|
T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2021/209 KARAR NO : 2021/291 KARAR TR : 03/05/2021 |
ÖZET: Davalı Üniversitedeöğretim üyesi olarak görev yapmakta iken yurtdışındaki birÜniversitede araştırma yapmak üzere görevlendirilen ve kefalet senedi imzalayan davacı tarafından; borçlu olmadığının tespiti ile ödenen giderlerin tahsili istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk. |
K A R A R
Davacı: M.M.K.
Vekili : Av. N.Ö.
Davalı: Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ)
Vekili : Av. A.E.
I. DAVA KONUSU OLAY
1. Davacı vekilinin; müvekkilinin ODTÜ Endüstri Mühendisliği Bölümünde görev yapmakta iken Üniversite Yönetim Kurulunun 25/07/2017 tarihli kararı ile 18/09/2017 tarihinde başlayacak şekilde ABD Georgetown Üniversitesinde aylıklı izinli olarak görevlendirildiği,bu kapsamda, müvekkiline Yurtdışına gönderilen Kamu Personeline Mahsus Yükleme Senedi ve Muteber İmzalı Müteselsil Kefalet Senedi adlı sözleşmenin imzalatıldığı, müvekkilinin 14/12/2017 tarihinde görevine başlayarak yedinci yıl aylık izninin kısa süreli aylıklı izne çevrilmesini ve mecburi hizmet gerekliliğinin ve borçlanmasının iptalini talep ettiği, ancak Üniversite yönetiminin, aylıklı izinden kaynaklı mecburi hizmet borcu karşılığı müvekkil aleyhine... TL tahakkuk ettirdiği ve müvekkilinin bu bedeli ödemek zorunda kaldığından bahisle müvekkilinin 18/09/2017-14/12/2017 tarihleri arasındaki görevlendirmesinin kısa süreli aylıklı izin hakkının kullanımı olarak kabulüne, kefalet senedinin iptaline, müvekkilinin ödemek zorunda kaldığı ... TL'nin ödenme tarihinden itibaren işleyecek temerrüt faizi ile iade edilmesine, karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açtığı anlaşılmıştır.
II. UYUŞMAZLIĞA İLİŞKİN BAŞVURU SÜRECİ
A. Adli Yargıda
2. Ankara 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 25/04/2018 tarihli ve E.2018/289, K.2018/300 sayılı kararıyla; yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle davalı idare aleyhine açılan davanın usulden reddine dair verilen karar 19/07/2018 tarihinde kesinleşmiştir.
3. Davacı vekili, aynı yöndeki taleple bu kez idari yargı yerinde dava açmıştır.
B. İdari Yargıda
4. Ankara 10. İdare Mahkemesince E.2020/2147 sayılı dosyada; davanın adli yargının görev alanına girdiğinden bahisle, görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine, dosya incelemesinin bu konuda Uyuşmazlık Mahkemesince karar verilinceye kadar ertelenmesine 25/12/2020 tarihinde karar verilmiştir.
III. İLGİLİ HUKUK
5. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun, "Öğretim görevlileri:" başlıklı 31. maddesi şöyledir:
" (Değişik: 17/8/1983 - 2880/14 md.)
Öğretim görevlileri; üniversitelerde ve bağlı birimlerinde bu Kanun uyarınca atanmış
öğretim üyesi bulunmayan dersler veya herhangi bir dersin özel bilgi ve uzmanlık isteyen konularının eğitim - öğretim ve uygulamaları için, kendi uzmanlık alanlarındaki çalışma ve eserleri ile tanınmış kişiler, süreli veya ders saati ücreti ile görevlendirilebilirler. (Ek cümle:15/4/2020-7243/3 md.) Meslek yüksekokullarının Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen uzmanlık alanlarına başvuracak olanlar hariç olmak üzere öğretim görevlisi kadrosuna başvuracak adaylarda en az tezli yüksek lisans derecesine sahip olmak şartı aranır. Öğretim görevlileri, ilgili yönetim kurullarının görüşleri alınarak fakültelerde dekanların, rektörlüğe bağlı bölümlerde bölüm başkanlarının önerileri üzerine ve rektörün onayı ile öğretim üyesi, araştırma görevlisi ve öğretim görevlisi kadrolarına atanabilirler veya kadro şartı aranmaksızın ders saati ücreti veya sözleşmeli olarak istihdam edilebilirler. Öğretim üyesi kadrolarına öğretim görevlileri en çok iki yıl süre ile atanabilirler; bu süre sonunda işgal ettikleri kadroya başvuran öğretim üyesi bulunmadığı ve görevlerine devamda yarar görüldüğü takdirde aynı usulle yeniden atanabilirler. Atanma süresi sonunda görevleri kendiliğinden sona erer. Bunların yeniden atanmaları mümkündür. Bu takdirde ilk atama usulü uygulanır. Konservatuvarlar ile meslek yüksekokullarına gerektiğinde sürekli olarak öğretim görevlisi atanabilir."
6. 2547 sayılı Kanun'un, "Yurt içinde ve yurt dışında görevlendirme:" başlıklı 39. maddesi şöyledir:
"(Değişik: 9/4/1990 - KHK - 418/25 md.; İptal: Ana.Mah'nin 5/2/1992 tarih ve E.1990/22, K.1992/6 sayılı Kararı ile; Yeniden düzenleme: 18/5/1994 - KHK - 527/17 md.)
Öğretim elemanlarının kurumlarından yolluk almaksızın yurt içinde ve dışında kongre, konferans, seminer ve benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantılara katılmalarına, araştırma ve inceleme gezileri yapmalarına, araştırma ve incelemenin gerektirdiği yerde bulunmalarına, bir haftaya kadar dekan, enstitü ve yüksek okul müdürleri, onbeş güne kadar rektörler izin verebilirler. Bu şekilde onbeş günü aşan veya yolluk verilmesini gerektiren veya araştırma ve incelemenin gerektirdiği masrafların üniversite ile buna bağlı birimlerin bütçesinden veya döner sermaye gelirlerinden ödenmesi icabeden durumlarda, ilgili yönetim kurulunun kararı ve rektörün onayı gereklidir.
Öğretim elemanları birinci fıkrada ve bu Kanunun 33 üncü maddesinde sayılan yurt dışına gönderilme halleri dışında mesleklerine ait hizmetlerde yetiştirilmek, eğitilmek, bilgilerini artırmak veya staj yapmak için Cumhurbaşkanınca üniversiteler itibariyle bir yılı geçmeyecek şekilde her yıl belirlenecek kontenjan ve süreler dahilinde yurt dışına gönderilebilecekleri gibi aynı amaçlarla dış burslara dayanılarak da gönderilebilirler. Belirlenen kontenjanların üniversiteye bağlı birimler arasında dağıtımı üniversite yönetim kurulunun kararı ve rektörün onayı,gönderilme ise ilgili yönetim kurulunun kararı ve rektörün onayı ile olur. Zorunlu hallerde yurt dışında kalma süresi ilgili yönetim kurulunun kararı ve rektörün onayı ile yarısına kadar uzatılabilir. Bunlar hak ve yükümlülükleri bakımından 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre aynı amaçla yurt dışına gönderilenlerin tabi oldukları hükümlere tabi olurlar. Ancak, bunlara yapılacak ödemenin miktarı Devlet memurlarına yapılacak ödemeyi geçmemek üzere üniversite yönetim kurulunca daha düşük olarak tespit edilebilir. Öğretim elemanlarından kendilerine yurt dışı kuruluşlarınca burs veya ücret sağlananlar,görev yapacakları sürece Yükseköğretim Kurulunun belirleyeceği esaslara göre üniversite yönetim kurulunun kararı ile aylıklı veya aylıksız izinli de sayılabilirler.
Gerek birinci fıkraya göre geçici görev yolluğu verilmek suretiyle yurt içinde ve yurt dışında bir yere gönderilenler olsun,gerekse ikinci fıkraya göre gidiş-dönüş yol yevmiyesi ile gideri ödenmek suretiyle yurt dışına gönderilenler olsun, bunlara verilecek yolluk, emsali Devlet memuruna verilen yolluğun aynı olmak üzere genel hükümler çerçevesinde tespit edilir. Geçici görev yolluğu Yükseköğretim Kurumu hesabına gönderilenlere kurum bütçesinden üniversite dışındaki kurum hesabına gönderilenlere ise ilgili kurumun bütçesinden ödenir.
(Ek: 14/5/1997- 4249/2 md.) Türk Cumhuriyetleri ve Akraba Topluluklarındaki Yüksek Öğretim Kurumlarından resmi davet alan öğretim elemanlarına 3 yılı aşmamak ve bütün özlük hakları saklı kalmak üzere üniversite yönetim kurulunun kararı ve Milli Eğitim Bakanlığının onayı ile aylıklı izin verilebilir. (Ek cümle: 24/5/2013- 6487/17 md.) Uluslararası andlaşmalarla kurulan üniversitelerde bu süre beş yıla kadar uzatılabilir."
7. Yurtiçinde ve Yurtdışında Görevlendirmelerde Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmelik'in 3. maddesi şöyledir:
" Öğretim elemanlarının kurumlarından yolluk almaksızın yurtiçinde ve dışında kongre, konferans, seminer ve benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantılara katılmalarına, araştırma ve inceleme gezileri yapmalarına, araştırma ve incelemenin gerektirdiği yerde bulunmalarına, bir haftaya kadar dekan, enstitü ve yüksekokul müdürleri, onbeş güne kadar rektörler izin verebilirler. Bu şekilde onbeş günü aşan veya yolluk verilmesini gerektiren veya araştırma ve incelemenin gerektirdiği masrafların üniversite ile buna bağlı birimlerin bütçesinden veya döner sermaye gelirlerinden ödenmesi icabeden durumlarda ilgili yönetim kurulunun kararı ve rektörün onayı gereklidir.
Kurumları adına yurtdışında görevlendirilecek öğretim üyelerine verilecek yolluklar, yol masrafları ve gündelikler, yurtdışına gönderilen Devlet memurlarına verilen gündeliklerin aynı olmak üzere, genel hükümler çerçevesinde ödenir.
Geçici görev yolluğu, yükseköğretim kurumu hesabına gönderilenlere kurum bütçesinden üniversite dışındaki bir kurum hesabına gönderilenlere ise ilgili kurumun bütçesinden ödenir."
8. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu "Yurtdışı eğitim masraflarının tahsili" başlıklı Ek Madde 34'ün birinci fıkrası şöyledir:
"(Ek: 1/8/1996 - 4160/2 md.)
İlgili kanunlarına veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerine göre; öğrenim yapmak, yetiştirilmek, eğitilmek, bilgilerini artırmak, staj yapmak veya benzeri bir nedenle geçici süreli görevlendirilmek suretiyle, üç ay veya daha fazla süre ile yurtdışına gönderilen kamu personeli yurtdışında bulundukları sürenin iki katı kadar mecburi hizmetle yükümlüdürler. Bu şekilde yurt dışına gönderilecek personelden, örneği Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanmış 'Yüklenme Senedi ile Muteber İmzalı Müteselsil Kefalet Senedi' alınır."
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
A. İlk İnceleme
9. Uyuşmazlık Mahkemesinin Celal Mümtaz AKINCI’nın başkanlığında, Üyeler Şükrü BOZER, Mehmet AKSU, Birol SONER, Aydemir TUNÇ, Nurdane TOPUZ ve Ahmet ARSLAN'ın katılımlarıyla yapılan 03/05/2021 tarihli toplantısında, 2247 sayılıKanun'un 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, 2247 sayılı Kanun'un 19. maddesinde öngörülen şekilde başvurulduğu ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.
B. Esasın İncelenmesi
10. Raportör-Hâkim Burak Cenk İLHAN’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan, ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın davada adli idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
11. Dava; davacının yurt dışı eğitim giderlerinden dolayı borçlu olmadığının tespiti ile ödenen giderlerin tahsili istemine ilişkindir.
12. Önümüzdeki dava dosyalarının incelenmesinden; ODTÜ Endüstri Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi olan davacının ABD'de Georgetown Üniversitesinde araştırmalar yapmak üzere 18/09/2017 tarihinden 31/07/2018 tarihine kadar aylıklı izinli olarak görevlendirilmesinin Üniversite Yönetim Kurulunun 25/07/2017 tarihli kararıyla uygun görüldüğü, düzenlenen "Yurtdışına Gönderilen Kamu Personeline Mahsus Yüklenme Senedi ve Muteber İmzalı Müteselsil Kefalet Senedi" nin taahhüt eden kısmında davacının ad- soyadı ve imzasının bulunduğu, söz konusu senedin 8. maddesinde; işbu yüklenme senedinin tatbikatından doğacak bilcümle ihtilafların hallinde Ankara Mahkemeleri ve İcra Dairelerinin yetkili kılındığı anlaşılmaktadır.
13. Yukarıdaki mevzuat hükümleri (bkz. §§ 5-8) ve dosya içeriğinden ulaşılan bilgiler bir arada değerlendirildiğinde; davacının taahhüt ve kefalet senediyle tek taraflı olarak idareye karşı taahhütte bulunması ve bununla bağlantılı olarak kefalet ve taahhüt senedinden kaynaklanan dava konusu uyuşmazlığın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.
14. Bu durumda Ankara 10. İdare Mahkemesinin başvurusunun kabulü ile Ankara 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 25/04/2018 tarihli ve E.2018/289, K.2018/300 sayılı görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Davanın çözümünde ADLİ YARGININ GÖREVLİ OLDUĞUNA,
B. Ankara 10. İdare Mahkemesinin başvurusunun kabulü ile Ankara 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 25/04/2018 tarihli ve E.2018/289, K.2018/300 sayılı görevsizlik kararının KALDIRILMASINA,
03/05/2021 tarihinde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye
Celal Mümtaz Şükrü Mehmet Birol
AKINCI BOZER AKSU SONER
Üye Üye Üye
Aydemir Nurdane Ahmet
TUNÇ TOPUZ ARSLAN