OLAY : Sivil kişi sanık Mustafa Kara'nın, 2.6.1995 günü, pasaportu olmaksızın Batum'dan Türkiye'ye girmesi üzerine yakalandığı, böylece, Pasaport Kanunu'na muhalefet suçunu işlediği ileri sürülerek, eylemine uyan 5682 sayılı Yasa'nın 34/1. maddesi uyarınca cezalandırılması istemiyle Hopa Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 3.6.1995 gün ve E: 1995/147, K: 1995/41 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

HOPA SULH CEZA MAHKEMESİ: 24.6.1998 gün ve E: 1995/90, K: 1998/73 sayıyla; sanığın, birinci derece askeri yasak bölgesini geçip, ikinci derece askeri yasak bölgesinde yakalandığı, böylece, yüklenen eylemin 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu'nun 24. maddesinde düzenlenen suçu oluşturduğu, bu nedenle yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası, 48. İç Güvenlik Tugay Komutanlığı Askeri Mahkemesi'ne gönderilmiştir.

48. İÇ GÜVENLİK TUGAY KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 22.12.2000 gün ve E: 2000/987, K: 2000/957 sayıyla; sanığın amacının pasaportu olmaksızın yasa dışı yollarla Türkiye'ye girmek olduğu, bu amaçla zorunlu olarak, ikinci derece kara askeri yasak bölgesine girdiği ve yakalandığı, böylece eyleminin Pasaport Kanunu'na muhalefet suçunu oluşturduğu, kaldı ki, eylemin 2565 sayılı Yasa kapsamında kaldığı kabul edilse dahi, yargılama görevinin adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, kararın temyiz edilmeyerek kesinleşmesi üzerine, dava dosyası, 48. İç Güvenlik Tugay Komutanlığı Askeri Savcılığı'nca, Mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Ali HÜNER'in Başkanlığında, Üyeler; Cengiz ERDOĞAN, Refik DİZDAROĞLU, Keskin KAYLAN, Necmettin ÖZKAN, Recep SÖZEN, Ahmet ALKIŞ'ın katılımlarıyla yapılan 12.11.2001 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN'in, davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Yavuz Sezai KARAA'nın, davanın çözümünün adli yargının görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

USULE İLİŞKİN İNCELEME:

Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun'da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik görülmemiştir. Adli ve askeri yargı yerleri arasında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuştur. Esasa ilişkin inceleme yapılmasına oybirliği ile karar verilmiştir.

ESASA İLİŞKİN İNCELEME:

353 Sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir.

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar,

c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalaa edilmektedir.

Olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasında, görevsizlik kararı veren adli yargı yerince, sanığa yüklenen suçun 2565 sayılı Yasa'nın 24. maddesinde düzenlenen suçu oluşturduğu gerekçesine yer verilmiş ise de; olay kısmında ve yerel mahkemelerin görevsizlik kararlarında belirlendiği üzere yüklenen eylem "Pasaport Kanunu'na aykırılık" tan ibarettir.

Sanığa yüklenen eylemin 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler Ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu'na aykırılık suçunu oluşturduğu kabul edilse bile, bu suçun da askeri bir suç olmadığı, askeri bir suça bağlı bulunmadığı kuşkusuzdur.

Olayda 353 sayılı Yasa'nın asker olmayan kişilerin askeri mahkemelerde yargılanma koşullarını belirleyen 11. maddesi ve benzer düzenlemenin yer aldığı 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu'nun Ek-6. maddesinde yazılı koşulların da bulunmaması nedeni ile davanın adli yargı yerinde çözümlenmesi, bu nedenle Hopa Sulh Ceza Mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ : Anlaşmazlığın niteliğine göre, davanın çözümünde ADLİ YARGI yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Hopa Sulh Ceza Mahkemesi'nin 24.6.1998 günlü, E: 1995/90, K: 1998/73 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 12.11.2001 günü KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ ile karar verildi.