, “ askeri hizmete ilişkin” olup olmadığının saptanabilmesi için işlemin konusuna bakılması gerekmektedir. Eğer idari işlem askeri gereklere, askeri usul ve yönteme ve askeri hizmete göre tesis edilmiş ise bu işlemin askeri nitelikli olduğu kabul edilmelidir. İşlem, askeri olmayan bir makam tarafından tesis edilmiş olsa bile durum değişmemekte menfaati ihlal edilen asker kişinin açtığı davanın Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nde görülmesi gerekmektedir.

Anlaşmazlık konusu davada, davacı atölye tazminatının verilmemesi işleminin iptalini istemektedir.

Açıklanan yasa hükümlerine göre davacının asker kişi olduğu hususunda bir kuşku yoktur. Ancak atölye tazminatının davacıya uygulanması gerekip gerekmediği hususunun “askeri hizmete ilişkin” bir yanı bulunmamaktadır. Çözümlenecek olan anlaşmazlık atölye tazminatını alamadığını ileri süren sivil memurun aynı yöndeki isteğinden ve onun çözümü ile varılacak sonuçtan farklı değildir.

Açıklanan nedenlerle 1602 sayılı Yasa’nın değişik 20. maddesinde öngörülen “asker kişiyi ilgilendirme” ve “askeri hizmete ilişkin bulunma” şartları birlikte gerçekleşmediğinden davanın çözümü idari yargının görevine girmektedir.

 SONUÇ         :Anlaşmazlığın, niteliğine göre davanın çözümü İDARİ YARGININ Yüksek İdare Mahkemesi’nin 30.6.1993 gün ve 1992/290 sayılı görevlilik  karanının kaldırılmasına, 15.11.1993 gününde KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ ile karar verildi.