O L A Y: Kars/Akyaka İlçe Jandarma Komutanlığı emrinde görevli sanık J. Er Ayhan Aydemir'in, bir gün önce kimseden izin almadan bölük binasının dış kısmında eşofmanlı vaziyette koştuğu sırada, durumu öğrenen bölük nöbetçi astsubayı olarak görevli Uzm. J. Çvş. Emrah Coşkun tarafından koğuşa gitmesi konusunda defalarca uyarıldığı ve kendisine bu konuda emir verildiği halde, içeri girmeyeceğini, moralinin bozuk olduğunu söylediği ve içeri girmediği, daha sonra yemekhanede otururken tekrar çağırıldığı halde gitmediği ve yanına gelen Emrah Çoşkun'a küfür edip yakasından tutarak iteklediği olayı ile ilgili olarak 7.1.2001 günü saat 10.00 sıralarında Uzm. J. Çvş. Emrah Çoşkun tarafından tutulan tutanağı öğrenen sanığın koğuşta bulunan G-3 Piyade Tüfeğini ve hücum yeleğini alarak uzman çavuşların bulunduğu odaya gittiği ve elindeki tüfeği odada bulunanlara doğrultarak "çık lan dışarı, sen kim oluyorsun da bana tutanak tutuyorsun, seni öldüreceğim" şeklinde sözler sarfettiği, böylece üstü silahla tehdit etmek suçunu işlediği ileri sürülerek, eylemine uyan Askeri Ceza Kanunu'nun 82/2. maddesi uyarınca cezalandırılması istemiyle 9. Piyade Tümen Komutanlığı Askeri Savcılığı'nın 16.2.2001 gün ve E:2001/53, K:2001/57 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

9. Piyade Tümen Komutanlığı Askeri Mahkemesi'nce, suç tarihinde sanığın askerliğe elverişsiz olduğu anlaşıldığından eylemin görevli memuru tehdit suçunu oluşturduğu gerekçesiyle 765 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 191/2, 273, 59/2. maddeleri uyarınca sanığın cezalandırılmasına karar verilmiş, kararın sanık tarafından temyiz edilmesi üzerine, Askeri Yargıtay 4. Dairesi, Askeri Ceza Kanunu'nun Ek-6 maddesinde, "…

……askerlik görevlerine ilişkin işleri yapmaya veya yapmamaya zorlamak için şiddet ve tehdide başvuranlar…

……" denilmek suretiyle askerlere karşı işlenen şiddet ve tehdit eylemlerinin bu madde kapsamında değerlendirilebilmesinin "askerlik görevlerine ilişkin işleri yapmaya ve yapmamaya zorlamak" amacıyla hareket edilmiş olma şartına bağlanmış olduğu dikkate alındığında sanığa yüklenen eylemin bu madde kapsamında askeri suç olmadığı, dolayısıyla askeri mahkemede yargılanmasını gerektiren ilginin kesilmesi sebebiyle yargılama görevinin adliye mahkemelerine ait olduğu gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar vermiştir.

9. PİYADE TÜMEN KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 27.1.2004 gün ve E:2004/226, K:2004/28 sayıyla; bozma ilamında belirtilen hususları tekrar ederek yargılama görevinin adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası, Akyaka Asliye Ceza Mahkemesi'ne gönderilmiştir.

AKYAKA ASLİYE CEZA MAHKEMESİ: 2.5.2006 gün ve E:2006/116, K:2006/111 sayıyla; 353 sayılı Yasa'nın 11. ve benzer düzenlemenin yer aldığı 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu'nun Ek-6. maddeleri uyarınca sanığı yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiştir.

Kesinleşen ve Mahkememize gönderilen dava dosyasında, Uyuşmazlık Mahkemesi'nce 6.11.2006 gün ve E:2006/26, K:2006/26 sayılı kararı ile, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'un 1 ve 14. maddesinde belirtilen koşullar oluşmadığından, aynı Yasa'nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan başvurunun reddine karar verilip dosyanın Mahkemesine gönderilmesinden sonra, bu kez dosyadaki eksiklik giderilip, adli yargı yerince verilen görevsizlik kararı kesinleştirilerek dava dosyası, aynı Mahkemece, Mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Ahmet AKYALÇIN'ın Başkanlığında, Üyeler; Süleyman ÖZCAN, Hamdi Yaver AKTAN, Muvaffak TATAR, Recep SÖZEN, Tamer KORKMAZ, Nuri NECİPOĞLU'nun, katılımlarıyla yapılan 05.03.2007 günlü toplantısında;

I-İLK İNCELEME : Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun'da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik görülmediği, askeri ve adli yargı yerleri arasında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu anlaşıldığından, esasın incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ :Raportör-Hakim G.Fatma BÜYÜKEREN'in, davanın çözü-münde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ayla SONGÖR'ün adli yargı, Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Birol DİNLER'in davanın çözümünün adli yargı yerinin görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir.

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar,

c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalaa edilmektedir.

Dosyanın incelenmesinden, askeri yargı yerinin ve Askeri Yargıtay 4. Dairesi'nin kararlarında, sanığın 9.7.1998 tarihinden itibaren askerliğe elverişli olmadığının belirlendiğinin açıkça yazılı olması ve verilen kararlara bahsedilen sağlık kurulu raporunun esas alınması karşısında, bahsedilen sağlık kurulu raporu dosya içinde bulunamamışsa da, askeri yargı yerlerince kararlarda açıkça bu rapordan bahsedildiğinden sanığın suç tarihi itibariyle askerliğe elverişli olmadığı kabul edilmiştir.

Bu durumda, Sağlık Kurulu Raporunun kapsam ve hukuki sonuçlarına göre, sanığın suç tarihinde "asker kişi" sıfatı kendiliğinden kalkmış sayılacağından, 353 sayılı Yasa'nın 9. maddesi anlamında "asker kişi" olarak kabul edilmesi mümkün bulunmamaktadır.

Sanığın sivil kişi olması nedeniyle, 353 sayılı Yasa'nın asker olmayan (sivil) kişilerin askeri mahkemelerde yargılanma koşullarını belirleyen maddeleri yönünden değerlendirme yapılması gerekmektedir.

353 sayılı Yasa'nın 11. maddesinde "Askeri mahkemeler, asker olmayan kişilerin aşağıda yazılı suçlarına ilişkin davalarına bakarlar.

A) Askeri Ceza Kanununun 55, 56, 57, 58, 59, 63, 64, 81, 93, 94, 95, 100, 101 ve 102nci maddelerinde yazılı suçlar;

B) Birinci askeri yasak bölgeler içinde veya nöbet yerlerinde, karakollarda, kışla ve karargahlarda, askeri kurumlarda, yerleşme ve konaklama amacıyla kullanılan bina ve mahaller içinde askerlere fiilen taarruzda bulunan, söven veya hakaret eden veyahut askerlik görevine ilişkin işleri yapmaya veya yapmamaya zorlamak için şiddet ve tehdide başvuranların Türk Ceza Kanunu'nun bu fiillere ilişkin 188, 190, 191, 254, 255, 256, 257, 258, 260, 266, 267, 268, 269, 271, 271 ve 273 üncü maddelerinde gösterilen suçları;

C) Nöbetçi, devriye, karakol, inzibat, askeri trafik, kolluk veya kurtarma ve yardım görevi yapan askerlere (Umumi emniyet ve asayişi korumaya ilişkin önleyici ve adli zabıta görevlerini ifa ettikleri sırada jandarma, subay, astsubay, erbaş ve erleri hariç) karşı bu görevleri yaptıkları sırada işlenen yukarıdaki (B) fıkrasında yazılı suçlar;"

D) (İptâl: Anayasa Mah. nin 14.2.1978 Tarihli ve E. 1977/130, K. 1978/13 sayılı kararı ile.)

E) Diğer kanunlar ile askeri mahkemelerde yargılamaları öngörülen suçlar" denilerek asker olmayan kişilerin askeri mahkemede yargılanma koşulları belirlenmiş iken, madde, 5530 sayılı Yasa'nın 3. maddesi ile değiştirilerek, uluslararası anlaşmalar gereğince yabancı asker kişilerin askeri mahkemede yargılanmalarını gerektiren suçları hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılmasının Milli Savunma Bakanının iznine bağlı olacağı düzenlenmiştir.

Öte yandan, 353 sayılı Yasa'nın 14. maddesinin 5530 sayılı Yasa'nın 5. maddesi ile değiştirilen (G) bendinde,1632 sayılı Askeri Ceza Kanununun 55, 56, 57, 58, 59, 63, 64, 75, 78, 80, 81, 93, 94, 95, 100, 101, 102, 124, 125 ve 127nci maddelerinde yazılı suçlara ait davaların; (H) bendinde, ilan olunan harekât bölgesinde, birinci derece askeri yasak bölgeler içinde veya nöbet yerlerinde karakollarda kışla ve karargâhlarda, askeri kurumlarda, yerleşme ve konaklama amacıyla kullanılan bina ve mahaller içinde askerlere karşı işlenen 26.9.2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 86, 106, 108, 113, 125 ve 265inci maddelerinde yazılı suçlara ait davaların ve aynı maddeye eklenen (I) bendinde de, nöbet, devriye, karakol, inzibat, askeri trafik, kolluk veya kurtarma ve yardım görevi yapan askerlere karşı bu görevleri yaptıkları sırada işlenen (H) bendinde yazılı suçlara ait davaların, savaş halinde askeri mahkemenin görevleri arasında olduğu belirtilmiştir.

Açıklanan nedenlerle, olayda, 5530 sayılı Yasa ile değişik 353 sayılı Yasa'da belirtilen koşulların bulunmaması nedeniyle davanın adli yargı yerinde görülmesi ve Akyaka Asliye Ceza Mahkemesi'nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ: Davanın çözümünde ADLİ YARGI yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Akyaka Asliye Ceza Mahkemesi'nin 2.5.2006 gün ve E:2006/116,K:2006/111 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 05.03.2007 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.