Sanıklar   : 1- S.A.  2- T.T. 

O L A Y : Hazro İlçe Jandarma Komutanlığı emrinde görevli sanık J. Kd. Üçvş. S.A.’un üst olmak yetkisini kullanmak suretiyle aynı Komutanlık emrinde görevli sanık J. Er T.T. aracılığıyla, Hazro Cumhuriyet Başsavcılığı adli emanetinde kayıtlı ve kendisine teslim edilmiş olan uyuşturucu esrar maddesini, sivil kişi sanık Ömer Gündoğdu’ya olan borcuna karşılık olarak satması suretiyle gerçekleşen eylemde, tüm sanıkların birlikte hareket ederek ticaret maksadıyla uyuşturucu madde temin etmek ve bulundurmak suçunu işledikleri ileri sürülerek, eylemlerine uyan 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 37/1. maddesi delaletiyle aynı Yasa’nın 188/3 ve 53. maddeleri uyarınca ayrı ayrı cezalandırılmaları, sanıklardan T.T. hakkında aynı Kanun’un 192/1. maddesinin uygulanması istemiyle Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 10.5.2011 gün ve E:2011/4565, K:2011/436 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.               

                DİYARBAKIR 2. AĞIR CEZA MAHKEMESİ: 12.10.2011 gün ve E:2011/226, K:2011/372 sayı ile, yapılan yargılama sonucu anlaşıldığı üzere, sanıklardan S.A.’un, görev yaptığı Jandarma Karakolundaki esrar maddelerini  borcuna karşılık rehin verdiğini söylemesi ve olay ortaya çıktıktan sonra da geri getirdiği dikkate alındığında, uyuşturucu madde ticaretinin söz konusu olmadığı, esrarların borca karşılık teminat olarak verildiği nedeniyle ,sanığın eyleminin 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’nun 131. maddesinde düzenlenen suçu oluşturduğu, bu nedenle asker kişi sanıklar S.A. ile T.T.’in işledikleri askeri suç nedeniyle yargılanmalarının askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle, sanık Ömer Gündoğdu hakkında açılan kamu davasının tefriki ile, sanıklar S.A. ve T.T. haklarında açılan kamu davasında görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası, 7. Kolordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi’ne gönderilmiştir. 

7. KOLORDU KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 14.6.2012 gün ve E:2012/411, K:2012/210 sayı ile, sanıklara yüklenen eylemin 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’nun 131. maddesinde düzenlenen suçu oluşturmadığı, sanıklara yüklenen uyuşturucu madde ticareti yapmak veya sağlamak suçunun askeri suç olmaması, sanıkların askerlikle ilişiklerinin kesilmesi ve askeri mahal kavramının Anayasa’da yapılan değişiklik sonucu ortadan kalkmış olması nedeniyle,bu suçtan yargılanmalarının adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, kararın temyiz edilmeyerek kesinleşmesi üzerine, dava dosyası, 7. Kolordu Komutanlığı Askeri Savcılığı’nca, Mahkememize gönderilmiştir. 

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler; Ahmet DURU, Ahmet KARADAVUT, Dilaver KAHVECİ, Turgut SÖNMEZ, Haluk ZEYBEL, A. Zeki LİMAN’ın katılımlarıyla yapılan 24.12.2012 günlü toplantısında;

I-İLK İNCELEME: Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluşu Ve İşleyişi Hakkında Kanun'da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik görülmediği, adli ve askeri yargı yerleri arasında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu anlaşıldığından, esasın incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’in, davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mehmet BAYHAN’ın adli yargı,  Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Hüseyin KORKUSUZ’un davanın çözümünün adli yargı yerinin görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmekte iken, maddenin “….askeri mahallerde….” ibaresi Anayasa Mahkemesi’nin 26.6.2012 tarih ve 28335 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 15.3.2012 gün ve E:2011/30, K:2012/36 sayılı kararı ile iptal edilmiştir.

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

                a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

                b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar, 

                c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalaa edilmektedir.

Ancak, sanıklar Jandarma Personeli olduğuna göre, Jandarmanın hangi nitelikteki görevler ile görevlendirildiğine ilişkin yasal düzenlemenin göz önünde tutulması, suça konu olayın meydana geldiği sırada yerine getirilmekte olan görevin, Yasa'da belirtilen görevlerden hangisine uygun olduğunun incelenmesi, görevli yargı yerinin buna göre belirlenmesi gerekmektedir.

2803 sayılı Jandarma Teşkilat Görev Ve Yetkileri Kanunu’nun 7. maddesinde, Jandarmanın sorumluluk alanlarında genel olarak görevleri:

a)        Mülki görevleri;

Emniyet ve asayiş ile kamu düzenini sağlamak,  korumak ve kollamak, kaçakçılığı men, takip ve tahkik etmek, suç işlenmesini önlemek için gerekli tedbirleri almak ve uygulamak, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin dış korunmalarını yapmak,

b)       Adli görevleri;

İşlenmiş suçlarla ilgili olarak kanunlarda belirtilen işlemleri yapmak ve bunlara ilişkin adli hizmetleri yerine getirmek,

c)        Askeri görevleri;

Askeri kanun ve nizamların gereği görevlerle Genelkurmay Başkanlığı'nca verilen görevleri yapmak,

d)       Diğer görevleri;

Yukarıda belirtilen görevler dışında kalan ve diğer kanun ve nizam hükümlerinin icrası ile bunlara dayalı emir ve kararlarla Jandarmaya verilen görevleri yapmak, şeklinde sayılmıştır. 

Jandarma Teşkilatı Görev Ve Yetkileri Yönetmeliğinin, “Adli Görevlerin Esasları” başlığı altında düzenlenen 81. maddesinde, “Adli görevler; işlenmiş suçlarla ilgili olarak kanunlarda belirtilen işlemleri yapmayı ve bunlara ilişkin adli hizmetleri yerine getirmeyi kapsar”, 116. Maddesinde ise, “Adli görevle ilgili elkoymanın başlıca özellikleri;

a. Soruşturma konusu suçun ispatına yarayacağı umulan her türlü eşya ile;

Zoralım konusu olan; suçta kullanılmak üzere hazırlanan, suçta kullanılan ve suçtan elde edilen ya da yapımı, alım-satımı, bulundurulması, taşınması, nakil ve sevki, herhangi bir şekilde kullanılması, ilgili mevzuat çerçevesinde izin ve ruhsat almayı gerektiren ya da başlı başına suç teşkil eden eşya;

Jandarma tarafından, uygun biçimde koruma ya da güvenlik altına alınır” denilmektedir.

Dosyanın incelenmesinden, dosya içinde mevcut bilgi ve belgelerden, Hazro Cumhuriyet Başsavcılığı’nca, ele geçirilen ve suç eşyası olarak adli emanete alınan uyuşturucu maddelerin (esrar), Hazro İlçe Jandarma Karakol Komutanlığı’nda, adliyeye ait emanet deposunda muhafaza altına alındığı ve emanet deposu sorumlusu olarak sanık S.A.’un görevlendirildiği anlaşılmıştır. Bu görevin de jandarmanın askerlik görevi ile ilgili olmayıp adli görevlerinden olduğu açıktır.

2803 sayılı Kanun’un 15 ve Yönetmeliğin 186. maddelerine göre jandarma personelinin ancak askeri hizmete ilişkin eylemlerinden dolayı askeri yargıya tabi bulundukları kuşkusuzdur. 

Açıklanan nedenlerle, asker kişi sanıkların adli görevleri sırasında işledikleri ileri sürülen suç nedeniyle haklarında açılan kamu davasının adli yargı yerinde görülmesi ve Diyarbakır 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

SONUÇ: Davanın çözümünde ADLİ YARGI yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Diyarbakır 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 12.10.2011 gün ve E:2011/226, K:2011/372 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 24.12.2012 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.