|
T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2023/607 KARAR NO : 2023/722 KARAR TR : 18/12/2023
|
ÖZET:Trafik kazasından kaynaklanan veİcra ve İflas Kanunu'nun 67. maddesine göre açılan itirazın iptali davasının, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk. |
K A R A R
Davacı : ... Sigorta A.Ş.
Vekili : Av. P. E
Davalılar : Adli Yargıda
1- İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. S.Y
2- Kağıthane Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. M. P
3- İSKİ
Vekili : Av. D. S
İdari Yargıda
1- Kağıthane Belediye Başkanlığı
2- İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı
I. DAVA KONUSU OLAY
1. Davacı vekili, müvekkilinin sigorta şirketi nezdinde kasko sigortalı bulunan ...BA ... plakalı aracın, davalı kurumlarca yürütülen yol çalışması sırasında yüksekte bırakılan rögar kapağına çarpması sonucunda meydana gelen trafik kazasında hasarlandığını, kazanın meydana gelmesinde yol çalışması yapan ve bu hizmetle ilgili gerekli önlemleri almayan davalıların sorumlu bulunduğunu, kasko sigortalı araçta meydana gelen hasar bedeline karşılık olarak sigortalıya 8.000 TL ödeme yapılarak haklarına halef olunduğunu ve sigortalıya ödenen hasar bedelinin rücuan tahsili amacıyla davalılar aleyhine asıl alacak ve ferileri toplamı olan 8.433,97 TL üzerinden İstanbul 23. İcra Müdürlüğünün E.2015/9472 sayılı dosyasıyla takibe geçildiğini, ancak bu takibin itirazlar üzerine durduğunu belirterek, haksız itirazların iptali ile takibin devamına ve %20 icra inkar tazminatına hükmedilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.
II. UYUŞMAZLIĞA İLİŞKİN BAŞVURU SÜRECİ
A. AdliYargıda
2. İstanbul 21. Asliye Hukuk Mahkemesi 05/03/2019 tarih ve E.2017/377, K.2019/67 sayılı kararı ile, davalı Kağıthane Belediyesi hakkında açılan davanın kabulü ile diğer davalılara yüklenilecek sorumluluk bulunmadığından diğer davalılar hakkındaki davanın reddine karar vermiş, bu karara karşı istinaf isteminde bulunulmuştur.Kararın ilgili kısmı şöyledir :
"Tüm dosya kapsamı ve delillerin değerlendirilmesi sonucunda; dava konusu olaya ilişkin olarak düzenlenen Trafik Kazası Tespit Tutanağına göre 24.06.2014 günü saat 18:35 sıralarında İstanbul Kağıthane Seyrantepe mahallesi Gülizar sokak içinde hava açık, vakit gündüz, yol asfalt kaplama ve kuru olan Gülizar Sokakta yol çalışması olup rögar kapağı normalden daha yüksekte iken sürücü Elem Koçak yönetimindeki ...BA ... plakalı aracın seyir halinde iken alt kısımlarının rögar kapağına çarpması sonucu kaza meydana geldiği, tutanağa göre hu kazanın oluşumunda yolun bakım ve onarımmdan sorumlu kuruluşun kusurlu olduğu, sürücü Elem Koçak’ın ise 2918 sayılı KTK’nın 52. maddesine göre aşırı hızlı seyrettiğinden kusurlu olduğunun belirtildiği, dava konusu trafik kazasına neden olan rögar kapağının üzerinde İSKİ KANALİZASYON yazdığı, ancak rögar kapağının sağlam olduğu, kapalı olduğu, herhangi bir mekanik arızasının olmadığından, davalılardan İSKİ Genel Müdürlüğünün olayda kusursuz olduğu, kazanın meydana geldiği Gülizar sokağın yapım ve bakımından davalılardan Kağıthane Belediye Başkanlığı sorumlu olduğundan, yol çalışması yapılırken rögar kapağının tekniğine uygun olmayan araçların altına çarpacak derecede yüksekte bırakılması nedeniyle davalı Kağıthane Belediye Başkanlığının olayda % 50 oranında asli kusurlu olduğu, davacı şirkete kasko sigortalı araç sürücüsü Elem Koçak'ın ise; gündüz görüş açıkken meskun mahalde görüş alanı içinde bulunan rögar kapağına yeterince dikkat etmeyip, fren tedbiri alarak aracını yavaşlatması ve rögar kapağının etrafından dolaşması gerekirken dikkatsiz ve özensiz seyri ile kapağın üzerinden geçmeye çalışarak aracının altını rögar kapağına çarptığı, olayda % 50 oranında eşit derecede asli kusurlu bulunduğu, dosyada bulunan ve ... Sigorta Ekspertiz Hizmetleri Ltd. Şti. tarafından düzenlenen 15.08.2014 tarihli kasko ekspertiz raporunun ve hasarlı araç fotoğraflarının incelenmesinden, dava konusu ...BA ... plakalı Volkswagen marka Polo 1.4 85 Chrome Editiontipi 2013 model araçtaki hasarın parça bedelleri toplamı 13.742,44 TL ve işçilik toplamı 1.600,00 TL olmak üzere KDV hariç 15.342,44 TL olduğu, bu bedele 2.761,63 TL KDV eklendiğinde hasar miktarının 18.104,07 TL olduğu, aracın kazadan önceki değerinin 40.000,00 TL olduğu, hasarlı haliyle sovtaj değerinin ise 24.000,00 TL olduğu dikkate alındığında, aracın tamirinin ekonomik olmadığı ve pert total sayılması gerektiği, bu nedenle araçtaki gerçek hasar miktarının 16.000,00 TL olduğu, davalılardan Kağıthane Belediye Başkanlığı olayda % 50 oranında asli kusurlu olduğundan, davacı şirketin davalı kurumdan talep edebileceği toplam maddi zararı 8.000,00 TL ve ödeme tarihi 19.08.2014 ile takip tarihi 27.03.2015 arasında işlemiş yasal faiz miktarının 8.000,00 x 220 / 365 x 0,09 = 433,97 TL olduğu değerlendirilmekle davalı Kağıthane Belediyesi hakkında açılan davanın kabulü ile diğer davalılara yüklenilecek sorumluluk bulunmadığından diğer davalılar hakkındaki davanın reddine ..."
3. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 19/09/2019 tarih ve E.2019/2255, K.2019/3461 sayılı kararı ve "...tacir olan davalı İSKİ Genel Müdürlüğü ile davacı arasında kaynaklanan davaya bakma görevinin adli yargıya ait olduğu gözetilerek (Yargıtay 17. Hukuk Dairesi'nin 30/05/2019 tarih ve 2016/12665 E., 2019/7051 K. sayılı kararı), davalı İSKİ yönünden davanın adli yargıda görülüp sonuçlandırılması doğru ise de, kısmen adli yargının görev alanına giren, kısmen idari yargının görev alanına giren bir durumda, davaların birlikte görülüp sonuçlandırılması mümkün değildir. Bu durumda, mahkemece; İSKİ Genel Müdürlüğüne yönelik dava ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Kağıthane Belediyesine yönelik davaların tefrik edilmesinin düşünülmesi ve ondan sonra, yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda bir değerlendirme yapılarak karar verilmesi gerekirken, farklı yargı koluna ait davaların birlikte görülerek, davanın esası hakkında karar verilmiş olması isabetsiz olduğundan, davacı sigorta şirketi ve davalı Kağıthane Belediye Başkanlığı vekilince yapılan istinaf başvurularının açıklanan nedenle kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının HMK.m.353/l-a/4 hükmü uyarınca kaldırılması gerektiği, kaldırma gönderme gerekçesi gözetildiğinde ise taraf vekillerinin sair istinaf itirazlarının bu aşamada değerlendirilmesine yer olmadığına karar vermek gerektiği..." gerekçesiyle yapılan istinaf başvurularının ayrı ayrı kabulü ile; istinaf istemine konu olan ilk derece mahkemesi kararının HMK.m.353/l-a/4 hükmü uyarınca kaldırılmasına, dosyanın belirtilen biçimde işlem yapılmak üzere mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.
4. İstanbul 21. Asliye Hukuk Mahkemesi 31/01/2020 tarih ve E. 2019/246 sayılı kararı ile, davanın haksız fiil nedeniyle davacının sigortalısına ödemiş olduğu tazminatın rücuen tahsili şartlarının oluşup oluşmadığına ilişkin olduğu, tüm dosya kapsamı ve istinaf kararı gereğince Kağıthane Belediyesi ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı hakkındaki dosyanın tefriki ile ayrı esasa kaydedilmesine karar vermiştir.
5. İstanbul 21. Asliye Hukuk Mahkemesi 06/02/2020 tarih ve E.2020/46, K.2020/30 sayılı kararı ile, somut olayda davalılar tarafından yürütülen yol çalışması sonucu aracın alt kısmında meydana gelen hasar dolayısıyla ödenen sigorta tazminatının tahsili amacıyla yapılan takibe itiraz üzerine itirazın iptali davası açılmış, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Kağıthane Belediyesi açısından davaya bakma görevinin idari yargıya ait olduğundan bahisle yargı yolu bakımından görevsizliğine ve davanın görev nedeni ile usulden reddine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.
6. Davacı vekili uğranılan maddi zararın tazmini istemiyle bu kez idari yargı yerinde dava açmıştır.
B. İdari Yargıda
7. İstanbul 14. İdare Mahkemesi 01/11/2023 tarih, E.2023/2017 sayılı kararı ile, somut olayda 2918 sayılı Kanun'un 110. maddesi ile Anayasa Mahkemesinin ilgili kararı gözetildiğinde, karayollarında oluşan kazalar nedeniyle açılacak davaların görüm ve çözümünde adli yargının görevli olduğu gerekçesiyle, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'un 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için ilk görevsizlik kararını veren adli yargı yerinin dava dosyasının ilgili mahkemeden getirtilmek suretiyle işbu dosya ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine ve Uyuşmazlık Mahkemesince karar verilinceye kadar davanın ertelenmesine karar vermiştir.
III. İLGİLİ HUKUK
A. Mevzuat
8. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun “İlamsız takip” başlıklı Üçüncü Bap, 42-49. maddelerinde takip yöntemleri gösterilmiş; "Takip talebi ve muhtevası" başlıklı 58. maddesinde, takip talebinin icra dairesine yazı ile veya sözlü olarak veya elektronik ortamda yapılacağına işaret edilmiş,"Ödeme emri ve muhtevası" başlıklı 60. maddesine göre, takip talebi üzerine icra müdürünce ödeme emri düzenleneceği belirtilmiş,Kanun'un 62-65. maddelerinde itiraza ilişkin hükümlere yer verilmiş, 66. maddesinde, süresi içinde yapılan itirazın takibi durduracağı kurala bağlanmıştır.
9. 2004 sayılı Kanun'un "a) İtirazın iptali" başlıklı67. maddesi şöyledir:
"(Değişik: 18/2/1965-538/37 md.)
(Değişik birinci fıkra: 17/7/2003-4949/15 md.) Takip talebine itiraz edilen alacaklı, itirazın tebliği tarihinden itibaren bir sene içinde mahkemeye başvurarak, genel hükümler dairesinde alacağının varlığını ispat suretiyle itirazın iptalini dava edebilir.
(Değişik: 9/11/1988-3494/1 md.) Bu davada borçlunun itirazının haksızlığına karar verilirse borçlu; takibinde haksız ve kötü niyetli görülürse alacaklı; diğer tarafın talebi üzerine iki tarafın durumuna, davanın ve hükmolunan şeyin tahammülüne göre, red veya hükmolunan meblağın yüzde yirmisinden aşağı olmamak üzere, uygun bir tazminatla mahkum edilir.
İtiraz eden veli, vasi veya mirasçı ise, borçlu hakkında tazminat hükmolunması kötü niyetin sübutuna bağlıdır.
(Mülga dördüncü fıkra: 17/7/2003-4949/103 md.)
Birinci fıkrada yazılı itirazın iptali süresini geçiren alacaklının umumi hükümler dairesinde alacağını dava etmek hakkı saklıdır.
(Ek fıkra: 2/7/2012-6352/11 md.) Bu Kanunda öngörülen icra inkar tazminatı, kötü niyet tazminatı ve benzeri tazminatların tespitinde, takip talebi veya davadaki talep esas alınır."
10. 2004 sayılı Kanun'un "İcra daireleri" başlıklı 1. maddesinin birinci fıkrasında, “Her asliye mahkemesinin yargı çevresinde yeteri kadar icra dairesi bulunur” denilmektedir.
11. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun "İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı" başlıklı 2. maddesi şöyledir:
"1. (Değişik: 10/6/1994 - 4001/1 md.) İdari dava türleri şunlardır:
a) (İptal: Anayasa Mahkemesinin 21/9/1995 tarihli ve E:1995/27, K:1995/47 sayılı kararı ile; Yeniden Düzenleme: 8/6/2000-4577/5 md.) İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları,
b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları
c) (Değişik: 18/12/1999-4492/6 md.) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar.
2. İdari yargı yetkisi, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlıdır. İdari mahkemeler; yerindelik denetimi yapamazlar, yürütme görevinin kanunlarda ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı veremezler.
3. (Mülga: 2/7/2018 - KHK-703/185 md.)"
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
A. İlk İnceleme
12. Uyuşmazlık Mahkemesinin Muammer TOPAL'ın Başkanlığında, Üyeler Nilgün TAŞ, Doğan AĞIRMAN, Eyüp SARICALAR, Ahmet ARSLAN, Mahmut BALLI ve Bilal ÇALIŞKAN'ın katılımlarıyla yapılan 18/12/2023 tarihli toplantısında; dosya üzerinde 2247 sayılı Kanun'un 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, İdare Mahkemesinin, anılan Kanun'un 19. maddesine göre başvuru yaptığı, Kanun'un 14. maddesine göre olumsuz görev uyuşmazlığı bulunduğunun ileri sürülebilmesi için davanın “tarafları, konusu ve sebebinin aynı” olması koşulunun öngörüldüğü, buna göre; adli yargı yerinde aynı somut olay nedeniyle borçlunun itirazının iptali ile icra inkar tazminatına hükmedilmesi istemiyle; buna karşılık idari yargı yerinde rücuen tazminat davası açılmış ise de; ikinci davanın, ilk davada verilen karar doğrultusunda oluşturulduğu ve “itirazın iptali ile icra inkar tazminatına hükmedilmesi” istemi yönünden görev uyuşmazlığının doğduğu kanaatine varıldığından ve sonuçta Mahkemece idari yargı dosyasının ekinde adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesine gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.
B. Esasın İncelenmesi
13. Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN'ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan, ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
14. Dava, davalı idarelerin sorumluluk sahasındaki yolda meydana gelen maddi hasarlı trafik kazası sebebiyle oluşan hasar bedelinin tahsili amacıyla yürütülen icra takibine yapılan itirazın iptali ile icra inkar tazminatına hükmedilmesi istemiyle açılmıştır.
15. Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, itiraz nedeniyle takibin durması üzerine alacaklıya, itirazın iptali için 2004 sayılı Kanun'da iki yola başvurma olanağı tanınmış olup, bunlardan birincisi, 67. maddeye göre mahkemeye başvurmak, İkincisi ise 68, ek 68/a ve ek 68/b maddelerine göre tetkik merciinden itirazın kaldırılmasını istemektir. İncelenen uyuşmazlıkta alacaklı konumundaki davacı tarafından, 67. maddeye göre mahkemeye başvurmak suretiyle itirazın iptali davası açılmıştır.
16. Yukarıda hükmü yazılı 67. maddede sözü edilen mahkeme ile icra dairesinin bulunduğu yargı çevresi bakımından bağlı olduğu asliye mahkemesinin anlaşılması ve takip hukukuna özgü bulunan itirazın iptali davasının adli yargı yerinde görülmesi gerektiği açıktır.
17. Bu duruma göre, İcra ve İflas Kanunu’nun değişik 67. maddesine göre açılan itirazın iptali davasının görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır. Kaldı ki davanın idarenin hizmet kusuru sonucu oluşan trafik kazasından kaynaklanan rücuan tazminat davası olarak kabulü halinde de, Uyuşmazlık Mahkemesinin yerleşik içtihatları gereği 2918 sayılı Kanun uyarınca açılan her türlü sorumluluk davalarında adli yargı görevlidir.
18. Yukarıda belirtilen hususlar gözönünde bulundurularak, İstanbul 14. İdare Mahkemesinin başvurusunun kabulü ile İstanbul 21. Asliye Hukuk Mahkemesinin 06/02/2020 tarih ve E.2020/46, K.2020/30 sayılı görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Davanın çözümünde ADLİ YARGININ GÖREVLİ OLDUĞUNA,
B.İstanbul 14. İdare Mahkemesinin başvurusunun kabulü ile, İstanbul 21. Asliye Hukuk Mahkemesinin 06/02/2020 tarih ve E.2020/46, K.2020/30 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA,
18/12/2023 tarihinde, OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye
Muammer Nilgün Doğan Eyüp
TOPAL TAŞ AĞIRMAN SARICALAR
Üye Üye Üye
Ahmet Mahmut Bilal
ARSLAN BALLI ÇALIŞKAN