Sanıklar         : 1- O.D.

                                     2- M.K.

             O L A Y          : Sivil kişi sanıklar O.D. ile M.K.'nun, 8.9.1996 günü, hayvanlarını sulamak amacıyla askeri yasak bölgeye girdikleri, böylece, yetkili mercilerin emirlerine itaatsizlik suçunu işledikleri ileri sürülerek, eylemlerine uyan Türk Ceza Kanunu'nun 526/1. maddesi uyarınca cezalandırılmaları istemiyle Gelibolu Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 11.9.1996 gün ve E:1996/309, K:1996/112 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır. 

            Gelibolu Sulh Ceza Mahkemesi'nce, sanıkların  yüklenen suç nedeniyle cezalandırılmalarına karar verilmiş, kararın Gelibolu Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay 2. Ceza Dairesi, olay yerinin "Devlet Askeri Menfaati icabı olarak girilmesi menedilmiş yerlerden" olup olmadığının araştırılıp tesbit edilmesi, şayet mezkur yer bu nitelikte ise, eylemin Türk Ceza Kanunu'nun 135. maddesine uygun suçu oluşturacağı, bu durumda 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu'nun 57. ve 353 sayılı Yasa'nın 11/a maddesi gereğince davaya bakmanın askeri yargı yerinin görevine gireceği, aksi halde koşulları mevcut ise, eylemin 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu çerçevesinde değerlendirilmesi ile görev yönünün düşünülmesi gerektiği gerekçesiyle kararı bozmuştur.

             GELİBOLU SULH CEZA MAHKEMESİ : 26.11.1998 gün ve E:1998/46, K:1998/272 sayıyla; olay yerinin, birinci derece askeri yasak bölgesi olduğunun saptandığı açıklanarak, bozma ilâmında yer alan hususları da tekrar ederek, sanığı yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası, 2.Kolordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi'ne gönderilmiştir.

             2.KOLORDU KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 29.12.1999 gün ve E:1999/509, K:1999/1146 sayıyla; dosya kapsamına göre, sanıkların asıl amaçlarının hayvanlarını sulamak olduğu, bu amaçla birinci derece askeri yasak bölgesine girdikleri ve yakalandıkları, böylece eylemlerinin 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler Ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu'nun 26. maddesinde düzenlenen suçu oluşturabileceği, bu durumda da davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, kararın temyiz edilmeyerek kesinleşmesi üzerine, dava dosyası, 2. Kolordu Komutanlığı Askeri Savcılığı'nca Mahkememize gönderilmiştir.

 İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Ali HÜNER’in Başkanlığında, Üyeler; Cengiz ERDOĞAN, Refik DİZDAROĞLU, Keskin KAYLAN, Necmettin ÖZKAN , Recep SÖZEN, Ahmet ALKIŞ’ ın katılımlarıyla yapılan 23.10.2000 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’ in davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Recep Teoman AKÇA'nın davanın çözümünün adli yargının görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

 USULE İLİŞKİN İNCELEME:

            Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun'da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik görülmemiştir. Adli ve askeri yargı yerleri arasında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuştur. Esasa ilişkin inceleme yapılmasına oybirliği ile karar verilmiştir.

             ESASA İLİŞKİN İNCELEME:

            353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir.

 "Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

            a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

            b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda, kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar, 

            c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalâa edilmektedir.

             Olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasında, görevsizlik kararı veren adli yargı yerince, sanıklara yüklenen suçun, 1632 sayılı Yasa'nın 57. maddesi uyarınca "askeri suç" olduğu gerekçesine yer verilmiş ise de; olay kısmında ve yerel mahkemelerin görevsizlik kararlarında belirlendiği üzere, yüklenen eylem "birinci derece askeri yasak bölgesine girmek" ten ibarettir. Bu suçun da askeri bir suç olmadığı, askeri bir suça da bağlı bulunmadığı kuşkusuzdur.

             Olayda, 353 sayılı Yasa'nın asker olmayan kişilerin askeri mahkemelerde yargılanma koşullarını belirleyen 11. maddesi ve benzer düzenlemenin yer aldığı 1632 sayılı Askeri Ceza Yasası'nın Ek-6. maddesinde yazılı koşullarında bulunmaması nedeni ile davanın adli yargı yerinde çözümlenmesi, bu nedenle Gelibolu Sulh Ceza Mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

 SONUÇ: Anlaşmazlığın niteliğine göre, davanın çözümünde ADLİ YARGI yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Gelibolu Sulh Ceza Mahkemesi’nin 26.11.1998 günlü, E:1998/46, K:1998/272 sayılı görevsizlik kararının kaldırılmasına, 23.10.2000 günü kesin olarak oybirliği ile karar verildi.