|
T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2023/194 KARAR NO : 2023/343 KARAR TR : 15/05/2023 |
ÖZET: 2918 sayılı Kanun’un Ek 2/3-a.maddesi uyarınca verilen idari para cezasına ilişkin kararın iptal edilmesi istemiyle açılan davanın, aracın trafikten men işleminin de idari yargıda konu yapılması karşısında 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 3. maddesi ve aynı Kanun’un 27. maddesinin sekizinci fıkrası hükmü bir arada değerlendirildiğinde İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk. |
K A R A R
Davacı : ...... .... Gıda Anonim Şirketi
Vekili : Av. M. K
Davalı : Antalya Valiliği
I. DAVA KONUSU OLAY
1. Antalya Valiliği Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü ekiplerinceyapılan denetim sırasında,... ABZ ... plaka sayılı aracın, Belediye izni olmadan ticari amaçlı yolcu taşımacılığı faaliyeti yaptığının tespit edildiğindenbahislesürücü hakkında, 2918 sayılı Kanun'un Ek-2/3.amaddesi gereği 19/12/2022 tarihli MB 05628457 seri-sıra numaralı trafik idari para cezası karar tutanağı düzenlenerek 9.125 TLidari para cezası verilmiş veaynı madde uyarınca araç 60 gün trafiktenmen edilerek trafik otoparkına çektirilmiştir.
2. Davacı vekili, trafikten men ile ilgili olarak Antalya 4. İdare Mahkemesinin E.2022/1558 sayılı dosyası ile iptal davası açtıklarını,kanun maddelerinin idarece yanlış uygulandığını ifade ederek,idari para cezasının iptali istemiyle 21/12/2022 tarihinde adli yargı yerine başvuruda bulunmuştur.
II. UYUŞMAZLIĞA İLİŞKİN BAŞVURU SÜRECİ
A. Adli Yargıda
3. Antalya 1. Sulh Ceza Hâkimliği28/12/2022 tarih ve D.İş. No. 2022/8552 sayı ile, 5326 Kanun'un 19 ve 27/8 maddeleri gereğince itirazı inceleme görevinin İdare Mahkemesine ait olduğu gerekçesiyleitirazın görev yönünden reddine karar vermiş, itiraz edilmesi üzerine Antalya 2. Sulh Ceza Hâkimliği10/01/2023 tarih ve D.İş. No. 2023/98 sayı ile, itirazın reddine kesin olarak karar vermiştir. Kararın ilgili kısmı şöyledir:
"Muterizin Hâkimliğimiz nezdinde idari para cezasına itiraz ettiği, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun Ek-2. maddesinin 3. fıkrasının (a) bendine göre tesis edilen trafikten men işlemine karşı idari yargı merciinin görevli olduğuna ilişkin Uyuşmazlık Mahkemesi'nin 25/03/2019 tarihli, 2019/187 Esas, 2019/191 Karar sayılı kararı ile 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 27. maddesinin 8. fıkrasındaki "İdarî yaptırım kararının verildiği işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak İdarî yargının görev alanına giren kararların da verilmiş olması halinde; İdarî yaptırım kararına ilişkin hukuka aykırılık iddiaları bu işlemin iptali talebiyle birlikte İdarî yargı merciinde görülür." hükmü birlikte değerlendirildiğinde, aynı fiil nedeniyle trafikten men işlemi bulunması nedeniyle idari para cezası hakkında yapılan itirazın da idare mahkemelerinin görev alanında bulunduğu anlaşıldığından davanın görev yönünden reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur."
4. Davacı vekili bu kezaynı istemle03/01/2023 tarihindeidari yargı yerinde dava açmıştır.
B. İdari Yargıda
5. Antalya 4. İdare Mahkemesi 04/01/2023 tarih ve E.2023/29, K.2023/7 sayı ile,uyuşmazlığın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğundan bahisle kesin olarak görevsizlik kararı vermiştir. Kararın ilgili kısmı şöyledir:
"2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği anlaşıldığından, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Kanun hükümleri dikkate alınacağından, idari para cezasına karşı açılan davaların görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır."
6. Davacı vekiligörev uyuşmazlığının giderilmesi istemiyle hem idari hem de adli yargı yerlerine dilekçeler vermiş, 2247 sayılı Kanun uyarınca adli yargı yerince, mahkemelerinindosyaaslı ile idari yargı dosyasının bir örneği Uyuşmazlık Mahkemesinegönderilmiştir.
III. İLGİLİ HUKUK
7. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun “Araçların tescil edildikleri amacın dışında kullanılması” başlıklıEk 2. maddesi şöyledir:
“(Ek: 17/10/1996-4199/43 md.) (Değişik:18/10/2018-7148/26 md.)
Araçlarını motorlu araç tescil belgesinde gösterilen maksadın dışında kullananlar ile sürülmesine izin veren araç sahiplerine 1.002 Türk lirası idari para cezası uygulanır. (Mülga cümle:21/2/2019-7166/5 md.)(…)
(Ek fıkra:21/2/2019-7166/5 md.) Ayrıca, araç on beş gün süre ile trafikten menedilir.
10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu kapsamında ilgili belediyeden;
a) Çalışma izni/ruhsatı almadan,
b) Alınan izin/ruhsatta belirtilen faaliyet konusu dışında,
c) Alınan izin/ruhsatta belirtilen çalışma bölgesi/güzergâh dışında
belediye sınırları dâhilinde yolcu taşımak yasaktır. Bu fıkranın (a) bendine uymayanlara 5.010 Türk lirası, (b) bendine uymayanlara 2.018 Türk lirası,(c) bendine uymayanlara 1.002 Türk lirası idari para cezası verilir. Fiilin işlendiği tarihten itibaren geriye doğru bir yıl içinde tekerrürü hâlinde, bu fıkrada yer alan idari para cezaları iki kat olarak uygulanır.
İşleteni veya sahibi, sürücüsünün kendisi olup olmadığına bakılmaksızın aracın bu maddenin üçüncü fıkrasına aykırı olarak kullanılmaması hususunda gerekli tedbirleri almak ve denetimini yapmakla yükümlüdür. Araç, bu maddenin üçüncü fıkrasının;
a) (a) bendinin ihlali hâlinde altmış gün,
b) (b) bendinin ihlali hâlinde otuz gün,
c) (c) bendinin ihlali hâlinde ise on beş gün
süreyle trafikten menedilir.
İlgili belediye tarafından tahdit veya tahsis kapsamına alınmış ve bu kapsamda verilmiş çalışma izninin/ruhsatının süresi bittiği hâlde, belediye sınırları dâhilinde yolcu taşıyan kişiye 1.002 Türk lirası idari para cezası uygulanır ve eksikliği giderilinceye kadar araç trafikten menedilir.
Ayırıcı işareti bulunmayan üçüncü fıkra kapsamındaki araçlardan taşımacılık hizmeti alanlara da 334 Türk lirası idari para cezası uygulanır.”
8. Uyuşmazlık Mahkemesi, 2918 sayılı Kanun'un 116. maddesi kapsamında araç tescil plakasına göre düzenlenenler dışında trafik zabıtasınca uygulanan idari para cezalarına karşı açılan davaları; bu uygulamanın idari ceza kapsamında bulunması, kanunda idari cezalarla ilgili davalarda görevli yargı yerini açıkça belli eden bir hükme yer verilmemesi, bu Kanun'da gösterilen adli cezalara hükmetmekle görevli mahkemeye işaret eden 112. maddeye de herhangi bir atıfta bulunulmamış olması karşısında ve göreve ilişkin genel ilkelere göre idari yargının görev alanında görmüştür.
9. 30/03/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun "Genel kanun niteliği" başlıklı 3. maddesişöyledir:
" (Değişik: 6/12/2006-5560/31 md.)
(1) Bu Kanunun;
a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,
b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,
uygulanır."
10. Aynı Kanun’un "Yaptırım türleri" başlıklı 16. maddesi şöyledir:
" (1) Kabahatler karşılığında uygulanacak olan idarî yaptırımlar, idarî para cezası ve idarî tedbirlerden ibarettir.
(2) İdarî tedbirler, mülkiyetin kamuya geçirilmesi ve ilgili kanunlarda yer alan diğer tedbirlerdir."
11. Aynı Kanun’un “Saklı tutulan hükümler” başlıklı19. maddesişöyledir:
“(1) Diğer kanunlarda kabahat karşılığında öngörülen belirli bir süre için;
a) Bir meslek ve sanatın yerine getirilmemesi,
b) İşyerinin kapatılması,
c) Ruhsat veya ehliyetin geri alınması,
d) Kara, deniz veya hava nakil aracının trafikten veya seyrüseferden alıkonulması,
gibi yaptırımlara ilişkin hükümler, ilgili kanunlarda bu Kanun hükümlerine uygun değişiklik yapılıncaya kadar saklıdır.”
12. Aynı Kanun'un “Başvuru yolu” başlıklı 27. maddesinin 1. ve 8. fıkralarışöyledir:
“(1) İdarî para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idarî yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idarî yaptırım kararı kesinleşir.
(8) (Ek: 6/12/2006-5560/34 md.) İdarî yaptırım kararının verildiği işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak idarî yargının görev alanına giren kararların da verilmiş olması halinde; idarî yaptırım kararına ilişkin hukuka aykırılık iddiaları bu işlemin iptali talebiyle birlikte idarî yargı merciinde görülür. ”
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
İlk İnceleme
13. Uyuşmazlık Mahkemesinin Muammer TOPAL'ın Başkanlığında, Üyeler Nilgün TAŞ, Doğan AĞIRMAN, Eyüp SARICALAR, Ahmet ARSLAN, Mahmut BALLI ve Bilal ÇALIŞKAN’ın katılımlarıyla yapılan 15/05/2023 tarihli toplantısında; 2247 sayılı Kanun'un 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, adli ve idari yargı yerleri arasında anılan Kanun’un 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, adli yargı dosyasının aslı ile idari yargı dosyasının örneğinin15. madde uyarınca davacı vekilininistemi üzerine adli yargı yerince Uyuşmazlık Mahkemesine gönderildiği ve usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.
14. Raportör-Hâkim Taşkın ÇELİK'in, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan, ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra; gereği görüşülüp düşünüldü:
15. Dava, 2918 sayılı Kanun’un Ek 2/3.a maddesi uyarınca verilen idari para cezasının kaldırılması istemiyle açılmıştır.
16. Kabahatler Kanunu’nun 27. maddesine, 5560 sayılı Kanun ile eklenen sekizinci fıkrasında; idari yaptırım kararının verildiği işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak idari yargının görev alanına giren kararların da verilmiş olması halinde; idari yaptırım kararına ilişkin hukuka aykırılık iddialarının, bu işlemin iptali talebiyle birlikte idari yargı merciinde görüleceği kurala bağlanmış, bu maddenin gerekçesinde de bu hükümle, Kabahatler Kanunu'ndaki düzenlemelerin ortaya çıkardığı bağlantı sorununa çözüm getirilmesinin amaçlandığı ifade edilmiştir.
17. 19/12/2006 tarihinde yürürlüğe giren bu düzenlemeye göre, Kabahatler Kanunu’nun; idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı, diğer kanunlarda görevli mahkemenin gösterilmesi durumunda iseuygulanmayacağı ancak; idari yaptırım kararının verildiği işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak idari yargının görev alanına giren kararların da verilmiş olması halinde, idari yaptırım kararına ilişkin hukuka aykırılık iddialarının, bu işlemin iptali talebiyle birlikte idari yargı merciinde görüleceği anlaşılmaktadır.
18. Uyuşmazlık Mahkemesince de, idari para cezası yönünden oluşan olumsuzgörev uyuşmazlıklarının çözümünde, idari para cezasına konu işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak idari yargının görev alanına giren kararın da verilmiş olması ve dosya içeriğinden bu kararın idari yargı yerinde dava konusu edildiğinin anlaşılması halinde; idari para cezasına ilişkin kararın hukuka aykırılığı iddiasının da, idari yargı yerinde görüleceği sonucuna varılarak, idari yargı yerince verilen görevsizlik kararlarınınkaldırılmasına karar verilmiştir.
19. Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından aracın trafikten men'ine ilişkin işleminiptali istemiyle idari yargı yerinde dava açıldığı, Mahkememizcesorulması üzerine verilen cevap yazısından, Antalya 4. İdare Mahkemesinin E.2022/1558 sayılı dosyası üzerinden görülen davanın halen derdest olduğu ve henüz kesinleşmediği anlaşılmıştır.
20. İncelenen uyuşmazlıkta, uygulanan trafik para cezasının 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biri olduğu, 2918 sayılı Kanun’da da bu para cezasına itiraz konusunda görevli mahkemenin gösterilmediği ancak idari para cezasına konu işlem kapsamında aynı kişi ile ilgili olarak aynı maddi olay nedeniyle, aynı araç ile ilgili olarak aracın trafikten men edilmesi kararı da verildiği ve idari yargı yerinde dava konusu edildiği anlaşıldığından, idari para cezasına ilişkin kararın hukuka aykırılığı iddiasının da, idari yargı yerinde görüleceği kuşkusuzdur.
21. Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesi ve aynı Kanun'un 27. maddesine 5560 sayılı Kanun’la eklenen sekizinci fıkra bir arada değerlendirildiğinde, 2918 sayılı Kanun’un Ek 2/3.a maddesi uyarınca verilen para cezasına karşı açılan davanın çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.
22. Yukarıda belirtilen hususlar gözönünde bulundurularak, Antalya 4. İdare Mahkemesinin 04/01/2023 tarih ve E.2023/29, K.2023/7 sayılı görevsizlik kararınınkaldırılması gerekmiştir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Davanın çözümünde İDARİ YARGININ GÖREVLİ OLDUĞUNA,
B. Antalya 4. İdare Mahkemesinin 04/01/2023 tarih ve E.2023/29, K.2023/7 sayılısayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA,
15/05/2023 tarihinde, OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye
Muammer Nigün Doğan Eyüp
TOPAL TAŞ AĞIRMAN SARICALAR
Üye Üye Üye
Ahmet Mahmut Bilal
ARSLAN BALLI ÇALIŞKAN