Hukuk Bölümü         2013/177 E.  ,  2013/285 K.
"İçtihat Metni"Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığınca hazırlanmıştır. İzinsiz olarak kopyalanması ve dağıtılması hukuki sorumluluk gerektirir.

Davacı     : N.T. Terekesi İdare Memuru Av. İ.B.                 

Vekili      : Av. O.Ş., Av. M.M.K.

Davalı      : Muratpaşa Belediye Başkanlığı

Vekili      : Av. A.D.Y. 

O L A Y  : Davacı özetle, Müteveffa N.T.’in Antalya İli, Merkez İlçesi, Güzeloba Köyü, 5965 ada, 1 ve 2 parsel, 5994 ada, 1 parsel, 5998 ada, 1 parsel, 6002 ada, 1 parsel, 6003 ada, 1 parsel, 6012 ada, 1 parsel, 6015 ada, 2 parsel, 6016 ada, 1 parsel, 6365 ada, 1 parsel, 6366 ada, 1 parsel sayılı taşınmazların hisseli maliki olduğunu, söz konusu taşınmazların Antalya Belediyesi Encümeninin 04.10.1988 tarih ve 5058 sayılı kararına istinaden 3194 sayılı İmar Kanununun 18.maddesine göre imar uygulaması gördüklerini, ancak DOP ayrıldıktan sonra müteveffa adına kaydedilen taşınmaz hisselerinin tamamının, herhangi bir kamulaştırma kararı olmaksızın Muratpaşa Belediyesi tarafından kamuya tahsislerinin yapılarak el atıldığını belirterek, taşınmazların kamulaştırılarak davalı adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 110.000,00 TL bedelin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Muratpaşa Belediye Başkanlığı vekili süresi içerisinde verdiği cevap dilekçesinde özetle; görev itirazında bulunmuştur.

Antalya 5. Asliye Hukuk Mahkemesi; 25.09.2012 gün ve E:2012/154 sayı ile, davalı Muratpaşa Belediye Başkanlığı vekilinin görev itirazının reddine karar vermiştir.

Davalı Muratpaşa Belediye Başkanlığı vekilinin, idari yargı yararına olumlu görev uyuşmazlığı çıkartılması yolunda süresi içinde verdiği dilekçesi üzerine, dava dosyasının onaylı bir örneği Danıştay Başsavcılığı'na gönderilmiştir.

Danıştay Başsavcısı; İdarelerin 3194 sayılı İmar Kanununun 8'inci maddesi uyarınca tek yanlı irade açıklamaları ile tesis ettikleri, genel ve düzenleyici imar planları ile bu planlara dayanılarak tesis edilen parselasyon, kamulaştırma, ruhsat gibi bireysel işlemler, "idari işlem" , bu imar planı uyarınca yapmak zorunda oldukları program ve uygulamaları bunun için gerekli zamanda gerçekleştirmemeleri, yani, bu konudaki hareketsizlikleri de, idari eylem niteliği taşıdığını belirterek, davanın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (b) bendinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları," hükmü gereğince idari yargı yerinde görülmesinin gerektiğini belirterek, davanın, taşınmazların bedelinden oluştuğu ileri sürülen tazminat istemine ilişkin kısmı yönünden, 2247 sayılı Yasa'nın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Mustafa AYSAL, Eyüp Sabri BAYDAR, Sıddık YILDIZ, Nurdane TOPUZ, Sedat ÇELENLİOĞLU ve Ayhan AKARSU’nun katılımlarıyla yapılan 04.02.2013 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME: Başvuru yazısı ve dava dosyası örneği üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi gereğince yapılan incelemeye göre, davalı Muratpaşa Belediye Başkanlığı vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve dahi 12/1.maddede belirtilen süre içinde başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısı'nca davalı Muratpaşa Belediye Başkanlığı bakımından, davanın, taşınmazların bedelinin tazminat olarak hüküm altına alınması istemine ilişkin kısmı yönünden, 10.maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Selim Şamil KAYNAK’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN ile Danıştay Savcısı Tuncay DÜNDAR’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Müteveffa N.T.’in Antalya İli, Merkez İlçesi, Güzeloba Köyü, 5965 ada, 1 ve 2 parsel,5994 ada, 1 parsel, 5998 ada, 1 parsel, 6002 ada, 1 parsel, 6003 ada, 1 parsel, 6012 ada, 1 parsel, 6015 ada, 2 parsel, 6016 ada, 1 parsel, 6365 ada, 1 parsel, 6366 ada, 1 parsel sayılı taşınmazların hisseli maliki olduğu, söz konusu taşınmazların Antalya Encümeninin 04.10.1988 tarih ve 5058 sayılı kararına istinaden 3194 sayılı İmar Kanununun 18.maddesine göre imar uygulaması gördükleri, ancak DOP ayrıldıktan sonra müteveffa adına kaydedilen taşınmaz hisselerinin tamamının, herhangi bir kamulaştırma kararı olmaksızın Muratpaşa Belediyesi tarafından kamuya tahsislerinin yapılarak el atıldığı belirtilerek, taşınmazların kamulaştırılarak davalı adına tescili ile, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 110.000,00 TL bedelin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

Dosya münderecatında yer alan, Muratpaşa Belediyesi Emlak ve İstimlak Müdürlüğünün 16.10.2012 tarihli yazısı ile, davaya konu 5965 ada 1 parselin trafo alanı, 5965 ada 2 parselin resmi kullanım alanı, 5998 ada 1 parselin semt spor sahası, 6003 ada 1 parselin semt spor sahası, 6016 ada 1 parselin II. Derece doğal sit alanı, otopark, 6015 ada 2 parselin semt spor sahası, 6365 ada 1 parselin semt spor sahası, 6366 ada 1 parselin semt spor sahası, 6002 ada 1 parsel, 6012 ada 1 parsel ve 5994 ada 1 parsel sayılı taşınmazların ilkokul alanı olarak ayrıldığı, taşınmazlara herhangi bir el atma işleminin olmadığı belirtilmiştir.  

 3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması” başlıklı 8. maddesinde;  “Planların hazırlanmasında ve yürürlüğe konulmasında aşağıda belirtilen esaslara uyulur.

                a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

                b) İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. (Değişik dördüncü cümle: 8/8/2011- KHK-648/21 md.) Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar.

                Belediye ve mücavir alan dışında kalan yerlerde yapılacak planlar valilik veya ilgilisince yapılır veya yaptırılır. Valilikçe uygun görüldüğü takdirde onaylanarak yürürlüğe girer. (Değişik üçüncü cümle: 8/8/2011- KHK-648/21 md.) Onay tarihinden itibaren valilikçe tespit edilen ilan yerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. İtirazlar valiliğe yapılır, valilik itirazları ve planları onbeş gün içerisinde inceleyerek kesin karara bağlar.

                Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

                Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

                İmar planları alenidir. Bu aleniyeti sağlamak ilgili idarelerin görevidir. Belediye Başkanlığı ve mülki amirlikler, imar planının tamamını veya bir kısmını kopyalar veya kitapçıklar haline getirip çoğaltarak tespit edilecek ücret karşılığında isteyenlere verir.

                c) (Ek: 3/7/2005 - 5403/25 md.) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz.” hükmüne yer verilmiştir.   

Olayda, imar planının uygulaması sonucu, uyuşmazlığa konu 5965 ada 1 parselin trafo alanı, 5965 ada 2 parselin resmi kullanım alanı, 5998 ada 1 parselin semt spor sahası, 6003 ada 1 parselin semt spor sahası, 6016 ada 1 parselin II. Derece doğal sit alanı, otopark, 6015 ada 2 parselin semt spor sahası, 6365 ada 1 parselin semt spor sahası, 6366 ada 1 parselin semt spor sahası, 6002 ada 1 parsel, 6012 ada 1 parsel ve 5994 ada 1 parsel sayılı taşınmazların ilkokul alanı olarak ayrıldığı, taşınmazlara idarece fiilen el atılmadığı, davanın konusunun, davalı idarece 3194 sayılı Kanun uyarınca kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade ile yapılan imar planlarında yer alan davacının hissedar olduğu taşınmazların bedelinin tazminine ilişkin bulunduğu anlaşılmış olup, belirtilen duruma göre, imar planı ve buna dayalı imar uygulaması sonucunda uğranılan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde yer alan "İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları" kapsamında idari yargı yerince çözümlenmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazların bedelinden oluştuğu ileri sürülen tazminat istemine ilişkin kısmı yönünden başvurusunun kabulü ile, davalı Muratpaşa Belediye Başkanlığı vekilinin yapmış olduğu görev itirazının, Asliye Hukuk Mahkemesince reddine ilişkin kararın kaldırılması gerekmiştir. 

SONUÇ     : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın, davanın, taşınmazların bedelinden oluştuğu ileri sürülen tazminat istemine ilişkin kısmı yönünden, BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, davalı Muratpaşa Belediye Başkanlığı vekilinin GÖREV İTİRAZININ REDDİNE İLİŞKİN Antalya 5. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 25.09.2012 gün ve E:2012/154 sayılı KARARININ KALDIRILMASINA, 04.02.2013 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.