Hukuk Bölümü 2003/76 E., 2003/95 K.

  • BELEDİYENİN TARAF OLDUĞU ÖZEL HUKUK SÖZLEŞMESİ
  • İVAZLI BAĞIŞ
  • ÖZEL HUKUK SÖZLEŞMESİ
  • 1580 S. BELEDİYE KANUNU (MÜLGA) [ Madde 70 ]
  • 1580 S. BELEDİYE KANUNU (MÜLGA) [ Madde 15 ]
  • 2577 S. İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU [ Madde 2 ]
  • "İçtihat Metni"

    OLAY : İçmesuyu temin edilecek olan 5 Km. uzaklıktaki kaynaktan kasabaya kadar döşenecek su boruları için gerekli bütçe kaynağına sahip bulunmayan Belde Belediyesinin Başkanı tarafından yapılan teklif üzerine, Belediye Meclisince, 11.9.1997 tarih ve 97/11 sayı ile, kasaba halkından ( İ.Y. )'ye kaynak suyunu getirmesi karşılığında ömür boyu 1 abonelik su verilmesine ve herhangi bir durumda tazminat davası açarak hakkını arayabileceğine; 6.10.1998 tarih ve 98/19 sayı ile de, belde halkından ( İ.Y. )'nin kasaba içmesuyu ihtiyacının karşılanması için yapılan masraflara olan 17.000 DM. katkısı karşılığında, maliki bulunduğu Yenimahalle 251 ada 2 parsel sayılı taşınmazdaki ev ve bahçeye yetecek kadar suyun tahsisine ve bu tahsisin ( İ.Y. ) mirasçılarına da intikaline karar verilmiştir.

    Davacı, sözüedilen Belediye Meclisi kararlarında öngörülen şekilde belediyenin taahhüdünü 2001 yaz aylarına kadar yerine getirdiğini; ancak tesisatta yaptığı değişiklik sonrası suyunun kesildiğini öne sürerek, masraflara yaptığı katkı tutarı 17.000 DM.'nin ödeme günündeki TL. karşılığının faiziyle birlikte davalı Belediyeden tahsiline hükmedilmesi istemiyle, 27.8.2001 gününde adli yargı yerinde dava açmıştır.

    SARIYAHŞİ ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 24.1.2002 gün ve E: 2001/41, K: 2002/8 sayı ile, davalının bir yerel yönetim kuruluşu olduğu; yönetimin yönetim hukukuna dayanarak tek yanlı irade açıklaması ile yaptığı işlemlerin yönetsel işlemler olarak tanımlandığı; Uyuşmazlık Mahkemesince idari yargının görev alanının belirlenmesinde yönetsel işlem ölçütünden yararlanıldığı; dava konusu olayda, Belediye Meclisinin 11.9.1997 tarih 1997/11 sayı ve 6.10.1998 tarih 1998/19 sayı ile, davacının ev ve bahçesine su verilmesi konusunda kararlar alındığı, ancak 2001 yılında bu kararların uygulanmadığı; sözüedilen kararların, davalı idarenin tek yanlı irade açıklaması ile gerçekleşen ve davacının hukuki durumunu etkileyecek nitelikte bulunan birer yönetsel işlem olup, idari işlemden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözüm yerinin idari yargı olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş; bu karar, YARGITAY 3. HUKUK DAİRESİ'nin 30.4.2002 gün ve 2002/3927-4657 sayılı kararıyla onanmak suretiyle kesinleşmiştir.

    Davacı, aynı istekle bu kez, 24.10.2002 ( dilekçe ret kararı üzerine yenilenen dilekçe ile ) gününde idari yargı yerinde dava açmıştır.

    KONYA İDARE MAHKEMESİ; 20.11.2002 gün ve E: 2002/1589 sayı ile, 2577 sayılı İYUK.'nun 2. maddesine göre, sözleşmeden kaynaklanan tam yargı davalarına idari yargıda bakılabilmesi için sözleşmenin özel hukuk sözleşmesi olmaması gerektiği; dava dosyasında bulunan belgelerden, davalı idarece su getirme işinin bütçe yetersizliği sebebiyle yapılamaması üzerine davacının "ömür boyu karşılıksız 1 abonelik verilmesi halinde boru bedelinin karşılanacağı" yolundaki teklifinin idarece 97/11 sayılı Meclis kararı ile kabulüyle davacı tarafından boru parasının karşılandığının anlaşıldığı; buna göre, davacının teklifinin hiç bir kamusal zorunluluktan kaynaklanmayan serbest irade ile ortaya konulan "icaba davet" ve davalı idarenin meclis kararının ise "icabın kabulü" niteliğinde olup, meclis kararının tekemmülü ve davacıya tebliğiyle taraflar arasında "şarta bağlı özel hukuk sözleşmesi" kurulduğu; davalı idarenin şarttan cayması sebebiyle davacı tarafından yerine getirilen edimin tazmini istemiyle dava açılmış olup, idari eylem veya işlemden kaynaklanmayan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerlerinin görevli bulunduğu kanaatine varıldığı ancak, daha önce bu yargı yerince görevsizlik kararı verildiği ve kesinleştiğinden bahisle, görevli yargı yerinin belirlenmesi için 2247 sayılı Yasa'nın 19. maddesine göre Uyuşmazlık Mahkemesi'ne başvurulmasına ve bu konuda karar verilinceye değin işin incelenmesinin ertelenmesine karar vermiştir.

    İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü'nün, Yalçın ACARGÜN'ün Başkanlığında, Üyeler: Dr. Atalay ÖZDEMİR, M. Lütfü ÜÇKARDEŞLER, Serap AKSOYLU, Z. Nurhan YÜCEL, Turgut ARIBAL ve Abdullah ARSLAN'ın katılımlarıyla yapılan 29/12/2003 günlü toplantısında, Raportör- Hakim İsa YEĞENOĞLU'nun davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ'nin davada adli yargının; Danıştay Savcısı Tülin ÖZGENÇ'in ise, idari yargının görevli olduğu yolundaki yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

    USULE İLİŞKİN İNCELEME:

    Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, İdare Mahkemesi'nce anılan Yasa'nın 19. maddesinde öngörülen usul ve yönteme uygun biçimde başvuruda bulunulduğu anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık görülmemiş olup esas inceleme yapılmasına oybirliği ile karar verildi.

    ESASA İLİŞKİN İNCELEME:

    Dava, belediyenin yükümlülüğünü yerine getirmediği nedeniyle karşılığında bağış olarak ödenen tutarın, faiziyle birlikte davalı idarece ödenmesine hükmedilmesi isteminden ibarettir.

    1580 sayılı Belediye Kanunu'nun 15. maddesinin 25. bendinde, 831 sayılı Sular Kanunu gereğince su getirtmek, belediyenin vazifeleri arasında sayılmış; aynı Kanun'un 70. maddesinin 12. bendinde yer verilen "İvaz mukabilinde vukubulacak teberruatın kabulü" belediye meclisinin müzakere edeceği ve karar vereceği işler arasında gösterilmiştir.

    Olayda, içmesuyu isale hattında kullanılacak boruların bedeli karşılığında davacının ömür boyu su aboneliği isteği, 1580 sayılı Yasa'nın 70. maddesinin yetkili kıldığı Belediye Meclisince 97/11 sayılı kararla kabul edilmiş; bağışın gerçekleşmesi üzerine 98/19 sayılı Meclis kararı ile de davacıya su tahsisi yapılarak, uygulama yeri, kapsam ve süresi ile dava ve talep hakları belirlenmiştir. Davacı teklifinin davalı Belediyenin yetkili organınca kabul edilmesi sonrasında, ivazlı bağışın gerçekleşmesinden doğan hakları belirlenmek suretiyle, taraflar arasında serbest iradelere dayalı olarak karşılıklı hak ve borç içeren sözleşme ilişkisinin kurulduğu açıktır.

    Bu durumda, olayda, taraflar arasında sözleşme serbestisi esası çerçevesinde alacak- borç ilişkisi doğuran ve nitelik itibariyle özel hukuk alanını ilgilendiren bir sözleşme ilişkisi kurulmuş olması karşısında, davalı Belediyenin yükümlülüğünü yerine getirmediği ileri sürülerek yapılan masrafların tahsili istemiyle açılan ve bu haliyle bir özel hukuk sözleşmesinin uygulanmasından doğan davanın, Borçlar Kanunu hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerleri görevli bulunmaktadır.

    Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesi'nin başvurusunun kabulü ile Asliye Hukuk Mahkemesi'nce verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

    SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Konya İdare Mahkemesi'nin BAŞVURUSUNUN KABULÜ İLE, Sarıyahşi Asliye Hukuk Mahkemesinin 24.1.2002 gün ve E: 2001/41, K: 2002/8 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 29.12.2003 gününde KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ İLE karar verildi.