Sanıklar         : 1-Ş.T.

                                     2-A.R.H.

                                     3-A.O.

                                     4-M.U.

             O  L  A  Y       : Iğdır İl Jandarma Komutanlığı emrinde, Birlik Mal Saymanlığı Birlik Mal Sorumlusu olarak görevli sanık S. S. J. Lv. Kad. Bçvş. A.Y.’ın, 2003-2004 yılı ısıtma dönemi ihtiyacı için tertip edilen linyit kömüründen 26 ton 100 kg. tutarındaki miktarı sivil kişi sanık A.R.H.’ye sattığı, satılan kömürlerin askeri malzeme olduğunu bilen sivil kişi sanıklardan Ş.T.’ın 36 AP 313 plaka sayılı kamyonu ile suça konu  kömürleri sanık A.R.H.’ye ait işyerine taşıdığı, A.R.H.’nün yanında alım satım elemanı olarak çalışan sivil kişi sanık A.O.’nin diğer sanık adına kömürleri satın alarak A.R.H.’nün eylemine iştirak ettiği, sivil kişi sanık M.U.’in, 3. kişilere satım aşamasında 36 AZ 864 plaka sayılı kamyoneti ile kömürleri naklederek bu suça iştirak ettiği, böylece, sanıkların cürüm konusu askeri eşyayı bilerek satın almak ve bu suça iştirak etmek suçunu işledikleri ileri sürülerek, sanıklar A.R.H. ile A.O.’nin eylemlerine uyan Askeri Ceza Kanunu’nun 131/1, 192, Türk Ceza Kanunu’nun 64/1., sanıklar Ş.T. ile M.U.’in eylemlerine uyan aynı Kanun’un 131/1, 192, Türk Ceza Kanunu’nun 65/3. maddeleri uyarınca cezalandırılmaları istemiyle Kars Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 19.1.2004 gün ve E:2004/71, K:2004/12 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır. 

KARS AĞIR CEZA MAHKEMESİ : 8.6.2004 gün ve E:2004/23, K:2004/161 sayıyla; asker kişi A.Y.’a  yüklenen eylem ile sivil kişi sanıklara yüklenen eylemler arasında hukuki ve fiili irtibat bulunduğu, eylemlerin irade birliği içerisinde iştirak halinde gerçekleştirildiği ileri sürüldüğüne göre, tüm sanıkları 353 sayılı Yasa’nın 12. maddesi hükmü uyarınca yargılama görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, dava dosyası, 12. Mekanize PiyadeTugay  Komutanlığı Askeri Mahkemesi’ne gönderilmiştir.

12. MEKANİZE PİYADE  TUGAY  KOMUTANLIĞI  ASKERİ  MAHKEMESİ:  24.11.2004 gün  ve   E:2004/800, K:2004/620 sayıyla; asker kişi sanık A.Y. hak- kında kendisine teslim edilen kömürlerden 26 ton 100 kg. tutarındaki miktarı Kars İlinde kömür alım satım işleri yapan sivil kişi sanık A.R.H.’ye sattığı ileri sürülerek, eylemine uyan Askeri Ceza Kanunu’nun 131/1. maddesi uyarınca  cezalandırılması istemiyle açılan kamu davası ile görevsizlik kararı verilerek kendisine gönderilen kamu davasının birleştirilmesine, asker kişi sanığa yüklenen suçtan dolayı cezalandırılmasını gerektirecek tarzda delil elde edilemediği, şüphenin sanık lehine uygulanması kuralı gereğince unsurları yönünden oluşmadığı sonucuna varıldığından, sanık A.Y.ın yüklenen suçtan beraetine, sivil kişi sanıklara yüklenen  eylemin 353 sayılı Yasa’nın 11. maddesinde sayılan suçlardan olmaması, Askeri Ceza Kanunu’nun 192. maddesi hükmü ve  asker kişi sanık ile aralarında  iştirak sonucunu doğuracak bir eylemin saptanamaması nedeniyle 353 sayılı Yasa’nın 12. maddesinden de sözedilemeyeceği, bu nedenlerle  sivil kişi sanıkları yargılama görevinin adli yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, sivil kişi sanıklar tarafından temyiz edilmeyen karar kesinleşmiş, (asker kişi sanık A.Y. hakkında verilen karar askeri savcı tarafından temyiz edilmiştir) dava dosyasının 12. Mekanize Piyade Tugay Komutanlığı Askeri Savcılığı’nca, Mahkememize gönderilmesi üzerine, Mahkememizce 18.7.2005 gün E:2005/22, K:2005/30 sayı ile adli yargı yerince verilen görevsizlik kararının duruşmada bulunmayan sanıklar A.O. ile M.U.’e tebliğ edilmediği, böylece görevsizlik kararının kesinleşmediği, askeri yargı yerince sanık A.Y. hakkında açılan kamu davası nedeniyle verilen hükmün temyiz edildiği, ancak sivil kişi sanıklar hakkında açılan kamu davası nedeniyle verilen görevsizlik kararının kesinleşmiş olması karşısında uyuşmazlığın giderilmesi istemiyle dosyanın mahkememize gönderildiği anlaşılmış, uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için adli yargı yerince verilen görevsizlik kararının kesinleştirilmesi ve A.Y. hakkında verilen hükmün  sonucu önem arzettiğinden öncelikle temyiz incelemesi yapılmak üzere 2247 sayılı Yasa’nın 1 ve 14. maddesinde belirtilen koşulların oluşmadığı gerekçesiyle aynı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yöntemine uygun bulunmayan başvurunun reddine karar verilmiş, bu kez adli yargı yerince belirtilen eksiklik giderilerek karar kesinleştikten, sanık A.Y. hakkındaki kamu davasında temyiz incelemesi yaptırıldıktan sonra dosya uyuşmazlığın çözümlenmesi istemiyle 12. Mekanize Piyade Tugay Komutanlığı Askeri Savcılığı’nca, Mahkememize gönderilmiştir. 

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, AHMET AKYALÇIN’ın Başkanlığında, Üyeler; İhsan AKÇİN, Mehmet YALÇIN, Muvaffak TATAR,  Erdoğan GENEL, Hasan DENGİZ, M. Sadık LİMAN’ın, katılımlarıyla yapılan 26.12.2005 günlü toplantısında;

I-İLK İNCELEME : Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun’da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik bulunmadığı, adli ve askeri yargı yerleri arasında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu anlaşıldığından, esasın incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ : Raportör-Hakim G.Fatma BÜYÜKEREN’in, davanın çözü-münde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet BEŞİNCİ’nin adli yargı,  Askeri Yargıtay Başsavcı  Yardımcısı Haluk ZEYBEL’in, davanın çözümünün adli yargı yerinin görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:           

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir.

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

            a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

            b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda, kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar, 

c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalâa edilmektedir.    

             Dosyanın incelenmesinde, asker kişi sanık A.Y. hakkında verilen beraat kararının temyiz edilmesi nedeniyle Askeri Yargıtay 3. Dairesi’ne gönderildiği, Dairenin 13.9.2005 günlü kararı ile dosyadaki yazılı belgelerin okunmaması, bir kısım tanık ifadelerine karşı bir diyeceği olup olmadığının sanık müdafiinden sorulmaması nedeniyle hükmün usule aykırılık sebebiyle bozulmasına karar verildiği görülmüştür. Böylece, sanık hakkında verilen hükmün kesinleşmediği anlaşılmaktadır. 

            Herne kadar Mahkememizce sivil kişi sanıklar ile asker kişi sanık hakkında açılan kamu davalarında yargılamanın daha sıhhatli yapılabilmesi için suçun oluşup oluşmadığının değerlendirilmesi açısından delillerin birlikte toplanıp, birlikte değerlendirilmesinin daha uygun olacağı düşünülmüş ve asker kişi sanık hakkında verilen kararın kesinleştirilerek  Mahkememize dosyanın bu şekilde gönderilmesi uygun görülmüş ve başvuru red kararında bu husus  gerekçe yapılmış ise de, asker kişi sanık hakkında verilen hükmün bu aşamada kesinleşmemiş olması nedeniyle, sadece olumsuz görev uyuşmazlığına konu eylemler ve sivil kişi sanıklar hakkında açılan kamu davası yönünden inceleme yapmak gerekmiştir. 

            Olumsuz görev uyuşmazlığına konu olayda, sanıkların sivil kişi olmaları nedeniyle 353 sayılı Yasa'nın, asker olmayan (sivil) kişilerin askeri mahkemelerde yargılanma koşullarını belirleyen 11. maddesi ile benzer düzenlemenin yer aldığı 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu'nun EK.6. maddesi yönünden değerlendirilme yapılması gerekmiştir. 

Sanıklara yüklenen suçların “cürüm konusu askeri eşyayı bilirek satın almak ve bu suça iştirak etmek” suçları olduğu, bu suçların da 353 sayılı Yasa'nın 11. ve Askeri Ceza Kanunu'nun Ek. 6. maddelerinde sayılan suçlardan olmadığı anlaşılmıştır.           

Öte yandan, Askeri Ceza Kanunu’nun “Eşyayı ve malları çalan, satan, rehine veren ve alanlar” başlığı altında düzenlenen 131. maddesinde, “Askerî bir hizmet yaparken veya vazifeyi suiistimal ederek bir hizmet veya vazifeden ötürü tevdi veya emanet edilmiş olan para veya kıymeti ne olursa olsun bir eşyayı yahut kendisine tevdi veya emanet edilmiş olsa bile her türlü askerî erzak, eşya ve hayvanları çalanlar veya zimmetine geçirenler, yahut ihtilâs edenler veya satanlar, yahut rehine verenler ve bunları bilerek satın alanlar veya rehin kabul edenler veya gizliyenler beş seneye kadar ağır hapis cezası ile cezalandırılırlar”; 192. maddesinde de, “Askeri Ceza Kanunun 75, 29 uncu maddeleri ile 78 inci maddesinin C fıkrasının iki numarasında ve askeri eşyayı satın almak, rehin olarak kabul etmek ve gizlemek fillerine dair 131 inci maddede yazılı suçlar askeri mahkemeler tabi olmıyan siviller tarafından yapılırsa umumi mahkemeler bu kanun hükümlerini tatbik ederler” denilmiştir.

 Açıklanan nedenlerle, sanıklara yüklenen “askeri eşyayı bilerek satın almak ve bu suça iştirak etmek” suçlarının 353 sayılı Yasa’nın 11. maddesi ve benzer düzenlemenin yer aldığı Askeri Ceza Kanunu’nun Ek-6. maddesi kapsamında bulunmaması ve aynı Yasa’nın 192. maddesi uyarınca davanın adli yargı yerinde görülmesi ve Kars Ağır Ceza Mahkemesi’nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir. 

SONUÇ         : Davanın çözümünde ADLİ YARGI yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Kars Ağır Ceza Mahkemesi’nin 8.6.2004 günlü ve E:2004/23, K:2004/161 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 26.12.2005 günü OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.