Sanıklar         : 1-İ.K.

                          2-Z.T.

                          3-M.S.

                          4-R.P.

                          5-M.K.

                          6-M.P.

                          7-M.Ç.

                          8-M.T.

                          9-A.K.

                      10-M.O.

                         11-H.A.

                         12-Z.A. 

O L A Y          : Sivil kişi sanıklardan İ.K., Z.T., M.S., M.P., M.Ç. ve H.A.’ın 26.12.1992,  Z.A.’nın 31.12.1992, M.T., M.O., M.K., A.K. ve R.P.’ın ise 2.1.1993 günü, ikinci derece kara askeri yasak bölgesine izinsiz girdikleri, buradan Ermenistan’a geçtikleri ve yakalandıkları, böylece ikinci derece kara askeri yasak bölgesine izinsiz girmek suçunu işledikleri ileri sürülerek eylemlerine uyan 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler Ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu’nun 26. maddesi uyarınca cezalandırılmaları istemiyle Iğdır Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 14.1.1993 gün ve E:1993/2, K:1993/3 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır. Aynı gün, 42 sayılı hazırlık numarası ile de, Pasaport Kanunu’na aykırılık suçu nedeniyle Türk Ceza Kanunu’nun 119. maddesi uyarınca ön ödeme koşullarını yerine getirdiklerinden haklarında ek takipsizlik kararı verilmiştir.

 IĞDIR ASLİYE CEZA MAHKEMESİ: 24.11.1994 gün ve E:1993/31, K:1994/163 sayıyla; yargılama sırasında yapılan keşif sonunda suç yerinin, birinci derece kara askeri yasak bölgesi olduğunun anlaşıldığı, bu durumda davanın çözümünün 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’nun 57 ve 353 sayılı Yasa’nın 11. maddesinin (A) bendi uyarınca askeri yargıya ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşmiştir.

 GENELKURMAY BAŞKANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 16.3.1999 gün ve E:1999/46, K:1999/51 sayıyla; dosya kapsamına göre sanıkların asıl amaçlarının pasaportları olmaksızın yasa dışı yollarla Ermenistan’a geçmek olduğu, bu amaçla zorunlu olarak birinci derece kara askeri yasak bölgesine girdikleri ve yakalandıkları, böylece eylemlerinin Pasaport Kanunu’na muhalefet suçunu oluşturduğu bu durumda da davanın çözümünün adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

 Böylece, adli ve askeri yargı yerleri arasında 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesi’nin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuş, dosya, Genelkurmay Başkanlığı Askeri Savcılığı’nın 5.11.1999 gün ve 1997/955 sayılı yazısı ile Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı’na gönderilmiştir.

 İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Ali HÜNER’in Başkanlığında, Üyeler; Cengiz ERDOĞAN, Refik DİZDAROĞLU, Keskin KAYLAN, Necmettin ÖZKAN, Recep SÖZEN, Ahmet ALKIŞ’ ın katılımlarıyla yapılan 6.12.1999 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’in davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Cemil KAYILIOĞLU’nun davanın çözümünün adli yargının görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:    

 353 Sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu’nun  "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir.

             "Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

            a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu’nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

            b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu’nda kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar, 

            c) Türk Ceza Kanunu’na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalaa edilmektedir.

             Olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasında, görevsizlik kararı veren adli yargı yerince, sanıklara yüklenen suçun 1632 sayılı Yasa'nın 57. maddesi uyarınca "askeri suç" olduğu gerekçesine yer verilmiş ise de; olay kısmında ve yerel mahkemelerin görevsizlik kararlarında belirlendiği üzere yüklenen eylem "askeri yasak bölgeye girmek" ten ibarettir. 

             Sanıklara yüklenen eylemin 5682 sayılı Pasaport Kanunu’na aykırılık suçunu oluşturduğu düşünülse bile, bu suçun da askeri bir suç olmadığı, askeri bir suça bağlı bulunmadığı kuşkusuzdur. 

Olayda 353 sayılı Yasa'nın asker olmayan kişilerin askeri mahkemelerde yargılanma koşullarını belirleyen 11. maddesi ve benzer düzenlemenin yer aldığı 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’nun  Ek-6. maddesinde yazılı koşulların da bulunmaması nedeni ile davanın adli yargı yerinde çözümlenmesi, bu nedenle Iğdır Asliye Ceza Mahkemesi'nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

 SONUÇ: Anlaşmazlığın niteliğine göre, davanın ADLİ YARGI yerinde görülmesi gerektiğine, bu nedenle Iğdır Asliye Ceza Mahkemesi'nin 24.11.1994 günlü, E:1993/31, K:1994/163 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 6.12.1999 günü kesin olarak OYBİRLİĞİ  ile  karar verildi.