O L A Y: Petkim'de İş Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanununa tabi kapsam dışı personel olarak çalışmakta iken, talebi üzerine 4046 Sayılı Özelleştirme Kanunu'nun 22. maddesi uyarınca MTA Genel Müdürlüğüne atanan davalı Ayla Acara; davacı kuruluşta geçen hizmet süresine ait kıdem tazminatının ödenmesini istemiş, kurum tarafından adı geçenin banka hesabına 6.6.2003 tarihinde 29.555,30YTL yatırılmıştır.

Davacı PETKİM Petrokimya Holding A. Ş. Genel Müdürlüğü vekilince; ödenmemesi gerektiği halde davalıya sehven ödenen 29.555,30YTL kıdem tazminatının, ödeme tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsili istemiyle 21.10.2003 tarihinde adli yargı yerinde alacak davası açılmıştır.

KARŞIYAKA 2. İŞ MAHKEMESİ; 20.10.2005 gün ve E:2005/1503, K:2005/307 sayı ile, Davacı vekilinin dilekçesiyle; davalının müvekkili kurumda kapsam dışı personel olarak çalışmakta iken 26.11.2002 tarihli dilekçe ile; 4046 S.Y. nın 22. maddesi uyarınca Ankara içinde başka bir kuruluşa naklini talep etmesi üzerine MTA Genel Müdürlüğüne atandığını, Petkim de geçen hizmet süresine ait kıdem tazminatının ödenmesini talep etmesi üzerine müvekkili tarafından 29.553.307.000.- TL net kıdem tazminatının davalı hesabına yatırıldığını, daha sonra davalının kendi isteği ile kıdem tazminatı almasının mümkün olamayacağından bahisle sehven ödendiğini beyan ettiği, kıdem tazminatının faizi ile davalıdan tahsilini talep ve dava ettiği; yapılan yargılama ve toplanan değiller uyarınca 21.5.2004 tarih, 2003/608 esas, 2004/180 karar sayılı dosya ile davanın reddine karar verildiği, davacı tarafça yapılan temyiz üzerine, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 2004/22470 esas, 2005/16132 sayılı kararı ile Uyuşmazlık Mahkemesinin 22.01.1996 gün 1995/1 esas ve 1996/1 ilke kararı uyarınca uyuşmazlığın çözümlerinin idari yargı olduğundan bahisle bozulduğunun görüldüğü, bozma ilamına uyulduğu, davacı şirketin özelleştirme kapsamında bulunduğu davalının da kapsım dışı personel statüsünde çalıştığı, bu durumda kapsam dışı personel uyuşmazlıklarında idare mahkemelerinin görevli olduğu, Uyuşmazlık Mahkemesinin 22.01.1996 tarih 1995/1 esas, 1996/1 karar sayılı ilke kararıyla belli olmakla uyuşmazlığın, idari yargıda çözümlenmesi gerekeceğinden bahisle görevsizlik kararı vermiş; bu karar, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 13.12.2005 günlü, E:2005/35688; K:2005/39378 sayılı kararıyla onanarak kesinleşmiştir.

Bunun üzerine PETKİM Petrokimya Holding A. Ş. Genel Müdürlüğü vekillerince, aynı istemle, Ayla Acara'ya karşı, 13.4.2006 tarihinde idari yargı yerinde dava açılmıştır.

İZMİR 4. İDARE MAHKEMESİ; 19.4.2006 gün ve E:2006/891 sayı ile, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinde, "idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları"nın idari dava türleri arasında sayıldığı, Yasa kuralından anlaşıldığı gibi, idare mahkemelerinde, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları etkilenenler tarafından tam yargı davalarının açılabildiği, bakılan davada, Pektim Petrokimya Holding A.Ş.'de, Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununa tabi kapsam dışı personel olarak çalışırken 4046 sayılı Özelleştirme Kanunu uyarınca, başka bir kamu kurumuna nakledilen personele ödenen kıdem tazminatının geri alınması amacıyla bu davanın açıldığının görüldüğü, uyuşmazlığın idari eylem ve işlemden zarar görme olmayıp, idarenin bir çalışanına ödediği kıdem tazminatının geriye alınması olduğu, söz konusu geri alma işleminin idarenin bir kamu gücünü kullanmasına dayanmadığı; bu nedenle, davacı kurum ile davalı şahıs arasında meydana gelen uyuşmazlığın adli yargıda çözümlenmesi gerektiğinden, davanın görüm ve çözümünün mahkemelerinin görevine girmediği; dosyanın incelenmesinden, aynı konuda Karşıyaka 2. İş Mahkemesinde açılan davada, mahkemece 20.10.2005 gününde verilen ve kesinleşen E:2005/1503, K:2005/307 sayılı kararla, davanın idare mahkemesinin görevine girdiğinden dolayı görevsizlik kararı verildiğinin anlaşıldığı; açıklanan nedenlerle 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunun 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine ve yargılamanın bu konuda Yüksek Mahkemece karar verilinceye kadar ertelenmesine, karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü'nün, Ahmet AKYALÇIN'ın Başkanlığında, Üyeler: M. Lütfü ÜÇKARDEŞLER, Ahmet VELİOĞLU, Serap AKSOYLU, Z. Nurhan YÜCEL, Levent ÖZÇELİK ve Celal IŞIKLAR'ın katılımlarıyla yapılan 11.12.2006 günlü toplantısında;

I-İLK İNCELEME :Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; İdare mahkemesince 2247 sayılı Yasa'nın 19. maddesinde öngörülen şekilde başvurulduğu ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, adli ve idari yargı yerleri arasında doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

ll-ESASIN İNCELENMESİ : Raportör-Hakim Taşkın ÇELİK'in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ ile Danıştay Savcısı Gülen AYDINOĞLU'nun, davada adli yargının görevli olduğu yolundaki yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Petkim'de İş Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanununa tabi kapsam dışı personel olarak çalışmakta iken, talebi üzerine 4046 Sayılı Özelleştirme Kanunu'nun 22. maddesi uyarınca MTA Genel Müdürlüğüne atanan davalı Ayla Acara'ya; sehven ödendiği iddia edilen kıdem tazminatına ilişkin alacağın, yasal faiziyle birlikte tahsili istemiyle açılmıştır.

PETKİM Petrokimya Holding A. Ş., 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye tabi bir İktisadi Devlet Teşekkülü olup, 11/9/1987 tarih ve 87/12184 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla özelleştirilmesi kararlaştırılmış ancak özelleştirme süreci henüz sonuçlandırılmamıştır. Diğer taraftan, anılan KHK.'nin 2/2. maddesinde "Teşekkül"; sermayesinin tamamı Devlete ait, iktisadi alanda ticari esaslara göre faaliyet göstermek üzere kurulan kamu iktisadi teşebbüsü olarak tanımlanmıştır.

Dava dosyasının incelenmesinden, Ayla Acara'nın daha önce, davacı kurumda kapsam dışı personel olarak çalıştığı ve bu konuda taraflar arasında bir anlaşmazlık bulunmadığı anlaşılmakta olup; Uyuşmazlık Mahkemesinin 1.3.1996 tarih ve 22567 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, 22.1.1996 gün ve E:1995/1, K:1996/1 sayılı İlke Kararı ile, özelleştirme kapsamında bulunan ya da bulunmayan Kamu İktisadi Teşebbüslerinde sözleşmeli ya da kapsam dışı statüde çalışan personelin kurumları ile ilişkilerinden doğan anlaşmazlıkların idari yargı yerinde çözümleneceği belirtilmiştir.

Ancak, anılan İlke Kararında sözü edilen anlaşmazlıklar ile, sözleşmeli ya da kapsam dışı personel tarafından idare aleyhine açılabilecek olan ve 2577 sayılı İ.Y.U.K.'nun 2/1. maddesinde sayılan iptal, tam yargı veya idari sözleşmelerden doğan idari davaların anlaşılması gerekmekte olup, kişiler aleyhine açılan davaların idari yargı yerinde görülüp çözümlenmesine hukuken olanak bulunmadığından, adli yargı yerinde PETKİM Petrokimya Holding A. Ş. Genel Müdürlüğü vekilince Teşekkül eski personeli olan şahıs aleyhine açılmış bulunan davanın ilke kararında belirtilen anlaşmazlıklar kapsamında görülemeyeceği açıktır.

Bu durumda, ortada idarece kamu gücüne dayalı olarak ve idari usul ve esaslara göre re'sen ve tek yanlı biçimde tesis edilmiş bir işlem veya eylem bulunmadığı gibi, bu nitelikleri taşıyan işlem veya eylemden dolayı hak ve menfaati ihlâl edilenler tarafından idare aleyhine 2577 sayılı Yasa'nın 2/1. maddesinde sayılan idari davalardan birisi olarak açılmadığı anlaşılan davanın, salt personel ile Teşekkül arasındaki hukuki ilişkinin idare hukuku kurallarına tabi olduğundan hareketle, idari yargı yerinde çözümleneceği sonucuna ulaşmak imkansızdır.

Öte yandan, 399 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Personel Rejiminin düzenlenmesi (...) Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin "Teşebbüs Personelinin Yükümlülük ve Sorumlulukları" başlığını taşıyan 11/a. maddesinde, teşebbüs ve bağlı ortaklıkların genel müdür, müessese müdürü, yönetim ve danışma kurulu veya yönetim komitesi üyeleri ile her çeşit personelinin, görevleri ile ilgili olarak mensup oldukları teşebbüs veya bağlı ortaklığa verdikleri zarardan dolayı özel hukuk hükümlerine tabi bulundukları hükme bağlanmak suretiyle, kurum alacağının ilgili personelden idari usullerle değil adli yargı yerinde açılacak bir alacak davası yoluyla hükmen tahsil edilmesi yöntemi benimsenmiştir.

Belirtilen duruma göre, idari yargı yetkisine giren bir idari dava niteliğinde olmayan teşekkül alacağının tahsili için şahıs aleyhine açılan davanın, özel hukuk hükümleri çerçevesinde görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli olduğundan, PETKİM Petrokimya Holding A. Ş. Genel Müdürlüğünün açtığı davada; İzmir 4. İdare Mahkemesinin başvurusunun kabulü ile Karşıyaka 2. İş Mahkemesi'nce verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ: Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle İzmir 4. İdare Mahkemesinin BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile Karşıyaka 2. İş Mahkemesi'nce verilen 20.10.2005 gün ve E:2005/1503, K:2005/307 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 11.12.2006 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.