T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ             HUKUK BÖLÜMÜ             ESAS NO       : 2015 / 277             KARAR NO   : 2015 / 296             KARAR TR    : 4.5.2015

ÖZET : İdarenin, dava konusu taşınmazın ortasından zeytin ağaçları da sökülerek yol geçirilmesi suretiyle kamulaştırmasız fiili el atması iddiasından doğan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

 

 

K  A  R  A  R

 

Davacılar        : 1-A.T.

                          2-M.T.

                          3-G.E.

                          4-M.T.

            Vekili             : Av.B.D.

Davalı             : Karayolları Genel Müdürlüğü

Vekili              : Av.A.D.

                                  

O L A Y         : Davacılar vekili, dava dilekçesinde özetle, müvekkillerinin, Muğla İli, Milas İlçesi, Avşar Köyü Gökgöl mevkiinde bulunan 34 parsel sayılı 4200 m2’lik taşınmazın tamamının maliki olduklarını; sözkonusu taşınmazın ortasından yaklaşık 20 zeytin ağacının sökülerek Kazıklı-Bodrum yolu geçirildiğini ve taşınmaza kamulaştırma yapılmadan el atıldığını ve kullanılmaya başlandığını; müvekkillerine ise konuya ilişkin herhangi bir tebligat yapılmadığını; taşınmazın idarece yola kalbedilen bölüm haricindeki olan bölümünün zeminde zeytinlik olarak bırakıldığını ancak yol taşınmazı ikiye böldüğünden ekonomik olarak bir değer arz etmediğini ileri sürerek, taşınmaz için kamulaştırmasız el koyma karşılığının ve ayrıca taşınmazın davalıca haksız olarak kullanılmasından kaynaklanan ecrimisilin tahsilinin sağlanması, dolayısıyla taşınmazın davalı idarece yola kalbedilen bölümünün, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerinin kıyasen uygulanarak tespit edilecek değerin tam ve kesin olarak belirlenebilmesinin mümkün olduğu anda artırılmak üzere kamulaştırmasız el koyma karşılığı olan 10.000,00 TL’nin ve taşınmazın davalıca haksız olarak kullanılmasından kaynaklanan dava tarihinden geriye doğru beş yıl için 1.000,00 TL’nin, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı idare vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde, müvekkili idareye bir kusur yüklenecek olsa bile bunun bir hizmet kusuru niteliği taşıyacağı, dolayısıyla davanın adli yargı yerinde değil idari yargı yerinde açılması gerektiğini ileri sürerek görev itirazında bulunmuştur.

MİLAS 2.ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 24.9.2013 gün ve E:2013/771, K:2013/799 sayı ile, davalı Karayolları Genel Müdürlüğünün bir kamu tüzel kişisi olduğu, kamusal kurallar çerçevesinde faaliyet göstermekte olup, eylem ve işlemlerinin de kamusal nitelikte olduğu ve kamu hizmeti kavramı içerisinde bulunduğu, dava konusu yol yapımının, davalı idarenin idari görevlerinden olduğu, kamu hizmetinin görülmesi sırasında ve hizmet kusurlarından doğan zararların giderilmesinde idari yargının görevli olduğu, (2577 Sayılı Kanunun 2.md.) görev sorununun ise açıkça veya hiç ileri sürülmese de yargılamanın her aşamasında Mahkemece re’sen gözetileceği, kaldı ki somut olayda, nizalı parselin bulunduğu yol güzargahının yolağı dışında olup davalı idarece herhangi bir işlem yapılmadığının, 16.8.2013 tarihli cevabi yazısından da anlaşıldığı gerekçesiyle, davada, idari yargı yerinin görevli olması sebebiyle Mahkemelerinin görevsizliği ile dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar vermiş, bu karar davacılar vekilince temyiz edilmiştir.

Yargıtay 18.Hukuk Dairesi: 20.10.2014 gün ve E:2014/12391, K:2014/14364 sayı ile, dosyadaki yazılar, kararın dayandığı kanıtlar ile yasal gerektirici nedenlere göre, yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddi ile usule ve yasaya uygun olan hükmün onanmasına karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

Davacılar vekili, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

MUĞLA 2.İDARE MAHKEMESİ: 14.1.2015 gün ve E:2014/1399 sayı ile, idarenin dava konusu taşınmazın ortasından zeytin ağaçları da sökülerek Kazıklı-Bodrum yolunun geçirilmesi suretiyle kamulaştırmasız fiili el atmasından doğan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünün, adli yargı yerinin görevine girdiği, nitekim Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümünün 11.11.2013 günlü ve E:2013/1384, K:2013/1586 sayılı kararının da bu yönde olduğu, bakılan dava, Milas 2.Asliye Hukuk Mahkemesince verilen 24.9.2013 günlü ve E:2013/771, K:2013/791 sayılı görevsizlik kararından sonra açıldığından, 2247 sayılı Kanun’un 19.maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesinin zorunluluğunun doğduğu gerekçesiyle, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun 19.maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine ve dosyanın incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesince bu konuda karar verilinceye kadar ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler:  Eyüp Sabri BAYDAR, Ali ÇOLAK, Nurdane TOPUZ, Alaittin Ali ÖĞÜŞ, Ayhan AKARSU ve Mehmet AKBULUT’un katılımlarıyla yapılan 4.5.2015 günlü toplantısında;

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; İdare Mahkemesince, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, idari yargı dosyasının Mahkemece, ekinde adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Uğurtan ALTUN ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

            Dava, Muğla İli, Milas İlçesi, Avşar Köyü, Gökgöl Mevkiinde bulunan 34 parsel sayılı taşınmazın ortasından yaklaşık 20 zeytin ağacı sökülerek Kazıklı-Bodrum yolunun geçirildiğinden bahisle kamulaştırmasız el koymadan kaynaklanan ecrimisil bedeli ile yol yapılan kısmın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

13.07.2010 tarih 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü’nün Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun’un,  “Amaç ve Kapsam” başlıklı 1. maddesinde; “Bu Kanunun amacı; karayolları ağının kalkınma planları, ulaştırma ana planı, stratejik plan ve programlar çerçevesinde ilgili diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde ulusal düzeyde geliştirilerek yaygınlaştırılmasını; karayolları ve karayollarıyla ilgili altyapı, diğer yatırımlar ve hizmetlerin, ekonomik ve sosyal gelişmenin gereklerine uygun, diğer ulaşım sistemleri ile uyumlu, güvenli ve çevreye duyarlı bir şekilde yapılması ve/veya yaptırılması ve Karayolları Genel Müdürlüğünün çalışma usul ve esasları ile teşkilat ve görevlerine ilişkin hükümleri düzenlemektir.” hükmüne;  “Görev ve Yetkiler” başlıklı 4. Maddesinde; “…c) Görev alanına giren karayolu ağlarının yapımı, bakımı, onarımı ve diğer hususlar hakkında teknik nitelik ve şartları tespit etmek veya ettirmek ve gerekli şartnameleri hazırlamak(…)

g) Karayollarının yapım, bakım ve onarımı ile emniyetle işlemesi için gerekli olan garaj ve atölyeleri, makine ve malzeme ambarları ile depolarını, servis ve akaryakıt tesislerini, laboratuvarlarını, deneme istasyonlarını, dinlenme yerlerini, bakım ve trafik emniyetini sağlamaya yönelik bina ve lojmanları, alıcı-verici telsiz istasyonları ile gerekli haberleşme şebekelerini, Genel Müdürlüğün görevlerini daha verimli şekilde yerine getirmesine yönelik eğitim tesisleri ile sosyal tesisleri ve diğer bütün yan tesisleri hazırlayacağı ve hazırlatacağı plan ve projelere göre yapmak, yaptırmak, donatmak, işletmek veya işlettirmek, bakım ve onarımını yapmak veya yaptırmak, kiralamak(…)” hükümlerine yer verilmiştir.

İdarenin yürütmekle yükümlü bulunduğu kamu hizmetine ilişkin olarak uygulamaya koyduğu plan ve projeye göre meydana getirdiği yol, kanal, baraj, su yolları, su şebekesi gibi tesislerin kurulması, işletilmesi ve bakımı sırasında kişilere verdiği zararların tazmini istemiyle açılacak davaların görüm ve çözümünün, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılacak tam yargı davaları kapsamında yargısal denetim yapan idari yargı yerine ait olduğu; idarece herhangi bir ayni hakka müdahalede bulunulduğu; özel mülkiyete konu taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığı veya plan ve projeye aykırı iş görüldüğü iddiasıyla açılacak müdahalenin men'i ve meydana gelen zararın tazmini davalarının ise, mülkiyete tecavüzün önlenmesine ve haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerince çözümleneceği, yerleşik yargısal içtihatlarla kabul edilmiş bulunmaktadır.

Nitekim yukarıda belirtilen genel kabul doğrultusundaki Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulu’nun 11.2.1959 günlü, E:1958/17, K:1959/15 sayılı kararının, III. Bölümünde, “İstimlâksiz el atma halinde amme teşekkülü İstimlâk Kanununa uygun hareket etmeden ferdin malını elinden almış olması sebebiyle kanunsuz bir harekette bulunmuş durumdadır. Ve bu bakımdan dava Medeni Kanun hükümlerine giren mülkiyete tecavüzün önlenmesi veya haksız fiil neticesinde meydana gelen zararın tazmini davasıdır. Ve bu bakımdan adliye mahkemesinin vazifesi içindedir.

Bundan başka, bir amme teşekkülü tarafından bir tesisin yaptırılması sırasında Devlet malı olmayan yerlerden toprak alınması veya böyle yerlere toprak veya moloz yığılması neticesinde meydana gelen zararların tazmini davası da başkasının malına amme teşekkülünün dilediği gibi el atma hakkı bulunmadığı ve plan ve projelere ve şartnamelere başkasının malına ihtiyaca göre el atılabilmesini gerektirecek esaslar konulamayacağı cihetle, haksız fiilden doğan bir tazminat davası sayılır.

            Yapılan işlerin plan veya projeye aykırı olarak yapılması hali de idari karara aykırı bir hareket bulunması itibariyle yine idari kararın tatbiki olan bir fiil sayılamaz ve bu bakımdan bu iddia ile açılmış bir dava haksız fiilden doğan bir davadan ibaret olacaktır.

            Bu bentte anılan davalar, içtihadı birleştirme kararının dışında kaldıklarından kararın bunlara şümulü yoktur” denilmektedir.

            Dosyanın incelenmesinden her ne kadar Karayolları Genel Müdürlüğü 2.Bölge Müdürlüğünün 26.8.2013 günü Mahkeme kayıtlarına giren yazısında, sözkonusu parselin üzerinde bulunduğu gözergahın yol ağlarının dışında olduğu ve idarelerince herhangi bir işlem yapılmadığının bildirildiği; keza davalı idare vekilinin 16.9.2013 günü kayda giren dilekçesinde, müvekkili kurumun dava konusu taşınmazın bulunduğu parselde herhangi bir yol yapım çalışmasının olmadığı yönünde cevap verildiği; yine Karayolları Genel Müdürlüğünün 8.5.2014 günlü dilekçesinde sözkonusu taşınmazın idarelerinin yol ağı dışında olduğu, herhangi bir el atmasının vaki olmadığı yönünde beyanda bulunulduğu görülmüş ise de; davacılar vekilinin gerek dava dilekçesinde taşınmazın ortasından yaklaşık 20 zeytin ağacının sökülerek Kazıklı-Bodrum yolu geçirildiği, gerekse dosyaya sunulan 12.5.2014 günlü dilekçede de dava konusu taşınmaza davalı idarece 1996 yılında el atıldığı ve bu konuda kendilerine hiçbir belge kayıt ve evrak gönderilmediği yolundaki ısrarlı beyan ve iddiaları gözetildiğinde ve henüz mahallinde bir keşif ve tespit yapılmadığı dikkate alındığında, bu iddiaların adli yargı yerince değerlendirilip bir sonuca bağlanması gerektiği açıktır.

Açıklanan nedenlerle; İdarenin dava konusu taşınmazın ortasından zeytin ağaçları da sökülerek Kazıklı-Bodrum yolunun geçirilmesi suretiyle kamulaştırmasız fiili el atması iddiasından doğan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünün, adli yargı yerinin görevine girmesi karşısında, Muğla 2.İdare Mahkemesinin başvurusunun kabulü ile, Milas 2.Asliye Hukuk Mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

 

S O N U Ç  : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Muğla 2.İdare Mahkemesinin BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile Milas 2.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 24.9.2013 gün ve E:2013/771, K:2013/799 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 4.5.2015  gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

 

Başkan Serdar  ÖZGÜLDÜR

Üye Eyüp Sabri BAYDAR       Üye Alaittin Ali ÖĞÜŞ

Üye Ali ÇOLAK       Üye Ayhan AKARSU

Üye Nurdane TOPUZ       Üye Mehmet AKBULUT