|
T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2020/112 KARAR NO : 2020/163 KARAR TR : 24/02/2020 |
ÖZET: Davacı şirket ile A. Ankara Altınpark İşletmeleri Limited Şirketi arasında imzalanan otopark kira sözleşmesinin, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararına istinadenfeshedilmesi nedeniyle, uğranıldığı ileri sürülen zararın tazminine karar verilmesi istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk. |
K A R A R
Davacı : L. Peyzaj Akar İnş. Elk. Gıda Mad. Taş. San. ve Tic. A.Ş
Vekili : Av. S.T.
Davalı : Ankara Altınpark İşletmeleri (A.) İşl. Ltd. Şti.
Vekili : Av. A.T.
Davalı : Ankara Büşükşehir Belediye Başkanlığı (İdari Yargıda)
O L A Y:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Ankara Altınpark (A.) Ltd. Şti. ile Ankara Büyükşehir Belediyesi arasında 20/01/2011 tarihinde imzalanan protokole göre işletme hakkı A. Ltd. Şti. ye devredilen Gölbaşı Mogan Gölü Rekreasyon alanında bulunan 785 araç kapasiteli açık otoparkın kiralanmasına ilişkin müvekkili şirket ile A. Ankara Altınpark Ltd Şti arasında 31/01/2011 tarihinde 25 yıllık sözleşme düzenlendiğini, sözleşme devam ederken, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 08/01/2018 tarihli ve 02 nolu kararına istinaden A. Limited Şirketi tarafından feshedilmesi nedeniyle davacının uğramış olduğu zararlar için şimdilik 5.000,00-TL maddi tazminat ödenmesine karar verilmesi istemiyle A. Ltd. Şti aleyhineadli yargı yerinde dava açmıştır.
ANKARA 9. SULH HUKUK MAHKEMESİ: 12.06.2019 gün ve E:2018/2002, K:2019/963 sayılı dosyada “Dava taraflar arasında imzalanan sözleşmesinin fesih nedeniyle talep edilen maddi tazminat istemine ilişkindir.
Tarafların iddiaları ve dosyaya sundukları deliller tüm dosya kapsamı incelendiğinde taraflar arasındaki işlemin Ankara Büyük şehir Belediye Başkanlığının idari bir işlem olduğunun, idari işlemin iptali için herhangi bir dava açılmadığı, elde ki davanın da adli yargıya değil idari yargıya açılması gerektiği" görüşüyle "davanın reddine" dair verdiği karar istinaf edilmeksizin 31.10.2019 tarihinde kesinleşmiştir.
Davacı vekili, bu kez aynı taleple A. Ltd. Şti ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı aleyhine idari yargı yerinde dava açmıştır.
ANKARA 1. İDARE MAHKEMESİ: 18.12.2019 gün ve E:2019/2357 sayılı kararı ile “...İdari sözleşmeler, kamu hizmetinin yürütülmesi amacıyla, kamu gücüne dayanılarak kurulan ve idareye tek taraflı olarak üstünlükler tanıyan sözleşmeler olup, belirtilen nitelikleri itibarıyla idare hukuku kuralları çerçevesinde denetlenmesi gerektiği kabul edilmektedir.
İdare, "kamu hizmetlerinden birinin" yürütülmesi amacıyla ve kamusal nitelikte üstün hak ve yetkilere dayanarak "idari sözleşmeler" yapabildiği gibi, genel ehliyetini kullanarak sözleşme serbestisi ve tarafların eşitliğini gözeterek özel hukuk sözleşmeleri de yapabilir. İdari sözleşmelerde, idarenin sözleşmenin konularını ve koşullarını belirlemesi asıl olup, özel hukuk sözleşmelerinde ise taraflar karşılıklı ve birbirine uygun serbest irade beyanlarıyla belirlenen konularda kendilerini hukuken bağlamaktadır.
İdari makamlarca tesis edilen ancak kamu gücü ihtiva etmeyen ve idarenin özel hukuk alanındaki faaliyetlerine yönelik işlemlerden doğan uyuşmazlıkların adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği tartışmasızdır.
Dava dosyasının incelenmesinden, Ankara'nın Rekreasyon alanları içerisinde ve muhtelif yerlerinde bulunan otoparkların işletim hakkının 5216 sayılı Kanun'la tanınan yetki kapsamında Belediye Meclisi Kararı ile 25 yıllığına A. Ankara Altınpark İşletmeleri Ltd. Şti.'ye devredildiği. 20/01/2011 tarihli Protokol imzalandığı, anılan şirket tarafından Gölbaşı Mogan Gölü Rekreasyon Alanında bulunan toplam 785 araç kapasiteli otoparkın işletimi için davacı ile 31/01/2011 tarihli alt kira sözleşmesi imzalandığı, sözleşme devam etmekte iken Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 08/01/2018 tarihli ve 02 sayılı Kararı ile alt kiracılar tarafından işletilen otoparklar ile ilgili yoğun şikâyet geldiğinden bahisle A. Ankara Altınpark İşletmeleri Ltd. Şti.'ye kiralanmış/işletme hakkı devredilmiş tüm otoparkların mevcut kira sözleşmeleri ve protokollerin iptal edilerek bu yerlerin işletme hakkının 25 yıllığına belediye şirketi olan B. A.Ş.'ye devredilmesine karar verildiği, A. Ankara Altınpark İşletmeleri Ltd. Şti. tarafından 02/02/2018 tarihli ihtarname ile davacıya kira sözleşmesinin konusu kalmadığı ve feshedildiğinin bildirildiği, davacı tarafından kira sözleşmesinin feshedilmesi nedeniyle uğramış olduğu zararlar için şimdilik 5.000-TL maddi tazminat ödenmesine karar verilmesi istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı, Ankara 9. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 12/06/2019 tarihli ve E.2018/2002-K.2019/963 sayılı kararı ile dava konusu uyuşmazlığın görüm ve çözümünde idari yargının görevli olduğundan bahisle davanın reddine hükmedildiği, kararın 31/10/2019 tarihinde kesinleştiği anlaşılmaktadır.
Bakılan davada, uyuşmazlığın davacı ile davalılardan A. Ankara Altınpark İşletmeleri Ltd. Şti. arasında imzalanan kira sözleşmenin feshinden kaynaklandığı, kira sözleşmesinin idari sözleşme olmadığı, tarafların karşılıklı ve birbirine uygun serbest irade beyanlarıyla imzalanan bir sözleşme olduğu, dolayısıyla bu husustaki uyuşmazlıkların özel hukuk hükümlerine göre çözümlenmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Davacı tarafından Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 08/01/2018 tarihli ve 02 sayılı Kararının iptali istenilmediğinden, sadece fesih sebebiyle uğranılan zararlar talep edildiğinden, fesih işleminin Ankara Büyükşehir Belediye'sinin meclis kararından kaynaklanmasının dava konusu uyuşmazlığı idari bir uyuşmazlığa dönüştürmeyeceği, bu hususun kira sözleşmenin tarafı olan A. Ankara Altınpark İşletmeleri Ltd. Şti. ile diğer davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında söz konusu olabilecek başka bir uyuşmazlığın konusu olabileceği değerlendirilmektedir.
Sonuç olarak, kamu gücü ihtiva etmeyen ve idarenin özel hukuk alanındaki faaliyetlerine yönelik işlemlerden doğan işbu uyuşmazlığın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, Mahkememizin görevsizliğine, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyiş Hakkında Kanunun 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine ve dosya incelemesinin bu konuda Uyuşmazlık Mahkemesi'nce karar verilinceye kadar ertelenmesine" karar vererek, 17/01/2020 gün, 2019/2357 esas no'lu üst yazı ile Mahkememize başvurmuş, başvuru 27/01/2020 tarihinde kayıt altına alınmıştır.
İNCELEME VE GEREKÇE:
Uyuşmazlık Mahkemesi’nin, Hicabi DURSUN’un Başkanlığında, Üyeler: Şükrü BOZER, Mehmet AKSU, Birol SONER, Aydemir TUNÇ, Nurdane TOPUZ ve Ahmet ARSLAN'ın katılımlarıyla yapılan 24.02.2020 günlü toplantısında:
I-İLK İNCELEME:
Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; İdare Mahkemesince, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, Mahkemece idari yargı dosyasının ekinde adli yargı dosyası bilgileri ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.
II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hâkim Engin SELİMOĞLU’nun, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Dava, Davacı şirket ile A. Ankara Altınpark İşletmeleri Limited Şirketi arasında imzalanan Gölbaşı Mogan Gölü Rekreasyon alanı otopark kira sözleşmesinin, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 08/01/2018 tarihli ve 02 nolu kararına istinaden feshedilmesi nedeniyle, uğranıldığı ileri sürülen zararın tazminine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
Mahkememizin yerleşik içtihatlarına göre;sözleşme aşamasına kadar yasaya dayanılarak idarece alınan karar ve yapılan işlemlerin iptali istemiyle açılan davaların idari yargı yerinde, sözleşme yapıldıktan sonra sözleşme hükümlerinin uygulanması nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlıkların ise sözleşme ve özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde görülmesi gerekmekte ise de, sözleşme yapıldıktan sonra tesis edilse bile sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanmayan, sözleşmeden doğan bir hak veya alacağın takibi niteliğini taşımayan, idarenin kamu gücüne dayanarak ve tek yanlı olarak tesis ettiği idarî işlemlerin iptali istemiyle açılan veya bu nitelikteki idarî işlemler nedeniyle doğan tazminat istemleri nedeniyle açılan davaların da idarî yargı yerinde görülüp çözümlenmesi gerektiği tartışmasızdır.
İdari sözleşmeler, idarelerin tek yanlı, kamusal yetkiye dayanarak, kamu hizmetinin gereklerinin yerine getirilmesi için kamu yararı amacı ile taraflar arasında akdedilen ve idareye üstün hak ve yetkiler veren, gerektiğinde tek yanlı değişiklik ve fesih yetkisini de idareye tanıyan nitelikte sözleşmelerdir. Kamu idarelerinin özel hukuk alanında akdettikleri sözleşmelerin ise; idari sözleşme niteliği taşımayıp, özel hukuk kurallarına göre düzenlendiği kuşkusuzdur.
Dava konusu olayda; Ankara'nın muhtelif yerlerinde bulunan otoparkların işletim hakkının 5216 sayılı Kanun'la tanınan yetki kapsamında Belediye Meclisi Kararına dayanarak,20/01/2011 tarihli Protokol ile 25 yıllığına A. Ankara Altınpark İşletmeleri Ltd. Şti.'ye devredildiği, Gölbaşı Mogan Gölü Rekreasyon Alanında bulunan toplam 785 araç kapasiteli otoparkın işletimi için davacı ile 31/01/2011 tarihli alt kira sözleşmesi imzalandığı, sözleşmenin her iki tarafa da hak ve yükümlülükler getirdiği, kira sözleşmesinin idari sözleşme niteliğinin bulunmadığı, tarafların karşılıklı ve birbirine uygun serbest irade beyanlarıyla imzalanan bir sözleşme olduğu, sözleşme devam ederken bu kez Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 08/01/2018 tarihli ve 02 sayılı Kararı ile alt kiracılar tarafından işletilen otoparklar ile ilgili yoğun şikâyet geldiğinden bahisle A. Ankara Altınpark İşletmeleri Ltd. Şti.'ye kiralanmış ya da işletme hakkı devredilmiş tüm otoparkların mevcut kira sözleşmeleri ve protokollerin iptal edilerek bu yerlerin işletme hakkının 25 yıllığına belediye şirketi olan B. A.Ş.'ye devredilmesine karar verildiği, A. Ankara Altınpark İşletmeleri Ltd. Şti. tarafından 02/02/2018 tarihli ihtarname ile davacıya kira sözleşmesinin konusu kalmadığı ve feshedildiğinin bildirildiği, davacı tarafından Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 08/01/2018 gün ve 02 sayılı kararının iptalinin istenilmediği, kira sözleşmesinin feshedilmesi nedeniyle uğramış olduğu zararlar için şimdilik 5.000-TL maddi tazminat ödenmesine karar verilmesi istemiyle dava açıldığı gözetildiğinde, doğan uyuşmazlığın, anılan sözleşme hükümleri ve özel hukuk kuralları uyarınca, adli yargı yerinde çözümlenmesi gerekeceği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle davanın görüm ve çözümü adli yargı yerinin görevine girdiğinden Ankara 1. İdare Mahkemesi’nin başvurusunun kabulü ile Ankara 9. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 12.06.2019 gün ve E:2018/2002, K:2019/963 sayılı görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.
S O N U Ç: Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, Ankara 1. İdare Mahkemesi’nin BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile Ankara 9. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 12.06.2019 gün ve E:2018/2002, K:2019/963 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 24.02.2020 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye
Hicabi Şükrü Mehmet Birol
DURSUN BOZER AKSU SONER
Üye Üye Üye
Aydemir Nurdane Ahmet
TUNÇ TOPUZ ARSLAN