OLAY: Konya Şehir Merkezi, İstanbul Caddesi, Dikilitaş Polis Lojmanları mevkiindeki yaya geçidinden geçmekte olan davacının eşi Pakize ile kızı Özgün Demiröz, seyir halindeki tramvayın çarpması sonucunda 22.12.2001 günü ölmüşlerdir.

Davacı vekili, fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla, 2,000,000,000.- TL. maddi tazminatın, olay tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline hükmedilmesi istemiyle, 5.7.2002 gününde adli yargı yerinde dava açmıştır.

KONYA 4. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 24.10.2002 gün ve E: 2002/708, K: 2002/885 sayı ile, tarafların beyanları, dosya kapsamına göre dava dilekçesinin yargı yolu yönünden reddinin gerekeceği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş; bu karar, temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

Davacı vekili, bu kez, eşi ve kızının ölümü nedeniyle müvekkillerinden Abidin Demiröz için 20,000,000,000.- TL. ve ölen Pakize Demiröz'ün annesi, babası ve kardeşleri için 30,000,000,000.- TL. olmak üzere 50,000,000,000.- TL. manevi tazminatın, olay tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline hükmedilmesi istemiyle, 20.12.2002 gününde idari yargı yerinde dava açmıştır.

KONYA İDARE MAHKEMESİ; 31.12.2002 gün ve E: 2002/1756 sayı ile, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 85, 90 ve 106. maddelerine göre, motorlu araç işleten idarelerin aracın işletilmesi sırasında doğan zararlar nedeniyle işletenin hukuki sorumluluğu bağlamında özel hukuk hükümlerine göre sorumlu bulunduğu; tramvayın, toplu insan taşıma gayesiyle işletilip motor gücüyle çalıştığı ve yolda hareket ettiği gözönüne alındığında motorlu araç tanımı içinde mütalaa edilmesi gerektiğinden davanın işletenin hukuki sorumluluğu bağlamında özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde görülmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varıldığından bahisle ve daha önce adli yargı yerince görevsizlik kararı verildiği nedeniyle, görevli yargı yerinin belirlenmesi için 2247 sayılı Yasa'nın 19. maddesine göre Uyuşmazlık Mahkemesi'ne başvurulmasına, bu konuda Uyuşmazlık Mahkemesi'nce karar verilinceye değin işin incelenmesinin ertelenmesine karar vermiştir.

USULE İLİŞKİN İNCELEME:

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, anılan Yasa'nın 14. maddesinde öngörülen "tarafların aynı olması" koşulunun 19. maddeye göre yapılan başvuruda da aranması gerekmekte olup, olayda davacı Abidin Demiröz yönünden her iki yargı yerinde açılmış olan tazminat davası bakımından tarafların aynı olması koşulunun gerçekleştiği gözönüne alınarak, İdare Mahkemesince anılan Yasa'nın 19. maddesinde öngörülen usul ve yönteme uygun biçimde başvurulduğu anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık görülmemiş olup, esas inceleme yapılmasına oybirliği ile karar verildi.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü'nün, Ali HÜNER'in Başkanlığında, Üyeler: Yılmaz DERME, Dr. Mustafa KILIÇOĞLU, Ayla ALKIVILCIM, Ahmet BAŞPINAR, Dr. Serdar ÖZGÜLDÜR ve Hıfzı ÇUBUKLU'nun katılımlarıyla yapılan 16.6.2003 günlü toplantısında, Raportör-Hakim İsa YEĞENOĞLU'nun davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ ile Danıştay Savcısı Tülin ÖZGENÇ'in davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

ESASA İLİŞKİN İNCELEME:

Dava, karayolu üzerinde seyreden belediye aracının ( tramvayın ) yaya geçidinden geçmekte olan yayalara çarpması suretiyle meydana gelen trafik kazası sonucunda, davacının eşi ve kızının ölümü nedeniyle tazminat isteminden ibarettir.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinde, "Tramvay: Genellikle yerleşim birimleri içinde insan taşımasında kullanılan, karayolunda tekerlekleri raylar üzerinde hareket eden ve hareket gücünü dışarıdan sağlayan taşıttır." şeklinde tanımlanmış; trafik kazalarına ilişkin yedinci kısmını izleyen hukuki sorumluluk ve sigorta hakkındaki sekizinci kısmının, "İşleten ve Araç İşleticisinin Bağlı Olduğu Teşebbüs Sahibinin Hukuki Sorumluluğu" başlıklı ikinci bölümünde aynı başlıkla yer alan 85. maddesi, değişik birinci fıkrasında "Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa motorlu aracın bir teşebbüsünün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar." ve değişik beşinci fıkrasında "işleten ve araç işleticisi teşebbüsün sahibi, aracın sürücüsünün veya aracın kullanılmasına yardımcı kişilerin kusurundan kendi kusuru gibi sorumludur." hükümlerini taşımakta; bu bölümün sonunda yer alan, 90. maddesinde. "Maddi tazminatın biçimi ve kapsamı ile manevi tazminat konularında Borçlar Kanunun haksız fiillere ilişkin hükümleri uygulanır." denilmekte; aynı kısmın "Özel Durumlar" başlıklı üçüncü bölümünde Devlete ve kamu kuruluşlarına ait araçların durumunu düzenleyen değişik 106. maddesi ise, "Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine ve belediyelere, kamu iktisadi teşebbüslerine ve kamu kuruluşlarına ait motorlu araçların sebep oldukları zararlardan dolayı, bu Kanunun işletenin hukuki sorumluluğuna ilişkin hükümleri uygulanır." hükmüne yer verilmektedir.

Anılan hükümlerin incelenmesinden, 106. maddede sayılan kamu kurum ve kuruluşlarının, sahip oldukları araçların sebep olduğu zararlardan dolayı idare hukuku kurallarına değil, bu Yasada düzenlenen "işleten ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin hukuki sorumluluğu" çerçevesinde Borçlar Kanunu'nun haksız fiillere ilişkin hükümlerine tabi kılındığı; bu suretle 2918 sayılı Yasa ile bu Yasa'da tanımlanan araçların işletilmesinden doğan zararların tazmini konusunda araç sahibinin özel ya da kamu tüzel kişisi olması bakımından bir farklılık gözetilmeyerek işaret edilen kamu kurum ve kuruluşlarının da özel hukuk tüzel kişileri gibi aynı esaslara göre sorumlu olduklarının kabul edildiği anlaşılmaktadır.

2918 sayılı Yasa'nın anılan açık hükümleri karşısında, belediyeye ait tramvayın, trafik kural ve gereklerine tabi olarak karayolunda seyir halinde iken neden olduğu zararların tazmini istemiyle açılan davanın, işletenin hukuki sorumluluğu çerçevesinde özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümlenmesinin gerektiği kuşkusuzdur.

Belirtilen nedenlerle, Konya İdare Mahkemesi'nce yapılan başvurunun davacı Abidin Demiröz yönünden kabulü ile, Konya 4. Asliye Hukuk Mahkemesi'nce verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ : Davacı Abidin Demiröz'ün açtığı davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Konya İdare Mahkemesi'nin başvurusunun davacı Abidin Demiröz yönünden KABULÜ ile Konya 4. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 24.10.2002 gün ve E: 2002/708, K: 2002/885 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 16.6.2003 gününde KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ İLE karar verildi.