OLAY : Sivil kişi sanık B.A., 21/6/1997 günü, Yürekli köyünde oturan gönüllü köy korucusu yakınan İ.C. evinde misafir olarak bulunduğu sırada, yakınana ait bir adet 72 H 3401 nolu Kaleşnikof tüfek, 4 adet şarjör ve 150 adet dolu fişeği içinde bulundukları sandığın kilidini kırarak çalıp ruhsatsız olarak taşıdığı, mağdur İ.Y.'ye ait açık yerde bırakılmış atı mağdurun rızası olmaksızın aldığı, ileri sürülerek eylemine uyan Türk Ceza Yasası'nın 493/1, 491/5, 522 (iki kez) maddeleri ile 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yasa'nın 13/2 maddesi uyarınca cezalandırılması istemiyle Şenkaya Cumhuriyet Başsavcılığının 8/7/1997 gün ve 126-39 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

ŞENKAYA ASLİYE CEZA MAHKEMESİ: 30/4/1998 gün ve 1997/50 - 1998/121 sayıyla;

1- Sanık hakkında mağdur İ.Y. ait atı çalmak suçundan Türk Ceza Yasası'nın 491/5. maddesi uyarınca cezalandırılması istemiyle açılan kamu davasının aynı Yasa'nın 494/1-son. maddeleri uyarınca düşürülmesine,

2- Suça konu Kaleşnikof marka tüfeğin ordu malı olduğu ve eylemin 1632 sayılı Askeri Ceza Yasası kapsamında kaldığı gerekçesiyle bu hususta açılan kamu davası yönünden görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşmiştir.

9. KOLORDU KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 18/8/1998 gün ve 923- 509 sayıyla; sivil kişi sanığın eylemi 1632 sayılı Askeri Ceza Yasası'nın 131. maddesinde belirtilen "askeri eşyayı çalmak" olarak nitelendirilse dahi bu suçun sivil kişilerin hangi hallerde askeri mahkemelerde yargılanacaklarının düzenlendiği 353 sayılı Yasa'nın 11. maddesinde yer almadığı, bu nedenle sanığı yargılama görevinin askeri mahkemeye ait olmadığı gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

Böylece, adli ve askeri yargı yerleri arasında 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde sivil kişi sanık hakkında 6136 sayılı Yasa'nın 13/2 ve Türk Ceza Yasası'nın 493/1. maddeleri uyarınca cezalandırılması istemiyle açılan kamu davası nedeniyle olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuş, dosya, 9. Kolordu Komutanlığı Askeri Savcılığı'nın 12/4/1999 gün ve 599 Müt. sayılı yazısı ile Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı'na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Mustafa Bumin'in Başkanlığında, Üyeler; Teoman Üneri, Zeki Aslan, Seydi Yetkin, Ferhat Ferhanoğlu, M. Münip Emre, A. Necmi Özler'in katılımlarıyla yapılan 18/6/1999 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma Büyükeren'in davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa Ekinci ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı İrfan Yılmazlar'ın davanın çözümünün adli yargının görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü: 353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Yasası'nın "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir.

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Yasası'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Yasası dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Yasası'nda kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar,

c) Türk Ceza Yasası'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalaa edilmektedir.

Dosyada mevcut Şenkaya İlçe Jandarma Komutanlığı'nın 23/2/1998 gün ve HRK. 0621-96-98/304 sayılı yazısından suça konu tüfeğin ordu malı olarak kayıtlı bulunduğu anlaşılmaktadır.

Sanığın sivil kişi olması nedeniyle, 353 sayılı Askeri Ceza Yasası'nın asker olmayan kişilerin askeri mahkemelerde yargılanma koşullarını belirleyen 11. maddesi yönünden değerlendirme yapılmalıdır. Anılan Yasa'nın 11. maddesinde sayılan suçlar arasında sanığa yüklenen "hırsızlık, askeri eşyayı çalmak, 6136 sayılı Yasa'ya muhalefet" suçları bulunmamaktadır.

Diğer yandan, 1632 sayılı Askeri Ceza Yasası'nın 192. maddesinde; "..... askeri eşyayı satın almak, rehin olarak kabul etmek ve gizlemek fiillerine dair 131. maddede yazılı suçlar askeri mahkemelere tabi olmayan siviller tarafından yapılırsa umumi mahkemeler bu kanun hükümlerini tatbik ederler" hükmünün yer alması karşısında; sanığa yüklenen ve iddianamede gösterilen fiilin Askeri Ceza Yasası'nın 131. maddesindeki "askeri eşyayı gizlemek" olarak nitelendirilmesi halinde dahi davanın görüm ve çözümü adli yargı yerinin görevinde bulunmaktadır. Bu nedenle kamu davasının adli yargı yerinde bakılması gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasının adli yargı yerinde görülmesi ve Şenkaya Asliye Ceza Mahkemesi'nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ : Anlaşmazlığın niteliğine göre, davanın adli yargı yerinde görülmesi gerektiğine, bu nedenle Şenkaya Asliye Ceza Mahkemesi'nin 30/4/1998 gün ve 1997/50 - 1998/121 sayılı görevsizlik kararının kaldırılmasına 18/6/1999 gününde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.