|
T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2022/161 KARAR NO : 2022/208 KARAR TR : 18/04/2022 |
ÖZET:6458 sayılı Kanun uyarınca verilen sınır dışı etme kararı ile kararınuygulanmasının hukuka aykırı olduğu ve geri gönderme merkezinde insan onuruna yakışmayacak şartlarda tutulduğu iddiası ile, uğradığı zararın tazmini istemine yönelik maddi ve manevi tazminat istemiyle açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk. |
|
|
|
K A R A R
Davacı : T. N
Vekili : Av. K. Ö. K
Davalılar : 1- Maliye Hazinesi ( Adli Yargı )
2- Kars Valiliği ( İdari Yargı )
Vekili : Av. S. C
I. DAVA KONUSU OLAY
1. Davacı vekili, davacının 30/11/2019 tarihinde, Kars Asayiş Emniyet Müdürlüğü ekiplerince yürütülen bir operasyon kapsamında .... isimli eğlence mekânında yapılan arama sırasında yalnızca yabancı uyruklu olması sebebiyle diğer konsomatris olarak çalışan kadınlarla birlikte fuhuş yaptığı gerekçesiyle gözetim altına alındığını ve 05/12/2019 tarihinde Kars Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğünce hakkında sınır dışı etme kararı verildiğini, karar nedeniyle 09/12/2019 tarihinde sınır dışı edildiğini, sınır dışı etme kararının Erzurum 1. İdare Mahkemesince kesin olmak üzere iptal edildiğini, toplamda 10 gün boyunca hürriyetinden yoksun bırakıldığını, Erzurum 1. İdare mahkemesinde görülen dava sebebiyle 2.040 TL avukatlık hizmeti için ücret ödemek durumunda kaldığını, davacının sınır dışı edildiği tarihte gebe olup yaşadığı sinir ve stres bozukluğu ile bebeğini kaybetme korkusu yaşadığını, yatak dahi bulunmayan gözetim merkezinde açık havaya çıkamadan zor günler geçirdiğini, bu sebeple aynı zamanda nişanlısını kaybetme korkusu yaşadığını, bebeğini Türkiye sınırları içerisinde dünyaya getirmek isterken bu haktan mahrum kaldığını, bu süreçte beyninde kitle olduğunu öğrendiğini ve yine Kırgızistan yerine Türkiye’de tedavi olmak istediği halde bu haktan ve sağlığından da mahrum bırakıldığını,hiç alakası bulunmadığı halde genel ahlak ve adaba aykırı davrandığı ve haysiyetsiz bir yaşam sürdüğü gerekçesiyle sınır dışı edilmesi nedeniyle toplum gözünde fuhuş yapan kadın konumuna düşürüldüğünü ve ülkesine döndüğünde bu hususla ilgili olarakbaskı gördüğünü belirterek, fazlaya ilişkin hakkı saklı kalmak üzere şimdilik 2.000 TL maddi ve 20.000 TL manevi tazminatın gözaltı tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesiistemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.
II. UYUŞMAZLIĞA İLİŞKİN BAŞVURU SÜRECİ
A. Adli Yargıda
2.Kars 1. Ağır Ceza Mahkemesi 17/02/2021 tarihli ve E.2021/53,K.2021/58 sayılı kararı ile, davacının mağdur olarak ifadesinin alındığı, hakkında adli bir işlem yapılmadığı ve bu kapsamda gözaltına alınmadığı, idari gözetim kararı yönünden yapılan işlemlerin idari işlem niteliğinde olduğu ve bu yöndeki hukuka aykırılıklara karşı açılan davanın görüm ve çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.
3. Davacı vekili, bu kez, aynı hususları tekrar ederek, ayrıca sınır dışı etme kararına karşı dava açtığı halde 6458 sayılı Kanun'a aykırı olarak sınır dışı edildiğini, dava sonucunun beklenmediğini ve davanın on beş gün içinde sonuçlanması gerekirken dokuz ay sonra karar verildiğini, idari gözetim merkezinde insan onuruna yakışmayacak şartlarda tutulduğunu, sınır dışı etme işlemlerinin hukuka uygun bir şekilde yapılmadığını belirterek, fazlaya ilişkin hakkı saklı kalmak üzere şimdilik 5.000 TL maddi ve 40.000 TL manevi tazminatın gözaltı tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesiistemiyle idari yargı yerinde dava açmıştır.
B. İdari Yargıda
4. Erzurum 1. İdare Mahkemesi 04/03/2022 tarihli ve E.2021/286 sayılı kararı ile, uyuşmazlığın 6458 sayılı Yabancılar ve UluslararasıKorumaKanunu’nun57. maddesinde düzenlenen idari gözetim altına alınma işleminden kaynaklandığı ve aynı madde uyarınca idari gözetim kararlarının sulh ceza hakimince çözümlenmesinin gerektiği, hukuka uygunluk denetimi idari yargıya ait olmayan işlemin, hukuka aykırılığından kaynaklı tazminat isteminin idare mahkemelerince değerlendirilmesinin mümkün olmadığı ve davanın görüm ve çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulmasına ve davanın incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesince karar verilinceye kadar ertelenmesine karar vermiştir.
III. İLGİLİ HUKUK
5. Anayasa'nın 125. maddesinin son fıkrası şöyledir:
“İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.”
6. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı" başlıklı 2. maddesi şöyledir:
"1. (Değişik: 10/6/1994-4001/1 md.) İdari dava türleri şunlardır:
a) (İptal: Anayasa Mahkemesinin 21/9/1995 tarihli ve E:1995/27, K:1995/47 sayılı kararı ile; Yeniden Düzenleme: 8/6/2000-4577/5 md.) İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları,
b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,
c) (Değişik: 18/12/1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar.
2. İdari yargı yetkisi, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlıdır. İdari mahkemeler; yerindelik denetimi yapamazlar, yürütme görevinin kanunlarda ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı veremezler."
7. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun “Amaç” başlığı altında düzenlenen 1. maddesi şöyledir:
“Bu Kanunun amacı; yabancıların Türkiye’ye girişleri, Türkiye’de kalışları ve Türkiye’den çıkışları ile Türkiye’den koruma talep eden yabancılara sağlanacak korumanın kapsamına ve uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.”;
8. “Kapsam” başlıklı 2. maddesi şöyledir:
“(1) Bu Kanun, yabancılarla ilgili iş ve işlemleri; sınırlarda, sınır kapılarında ya da Türkiye içinde yabancıların münferit koruma talepleri üzerine sağlanacak uluslararası korumayı, ayrılmaya zorlandıkları ülkeye geri dönemeyen ve kitlesel olarak Türkiye’ye gelen yabancılara acil olarak sağlanacak geçici korumayı kapsar.
(2) Bu Kanunun uygulanmasında, Türkiye’nin taraf olduğu milletlerarası anlaşmalar ile özel kanunlardaki hükümler saklıdır.”
9. “Sınır dışı etme” başlıklı 52. maddesi şöyledir:
“Yabancılar, sınır dışı etme kararıyla, menşe ülkesine veya transit gideceği ülkeye ya da üçüncü bir ülkeye sınır dışı edilebilir.”;
10. “Sınır dışı etme kararı” başlıklı 53. maddesi şöyledir:
“ (1) Sınır dışı etme kararı, Genel Müdürlüğün talimatı üzerine veya resen valiliklerce alınır.
(2) Karar, gerekçeleriyle birlikte hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. Hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancı, bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kendisi veya yasal temsilcisi, kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir.
(3) Yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı, sınır dışı etme kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren yedi gün içinde idare mahkemesine başvurabilir. Mahkemeye başvuran kişi, sınır dışı etme kararını veren makama da başvurusunu bildirir. Mahkemeye yapılan başvurular on beş gün içinde sonuçlandırılır. Mahkemenin bu konuda vermiş olduğu karar kesindir. Yabancının rızası saklı kalmak kaydıyla, dava açma süresi içinde veya yargı yoluna başvurulması hâlindeyargılama sonuçlanıncaya kadar yabancı sınır dışı edilmez.”;
11. “Sınır dışı etme kararı alınacaklar” başlıklı 54. maddesi şöyledir:
“(1) Aşağıda sayılan yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınır:
......
ç) Türkiye’de bulunduğu süre zarfında geçimini meşru olmayan yollardan sağlayanlar
d) Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar
......
ğ) Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler
......
(2) (Değişik: 3/10/2016-KHK-676/36 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/31 md.) Bu maddenin birinci fıkrasının (b), (d) ve (k) bentleri kapsamında oldukları değerlendirilen uluslararası koruma başvuru sahibi veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişiler hakkında uluslararası koruma işlemlerinin her aşamasında sınır dışı etme kararı alınabilir.”;
12. “Sınır dışı etmek üzere idari gözetim ve süresi” başlıklı 57. maddesi şöyledir:
“(1) 54 üncü madde kapsamındaki yabancılar, kolluk tarafından yakalanmaları hâlinde, haklarında karar verilmek üzere derhâl valiliğe bildirilir. Bu kişilerden, sınır dışı etme kararı alınması gerektiği değerlendirilenler hakkında, sınır dışı etme kararı valilik tarafından alınır. Değerlendirme ve karar süresi kırk sekiz saati geçemez.
(2) (Değişik:6/12/2019-7196/77 md.) Hakkında sınır dışı etme kararı alınanlardan; kaçma ve kaybolma riski bulunan, Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden, sahte ya da asılsız belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar hakkında valilik tarafından idari gözetim kararı alınır ya da 57/A maddesi uyarınca idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilir. Hakkında idari gözetim kararı alınan yabancılar, yakalamayı yapan kolluk birimince geri gönderme merkezlerine kırk sekiz saat içinde götürülür.
(3) Geri gönderme merkezlerindeki idari gözetim süresi altı ayı geçemez. Ancak bu süre, sınır dışı etme işlemlerinin yabancının iş birliği yapmaması veya ülkesiyle ilgili doğru bilgi ya da belgeleri vermemesi nedeniyle tamamlanamaması hâlinde, en fazla altı ay daha uzatılabilir.
(4) (Değişik:6/12/2019-7196/77 md.) İdari gözetimin devamında zaruret olup olmadığı, valilik tarafından her ay düzenli olarak değerlendirilir. Gerek görüldüğünde, otuz günlük süre beklenmez. İdari gözetimin devamında zaruret görülmeyen yabancılar için idari gözetim derhâl sonlandırılır. Bu yabancılara, 57/A maddesi uyarınca idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilir.
(5) İdari gözetim kararı, idari gözetim süresinin uzatılması ve her ay düzenli olarak yapılan değerlendirmelerin sonuçları, gerekçesiyle birlikte yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. Aynı zamanda, idari gözetim altına alınan kişi bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa, kendisi veya yasal temsilcisi kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir.
(6) İdari gözetim altına alınan kişi veya yasal temsilcisi ya da avukatı, idari gözetim kararına karşı sulh ceza hâkimine başvurabilir. Başvuru idari gözetimi durdurmaz. Dilekçenin idareye verilmesi hâlinde, dilekçe yetkili sulh ceza hâkimine derhâl ulaştırılır. Sulh ceza hâkimi incelemeyi beş gün içinde sonuçlandırır. Sulh ceza hâkiminin kararı kesindir. İdari gözetim altına alınan kişi veya yasal temsilcisi ya da avukatı, idari gözetim şartlarının ortadan kalktığı veya değiştiği iddiasıyla yeniden sulh ceza hâkimine başvurabilir.
(7) İdari gözetim işlemine karşı yargı yoluna başvuranlardan, avukatlık ücretlerini karşılama imkânı bulunmayanlara, talepleri hâlinde 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu hükümlerine göre avukatlık hizmeti sağlanır.
(8) (Ek:6/12/2019-7196/77 md.) İdari gözetim altına alınan yabancıların uyruklarının tespit edilmesi amacıyla elektronik ve iletişim cihazları incelenebilir. İnceleme sonucunda elde edilen veriler bu amaç dışında kullanılmaz.”;
13. “İdari gözetime alternatif yükümlülükler” başlıklı 57/A. maddesi şöyledir:
“(Ek:6/12/2019-7196/78 md.) (1) 57 nci maddenin ikinci fıkrasında sayılan yabancılara ya da idari gözetimi sonlandırılan yabancılara aşağıdaki idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilebilir:
a) Belirli adreste ikamet etme
b) Bildirimde bulunma
c) Aile temelli geri dönüş
ç) Geri dönüş danışmanlığı
d) Kamu yararına hizmetlerde gönüllülük esasıyla görev alma
e) Teminat
f) Elektronik izleme
(2) Yabancıya birinci fıkradaki yükümlülüklerden bir ya da birkaçının getirilmesi durumunda, bu süre yirmi dört ayı geçemez.
(3) 57nci maddenin ikinci fıkrası kapsamında olup da idari gözetim altına alınmayan yabancılara bu maddenin birinci fıkrasında sayılan yükümlülüklerden birinin ya da birkaçının getirilmesi zorunludur.
(4) İdari gözetime alternatif yükümlülüklere tabi tutulduğu, yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına gerekçeleri ile birlikte tebliğ edilir. Hakkında idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilen yabancı, bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kendisi veya yasal temsilcisi, kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir.
(5) Elektronik izleme yükümlülüğüne tabi tutulan yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı bu karara karşı sulh ceza hâkimine başvurabilir. Başvuru yabancının tabi tutulduğu idari yükümlülüğü durdurmaz. Sulh ceza hâkimi incelemeyi beş gün içinde sonuçlandırır. Sulh ceza hâkiminin kararı kesindir.
(6) İdari gözetime alternatif yükümlülüklere uymayan yabancılar idari gözetim altına alınabilir.
(7) Yabancıya teminat yükümlülüğü getirilmesi ve yabancının teminat süresi içerisinde mücbir sebepler ve mahkeme sürecinin sona ermemesi halleri saklı kalmak kaydıyla Türkiye’den çıkmaması durumunda teminat Hazineye irat kaydedilir.
(8) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça düzenlenir.”;
14. “Geri gönderme merkezleri” başlıklı 58. maddesi şöyledir:
“ (1) İdari gözetime alınan yabancılar, geri gönderme merkezlerinde tutulurlar.
(2) Geri gönderme merkezleri Bakanlık tarafından işletilir. Bakanlık, kamu kurum ve kuruluşları, Türkiye Kızılay Derneği veya kamu yararına çalışan derneklerden göç alanında uzmanlığı bulunanlarla protokol yaparak bu merkezleri işlettirebilir.
(3) Geri gönderme merkezlerinin kurulması, yönetimi, işletilmesi, devri, denetimi ve sınır dışı edilmek amacıyla idari gözetimde bulunan yabancıların geri gönderme merkezlerine nakil işlemleriyle ilgili usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.”
15. "Geri gönderme merkezlerinde sağlanacak hizmetler" başlıklı 59. maddesi şöyledir:
" (1) Geri gönderme merkezlerinde;
a) Yabancı tarafından bedeli karşılanamayan acil ve temel sağlık hizmetleri ücretsiz verilir,
b) Yabancıya; yakınlarına, notere, yasal temsilciye ve avukata erişme ve bunlarla görüşme yapabilme, ayrıca telefon hizmetlerine erişme imkânı sağlanır,
c) Yabancıya; ziyaretçileri, vatandaşı olduğu ülke konsolosluk yetkilisi, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği görevlisiyle görüşebilme imkânı sağlanır,
ç) Çocukların yüksek yararları gözetilir, aileler ayrı yerlerde barındırılır,
d) Çocukların eğitim ve öğretimden yararlandırılmaları hususunda, Millî Eğitim Bakanlığınca gerekli tedbirler alınır.
(2) Göç alanında uzmanlığı bulunan ilgili sivil toplum kuruluşu temsilcileri, Genel Müdürlüğün izniyle geri gönderme merkezlerini ziyaret edebilirler."
16. "Sınır dışı etme kararının yerine getirilmesi" başlıklı 60. maddesi şöyledir:
" (1) Geri gönderme merkezlerindeki yabancılar, kolluk birimi tarafından sınır kapılarına götürülür.
(2) Geri gönderme merkezlerine sevk edilmesine gerek kalmadan sınır dışı edilecek olan yabancılar, Genel Müdürlük taşra teşkilatının koordinesinde kolluk birimlerince sınır kapılarına götürülür.
(3) (Değişik:6/12/2019-7196/80 md.) Sınır dışı edilecek yabancıların seyahat masrafları kendilerince karşılanır. Seyahat masraflarının karşılanması hususunda aşağıdaki hükümler uygulanır:
a) Yabancının mevcut parası sınır dışı seyahat masraflarının tamamını karşılamaya yetiyorsa sınır dışı seyahat masrafları yabancının mevcut parasından karşılanır ve artan tutar kendisine bırakılır.
b) Yabancının hiç parası yoksa seyahat masraflarının tamamı Genel Müdürlükçe karşılanır.
c) Yabancının mevcut parası seyahat masraflarının tamamını karşılamaya yetmiyorsa;
1) Seyahat masrafları Genel Müdürlükçe karşılanır ve yabancının mevcut parasının Genel Müdürlükçe her mali yıl başında belirlenen sınır dışı edilecek yabancıların temel gereksinimlerini karşılamaya yetecek tutar kadar kısmı kendisine bırakılarak artan kısmı seyahat masrafları karşılığında Hazineye gelir kaydedilir.
2) Yabancının mevcut parası temel gereksinimlerini karşılamaya yetecek tutarın altındaysa seyahat masrafının tamamı Genel Müdürlükçe karşılanır ve mevcut parası kendisine bırakılır.
ç) Masraflar geri ödenmediği sürece, yabancıların Türkiye’ye girişine izin verilmeyebilir.
(4) Genel Müdürlük sınır dışı işlemleriyle ilgili olarak uluslararası kuruluşlar, ilgili ülke makamları ve sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği yapabilir.
(5) Yabancıların pasaportları veya diğer belgeleri, sınır dışı edilinceye kadar tutulabilir ve sınır dışı işlemlerinde kullanılmak üzere biletleri paraya çevrilebilir.
(6) Gerçek veya tüzel kişiler, kalışlarını veya dönüşlerini garanti ettikleri yabancıların sınır dışı edilme masraflarını ödemekle yükümlüdür. Yabancıyı izinsiz çalıştıran işveren veya işveren vekillerinin, yabancının sınır dışı edilme işlemleri konusundaki yükümlülükleri hakkında 4817 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uygulanır."
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
A. İlk İnceleme
17.Uyuşmazlık Mahkemesinin Muammer TOPAL’ın başkanlığında, Üyeler Birol SONER, Nilgün TAŞ, Doğan AĞIRMAN, Aydemir TUNÇ, Nurdane TOPUZ ve Ahmet ARSLAN’ın katılımlarıyla yapılan 18/04/2022 tarihli toplantısında; 2247 sayılı Kanun'un 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, İdare Mahkemesince, anılan Kanun'un 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, Mahkemece idari yargı dosyasının ekinde adli yargı dosya sureti ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesine gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.
B. Esasın İncelenmesi
18. Raportör-Hâkim Gülten Fatma BÜYÜKEREN’in, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan, ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra; gereği görüşülüp düşünüldü:
19. Dava, haksız olarak verilen sınır dışı etme kararı ile mahkeme kararı beklenmeden bu kararın uygulandığı ve sınır dışı edilmek üzere tutulduğu idari gözetim koşullarının insan onuruna yakışmayacak kadar yetersiz olduğu nedenleriyle zarara uğranıldığıgerekçesiyle maddi vemanevitazminat ödenmesi istemiyle açılmıştır.
20. Dosyanın incelenmesinden, dosyada bulunan bilgi ve belgelerden, davacının, KarsCumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen, fuhşa teşvik, aracılık veya zorlama konulusoruşturma kapsamında, cumhuriyet savcısının yakalama ve gözaltına alma talimatı ile Kars Sulh Ceza Hakimliğinin arama kararı uyarınca gidilen eğlence yerleri ile otellerden birinde, fuhuş yaptığı değerlendirilen, çalışan veya konsomatrislik yapan kişilerle birlikte muhafaza altına alınarak asayiş şube müdürlüğüne getirildiği, mağdur olarak ifadesinin alındığı ve hakkında idari işlemlere başlandığı,hazırlanan evrakların idari işlemlerin tamamlanması için Kars İl Göç İdaresi Müdürlüğüne gönderildiği, 04/12/2019 tarihinde Müdürlüğün, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Çalışma Grup Başkanlığı tarafından, davacı ile İl Emniyet Müdürlüğünde insan ticareti mağdurlarına yönelik olarak yapılan mülakat sonucunda, davacınıninsan ticareti mağduru olmadığı kanaatine varıldığı, 05/12/2019 tarihinde, Türkiye’de bulunduğu süre zarfında geçimini meşru olmayan yollardan sağladığı, kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturduğu ve çalışma izni olmadan çalıştığı nedeniyle, hakkında6458 sayılı Kanun'un 54. maddesinin birinci fıkrasınınç, d ve ğ bentleri uyarınca sınır dışı etme kararı,06/12/2019 tarihinde idari gözetim kararı alındığı,09/12/2019 tarihinde, davacı vekilince İl Göç İdaresi Müdürlüğüne, Erzurum 1. İdare Mahkemesine kararın iptali için dava açtıklarının bildirildiği ve aynı tarihte davacının görevlendirilen bir polis memuru refakatinde Sabiha Gökçen Hava limanına sevk edildiği,Erzurum 1. İdare Mahkemesinin03/12/2020tarihli E.2019/1450, K.2020/1408 sayılı kararı ile, sınır dışı etme kararının iptaline, Kars İl Göç İdaresi Müdürlüğünün 07/01/2021 tarihli ...101.18.8 sayılı kararı ile davacının Türkiye'ye giriş yasağının kaldırıldığı anlaşılmıştır.
21. Konuya ilişkin mevzuat hükümleri ile somut olay birlikte incelendiğinde, davacının iddiasını, sınır dışı etme kararı ile karara karşıdava açtığı halde kararın uygulanması ve idari gözetimdetutulduğu koşulların insan onuruna yakışmayacak şekilde yetersiz olduğu nedenlerine dayandırdığı, 6458 sayılı Kanun'da sınır dışı etme kararı ve kararın uygulanmasına ilişkin düzenlemeler ile geri gönderme merkezlerinin işletilmesine ilişkin düzenlemelerin yer aldığı, yetkili kurum olarak İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün belirlendiği,davalı idarenin bu görevini bir yargı faaliyeti olarak değil idari işlem veya eylem olarak yürüttüğü gözetildiğinde, kamu hizmetini yürütmekle görevli kılınmış kamu kurumunca, kamu hizmetinin yöntemince yapılıp yapılmadığının tespitinin, idari yargı yerine ait olduğusonucuna varılmıştır.
22. Yukarıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak, Erzurum 1. İdare Mahkemesince yapılan04/03/2022 tarihli ve E.2021/286 sayılı başvurunun reddi gerekmiştir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Davanın çözümünde İDARİ YARGININ GÖREVLİ OLDUĞUNA,
B. Erzurum 1. İdare Mahkemesince yapılan 04/03/2022 tarihli ve E.2021/286 sayılı BAŞVURUNUN REDDİNE,
18/04/2022 tarihinde, OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye
Muammer Birol Nilgün Doğan
TOPAL SONER TAŞ AĞIRMAN
Üye Üye Üye
Aydemir Nurdane Ahmet
TUNÇ TOPUZ ARSLAN