T.C.

UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/900

KARAR NO : 2020/75

KARAR TR : 27/01/2020

ÖZET: Davacının 2981 sayılı Yasa kapsamında tapu tahsis belgesi almak üzere yatırdığı ücretin, taşınmaza tapu alamadığı gerekçesiyle ve yasal faiziyle beraber iadesi istemiyle açılan davanın, İDARİ YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği hk.

K A R A R

Davacı : C.B.

Vekili : Av. O.E.

Davalı : Altındağ Belediye Başkanlığı

Vekilleri : Av. C. A.Av. M.A.

O L A Y:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkilinin Ankara İli, Altındağ İlçesi, Sultan Murat Mahallesi, 4621 ada, 23 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki gecekondu nedeniyle 2981 sayılı Yasadan yararlanarak tapu tahsis belgesi almak için yaptığı başvuru sırasında 16/05/1984 tarihinde 2.000,00 TL ödediğini, 01/10/2015 tarihinde de tapu belgesi almak üzere davalı idareye yaptığı müracaata zımnen red cevabı verildiğini, bu işlemin iptali için açtığı davanın Ankara 5. İdare Mahkemesince reddedildiğini, dolayısıyla 1984 yılında yatırdığı 2.000 TL'nin bugüne kadar gerçekleşen faiz oranlarına göre güncellenerek faizi ile birlikte davalı idareden tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

Davalı Belediye vekili süresinde verdiği cevap dilekçesinde, dava konusu edilen alacağın 2981 sayılı Yasa kapsamında imar affı müracaatı kapsamında yatırılması zorunlu başvuru ücreti olduğu, 2981 sayılı Yasadan kaynaklanan tüm uyuşmazlıkların idari yargı yerinde görülmesi gerektiğini ileri sürerek yargı yolu itirazında bulunmuştur.

ANKARA 23. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 17.10.2019 tarihli duruşmada verdiği E:2018/673 esas sayılı ara kararı ile “Davalı vekilinin yargı yolu itirazının reddine” karar vermiştir.

Davalı vekili tarafından, süresi içinde verilen dilekçe ile olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılması istemiyle başvuruda bulunulması üzerine dilekçe, dava dosyası ile birlikte Danıştay Başsavcılığı’na gönderilmiştir.

DANIŞTAY BAŞSAVCISI; "...2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunun müracaat işleri başlıklı 7. maddesinde, imar mevzuatına aykırı yapılar ve gecekondular için yapının bulunduğu yerin valilik veya belediyelerine maddede belirtilen esaslara göre müracaat edileceği, bu Kanun kapsamına giren bütün yapılardan tek maliki olanların sahibi, apartmanların müteahhitleri veya yöneticileri veya kat maliklerinin herhangi biri veya bunların vekillerinin form dilekçe ile Belediye ve mücavir alan sınırları içinde Belediyelere; Belediye ve mücavir alan sınırları dışında ise valiliğe bizzat müracaat edecekleri, müracaatın iadeli taahhütlü olarak posta ile de yapılabileceği, posta ile yapılan müracaatlarda dilekçenin postaya verildiği tarihin müracaat tarihi sayılacağı, müracaatın Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca tespit edilip, valilik ve belediyelerce; dış temsilcilikler için de Dışişleri Bakanlığınca çoğaltılacak form dilekçe ile yapılacağı, form dilekçeye Madde 8'de belirlenen tespit ve değerlendirme belgelerinin ekleneceği, müracaatın bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 6 ay içinde yapılacağı, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte yurt dışında çalışan işçiler ile daimi görevde bulunanlar ve görevi yurt dışında üç aydan fazla devam edenler için müracaat süresi 12 ay olduğu, üzerinde yapı yapılmak suretiyle arsa ve arazisi, tecavüz veya işgal edilen maliklerin de ilgili idarelere yardımcı olmak üzere arazi ve arsalarının ada ve parselini, tecavüz ve işgallerin zaman ve miktarı hakkındaki mevcut bilgileri havi bir form dilekçe ile müracaat masrafını ödemeden müracaat edebilecekleri, 16/3/1983 tarihli ve 2805 sayılı Kanun gereğince yapılmış olan müracaat işlemlerinin ayrıca bir ücret alınmadan geçerli olup, hak sahiplerinin bu Kanuna göre istenilecek belgeleri dosyalarına ilave edecekleri, ancak yeni yapılacak müracaatlar için belediye veya il özel idareler hesabına milli bir bankaya 2.000 TL. müracaat masrafı olarak yatırılacağı, banka şubesi bulunmayan belediyelerde bu bedelin belediyeye yatırılacağı kurala bağlanmıştır. Kanunun 8. maddesinde tespit ve değerlendirme işlemleri düzenlenmiş; 10. maddesinde, bu Kanun hükümlerine göre, hazine, belediye, il özel idaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde, gecekondu sahiplerince yapılmış yapıların, 12. madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra, kayıt maliki kamu kuruluşunca bu yerin hak sahibine tahsis edileceği ve bu tahsisin yapıldığının tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine "Tapu Tahsis Belgesi" verileceği; tapu tahsis belgesinin, ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil edeceği, hak sahibi olmadığı halde tapu verilen kişilerin tapularının resen iptal edileceği; hükme bağlanmış; 14. maddesinde ise bu kanun hükümlerinden yararlanamayacak olan yapılar ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, Ankara İli, Altındağ İlçesi, Sultan Murat Mahallesi, 4621 ada, 23 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki gecekondu nedeniyle davacı tarafından 2805 sayılı Kanun uyarınca 23/05/1983 tarihinde başvuru dilekçe formunun düzenlendiği, daha sonra 2981 sayılı Kanundan yararlanmak istemiyle başvuruda bulunulduğu, bu başvuru için önce Kanunun 7. maddesi gereğince yatırılması gereken 2.000,00 TL'nin 16/05/1984 tarihinde Ziraat Bankasına yatırıldığı ve 15/08/1984 tarihinde de 2981 sayılı Kanuna göre müracaat formunun verildiği, davacıya başvurusuna dayalı olarak 18/04/1985 tarihinde gecekondusu nedeniyle tapu tahsis belgesi düzenlendiği, ancak bu belgenin tapuya dönüştürülmediği anlaşılmaktadır.

Bunun üzerine tapu tahsis belgesine dayanılarak tapu verilmesi istemiyle davacı tarafından davalı belediyeye 12/10/2015 tarihinde yapılan başvuru cevap verilmeyerek zımnen reddedilmiş, zımni ret işleminin iptali istemiyle açılan davanın Ankara 5. İdare Mahkemesinin 15/12/2016 günlü, E:2016/105, K:2016/5389 sayılı kararıyla reddedilmesi ve kararın kesinleşmesinden sonra, davacı tarafından, tapu tahsis belgesi tapuya dönüştürülmediğinden 2981 sayılı Yasa gereği ödenen 2.000,00 TL'nin belediyede kaldığı, belediyenin haksız kazanç sağladığından bahisle bedelin yatırıldığı tarihten bu güne kadar güncelleme yapılarak fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 100.000,00 TL'nin ödenmesi istemiyle davalı belediyeye başvurularda bulunulmuş, belediyenin 02/08/2018 günlü, 18175 sayılı yanıtında, tapu tahsis belgesinin tapuya dönüştürülmemesine ilişkin işlemin idare mahkemesince hukuka aykırı görülmediği, 2981 sayılı Kanuna göre ödenen müracaat masrafının Ziraat Bankasına ödenmiş olup, belediyeye yapılmış bir ödeme bulunmadığından istenilen tutarın ödenmesinin mümkün olmadığının belirtilmesi üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.

Uyuşmazlık 2981 sayılı yasa hükümlerinden yararlanmak için başvuruda bulunmadan önce belediye veya il özel idareleri hesabına milli bir bankaya yatırılması gereken 2.000,00 TL. müracaat masrafının iade edilip edilmeyeceğinden kaynaklanmaktadır. Olayda, davacı yasa gereği yatırılması gereken ücreti yatırmış, ancak hak sahibi olmadığı nedeniyle 2981 sayılı yasa hükümlerinden yararlandırılmamış, bunun üzerine ödediği ücretin iadesi istemiyle yaptığı başvuru reddedilmiştir.

Bu durumda, davacı adli yargı yerinde, belediyeye ödemiş olduğu ücretin iadesi istemiyle alacak davası açmış ve başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptalini istememişse de, uyuşmazlığın çözümünde, ödenen 2.000,00 TL ücretin dayanağı olan 2981 sayılı Yasaya göre iadesinin mümkün olup olmadığının ve bu kapsamda davalı idarece tesis edilen idari işlemin hukuka uygun olup olmadığının tespiti gerektiğinden, uyuşmazlığın 2981 sayılı Yasa hükümlerinin uygulanmasından kaynaklandığı, borç-alacak ilişkisi çerçevesinde Borçlar Kanununun sebepsiz zenginleşme kurallarının uygulanma olanağı bulunmadığı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünde idari yargı yerleri görevli bulunmaktadır” şeklindeki gerekçe ile 2247 sayılı Yasanın 10'uncu maddesi uyarınca olumlu görev uyuşmazlığı çıkarılmasına ve dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

Uyuşmazlık Mahkemesi’nin, Hicabi DURSUN’un Başkanlığında, Üyeler: Şükrü BOZER, Mehmet AKSU, Birol SONER, Aydemir TUNÇ, Nurdane TOPUZ ve Ahmet ARSLAN'ın katılımlarıyla yapılan 27.01.2020 günlü toplantısında:

I-İLK İNCELEME:

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; davalı Altındağ Belediyesi vekilinin anılan Yasanın 10/2 maddesinde öngörülen yönteme uygun olarak yaptığı görev itirazının reddedilmesi ve 12/1. maddede belirtilen süre içinde Davalı vekilince başvuruda bulunması üzerine Danıştay Başsavcısınca, 10. maddede öngörülen biçimde olumlu görev uyuşmazlığı çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hâkim Engin SELİMOĞLU’nun, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacının 2981 sayılı Yasa kapsamında tapu tahsis belgesi almak üzere 16/05/1984 tarihinde yatırdığı ücretin, taşınmaza tapu alamadığı gerekçesiyle ve yasal faiziyle beraber iadesi istemiyle açılmıştır.

İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 Sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesine Hakkında Kanunun;

“Müracaat işlemleri” başlıklı 7. Maddesinde; İmar mevzuatına aykırı yapılar ve gecekondular için yapının bulunduğu yerin valilik veya belediyelerine aşağıdaki esaslara göre müracaat edilir.

Bu Kanun kapsamına giren bütün yapılardan tek maliki olanların sahibi, apartmanların müteahhitleri veya yöneticileri veya kat maliklerinin herhangi biri veya bunların vekilleri form dilekçe ile Belediye ve mücavir alan sınırları içinde Belediyelere; Belediye ve mücavir alan sınırları dışında ise valiliğe bizzat müracaat ederler. Müracaat iadeli taahhütlü olarak posta ile de yapılabilir. Posta ile yapılan müracaatlarda dilekçenin postaya verildiği tarih müracaat tarihi sayılır.

Müracaat; Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca tespit edilip, valilik ve belediyelerce; dış temsilcilikler için de Dışişleri Bakanlığınca çoğaltılacak form dilekçeyle yapılır. Form dilekçeye Madde 8’de belirlenen tespit ve değerlendirme belgeleri eklenir.

Müracaat; bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 6 ay içinde yapılır. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte yurt dışında çalışan işçiler ile daimî görevde bulunanlar ve görevi yurt dışında üç aydan fazla devam edenler için müracaat süresi 12 aydır. Üzerinde yapı yapılmak suretiyle arsa ve arazisi, tecavüz veya işgal edilen malikler de ilgili idarelere yardımcı olmak üzere arazi ve arsalarının ada ve parselini, tecavüz ve işgallerin zaman ve miktarı hakkındaki mevcut bilgileri havi bir form dilekçe ile müracaat masrafını ödemeden müracaat edebilirler.

16/3/1983 tarihli ve 2805 sayılı Kanun gereğince yapılmış olan müracaat işlemleri ayrıca bir ücret alınmadan geçerli olup, hak sahipleri bu Kanuna göre istenilecek belgeleri dosyalarına ilave ederler.

Ancak yeni yapılacak müracaatlar için belediye veya il özel idareler hesabına milli bir bankaya 2.000 TL. müracaat masrafı olarak yatırılır. Banka şubesi bulunmayan belediyelerde bu bedel belediyeye yatırılır.

“ Tapu verme” başlıklı 10. maddesinde; “ (Değişik : 22/5/1986 - 3290/4 md.)

a) Bu Kanun hükümlerine göre hazine, belediye, il özel idaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde, gecekondu sahiplerince yapılmış yapılar, 12 nci madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra, kayıt maliki kamu kuruluşunca bu yer hak sahibine tahsis edilir ve bu tahsisin yapıldığı tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine "Tapu Tahsis Belgesi" verilir.

Tapu tahsis belgesi, ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil eder.

(Ek : 18/5/1987 - 3366/4 md.) Ancak ıslah imar planı veya kadastro planları ile belirlenen alanlarda tapu tahsis belgesi yerine hak sahiplerine doğrudan tapuları verilebilir. b) Üzerinde imar mevzuatına aykırı olarak toplu binalar inşa edilmiş hisseli veya özel parselasyona dayalı arsa veya arazilerde, kişilerin hisse miktarları ve fiili kullanma durumları dikkate alınarak valilik veya belediyelerin talebi üzerine:

Henüz kadastrosu yapılmamış yerlerde, kadastro müdürlüklerince bu Kanunda belirtilen mülkiyet tespitine dair hükümler de uygulanarak,

Kadastrosu veya tapulaması tamamlanmış yerlerde ise bu Kanunla verilen yetkiler kadastro müdürlüklerince kullanılarak,

Islah imar planlarının yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın: onayların alınmasına ve ilanların yapılmasına (askı ilanları hariç), komisyonların kurulmasına lüzum kalmaksızın 2613 sayılı Kadastro ve Tapu Tahriri veya 766 sayılı Tapulama Kanunu hükümlerine göre hak sahipleri tespit veya yeniden tayin edilerek adlarına tescil edilir.

Bu tespit sırasında özel parselasyon planında görülen veya hisseli satışlar sonucu fiilen oluşan yol, meydan, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha vs hizmetlere ayrılan yerler ile bunlara ilişkin hisseler bedelsiz olarak resen tapudan terkin; okul, ibadet yeri ve benzer kamu hizmetlerine ayrılan yerler ise, bedelsiz olarak ilgili idareler adına tespit ve tescil edilir.

Hazine, belediye veya il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya arazileri üzerinde yapıldığı tespit edilen gecekondular hakkında da yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır.

(Ek:18/5/1987-3366/4 md.) Belediye, hazine, özel idare veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa ve araziler üzerine gecekondu yapıldıktan sonra tespit edilerek kira kontratı düzenlenmiş gecekondu hak sahiplerine tapu tahsis belgesi ve tapuları verilir.

Hak sahibi olmadığı halde tapu verilen kişilerin tapuları resen iptal edilir.

İmar mevzuatına aykırı bina yapılmış, hisseli arsa ve araziler veya özel parselasyona dayalı arazilerde, imar adası veya parseli olabilecek büyüklükteki alanlarda, binalı veya binasız arsa ve arazileri birbirleriyle, yol fazlalarıyla veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerle birleştirmeye bunları yeniden ada ve parsellere ayırmaya, yapılara yeniden doğan imar ada veya parseli içinde kalanları yapı sahiplerine, yapı olmayanları diğer hisse sahiplerine müstakil veya hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre vermeye, bunlar adına tescil ettirmeye ve tescil işlemi dışında kalanların hisselerini 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre tespit edilecek bedeli peşin ödenmek veya parsel sahipleri aleyhine kanuni ipotek tesis edilerek, tapu sicilinden terkin ettirmeye belediye veya valilikler resen yetkilidir. Belediye veya valiliklerin talebi halinde bu yetkiler kadastro müdürlüklerince de kullanılır.

Bu gibi arazilerde hisse sahiplerinin malik olduğu hisse üzerindeki temliki tasarruflar ve bunlarla ilgili takyitler 11/6/1945 tarih ve 4753, 19/7/1943 tarih ve 4486 sayılı Kanunlar, 775 sayılı Gecekondu Kanunundaki hükümler dâhil, uygulamayı durdurmaz. Bu gibi işlemlerde takyitler hisse sahibine isabet edecek müstakil parsele aynen nakledilir ve yapılan işlem Medeni Kanunun 927 nci maddesine göre hak sahibine bildirilir. Islah imar planı ile düzenlemeye tabi tutulan arsa ve arazilerin yeni sahiplerine verilmesinde valilik veya belediyelerce arsa ve arazilerin durumuna göre düzenleme ortaklık payı alınabilir.

Bu gibi yerlere ait yapılmış olan özel parselasyon planı, ıslah imar planı olabilecek nitelikte olduğu belediye veya valiliklerce uygun görüldüğü takdirde aynen kabul edilerek tescil edilir.

Üzerinde yapılanma bulunan Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler valiliğin talebi üzerine, belediye veya özel idareler adına resen tapuya tescil edilir. Islah imar planlarında genel bütçeye dâhil dairelerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere ayrılan veya ayrılacak olan veya bir kamu hizmeti için lüzumlu görülen arsa veya araziler eski sahibi kamu idarelerine veya o işe tahsil edilmek üzere hazineye aynı şartlarla geri verilir.

Islah imar planı yapılmış ve yapılacak bölgelerde bu Kanun kapsamına giren ve tapu tahsis belgesi verilen hazine arsa ve arazileri, iktisap tarihine bakılmaksızın aynı amaçta kullanılmak üzere ilgili belediyelere devredilir.”

Hükümleri düzenlenmiştir.

Dosyanın incelenmesinden; Ankara İli, Altındağ İlçesi, Sultan Murat Mahallesi, 4621 ada, 23 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki gecekondu nedeniyle, davacı tarafından 2981 sayılı Kanundan yararlanmak istemiyle başvuruda bulunulduğu,bu sebeple 16/05/1984 tarihinde Ziraat Bankasına 2.000,00 TLyatırıldığı ve 15/08/1984 tarihinde de 2981 sayılı Kanuna göre müracaat formunun verildiği, sonuçta 18/04/1985 tarihinde gecekondusu nedeniyle davacı adına tapu tahsis belgesi düzenlendiği, tapu tahsis belgesine dayanılarak tapu verilmesi istemiyle davacı tarafından davalı belediyeye 12/10/2015 tarihinde yapılan başvurunun zımnen reddedildiği, zımni ret işleminin iptali istemiyle açılan davanın Ankara 5. İdare Mahkemesinin 15/12/2016 günlü, E:2016/105, K:2016/5389 sayılı kararıyla reddedilmesi ve kararın kesinleşmesinden sonra, davacı tarafından, tapu tahsis belgesi tapuya dönüştürülmediğinden 2981 sayılı Yasa gereği ödenen 2.000,00 TL'nin yatırıldığı tarihten bu güne kadar güncelleme yapılarak fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 100.000,00 TL'nin ödenmesi istemiyle davalı belediyeye başvurularda bulunulduğu, belediyenin 02/08/2018 günlü, 18175 sayılı yanıtında, tapu tahsis belgesinin tapuya dönüştürülmemesine ilişkin işlemin idare mahkemesince hukuka aykırı görülmediği, 2981 sayılı Kanuna göre ödenen müracaat masrafının Ziraat Bankasına ödenmiş olup, belediyeye yapılmış bir ödeme bulunmadığından istenilen tutarın ödenmesinin mümkün olmadığının belirtilmesi üzerine uyuşmazlığa konu davanın açıldığı anlaşılmıştır.

Belirtilen nedenlerle, Danıştay Başsavcısı’nın başvurusunun kabulü ile Ankara 23. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen 17.10.2019 tarih ve E:2018/673 esas sayılı görevlilik kararının kaldırılması gerekmiştir.

S O N U Ç: Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Danıştay Başsavcısı’nın BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile Ankara 23. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen 17.10.2019 tarih ve E:2018/673 esas sayılı GÖREVLİLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 27.01.2020 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

Başkan Üye Üye Üye

Hicabi Şükrü Mehmet Birol

DURSUN BOZER AKSU SONER

Üye Üye Üye

Aydemir Nurdane Ahmet

TUNÇ TOPUZ ARSLAN