OLAY : Almanya'da işçi olarak çalışan sanık Osman Samarsin'in, izinli geldiği Kars-Akyaka'da 1. derece kara askeri yasak bölgede video kamera ile film çekerken yakalandığı, böylece "Askeri yasak bölgeye girmek" suçunu işlediği ileri sürülerek, 1632 sayılı Askeri Ceza Yasasının 57/2. maddesi göndermesiyle TCK.nun 135/1. maddesi uyarınca cezalandırılması ve aynı Yasa'nın 36. maddesi uyarınca video kamera ile filmi içeren kasetin zoralımına karar verilmesi için, Genelkurmay Başkanlığı Askeri Savcılığının 24.4.1992 gün ve 1992/118-114 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

GENELKURMAY BAŞKANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 2.6.1992 gün ve 1992/246-149 sayı ile; Sanık Osman Samarsin'in atılı suçu, 2. derece kara askeri yasak bölge sınırları içerisinde işlediği, bu sebeple de yargılama yapma görevinin Akyaka Asliye Ceza Mahkemesine ait olduğu gerekçesi ile görevsizlik kararı vermiş, karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir. AKYAKA ASLİYE CEZA MAHKEMESİ: 14.12.1993 gün ve E. 1992/36, K. 1993/49 sayı ile; sanığın atılı suçu, 1. derece kara askeri yasak bölgede işlendiğinin olay yerinde yapılan keşif ile anlaşıldığı, bu durum karşısında yargılama yapma görevinin Genelkurmay Askeri Mahkemesine ait olduğu gerekçesi ile görevsizliğine ve görevli mahkemenin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiş, karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Meydana gelen olumsuz görev uyuşmazlığının çözümlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulmuştur.

UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ: 17.6.1994 gün ve 7-13 sayıyla: sanığın yakalandığı yerin 1. Derece Kara Askeri Yasak bölge olduğunun anlaşılmış olmasına göre: TCK. 135/1; Askeri Ceza Yasası'nın 57/2; 353 sayılı Yasanın 11/A ve 1/4 maddeleri uyarınca uyuşmazlığın Genelkurmay Başkanlığı Askeri Mahkemesi'nin görevine girdiğine karar vermiştir.

GENELKURMAY BAŞKANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 23.5.1995 gün ve 223-158 sayıyla: Sanığa isnat edilen, Devletin askeri menfaatleri icabı girilmesi men edilmiş olan yerlere gizlice veya iğfal ile girmek suçunun, unsurları yönünden oluşmadığı kanaatına vararak sanığın bu suçtan beraatına; sanığın eyleminin askeri yasak bölgede video filmi çekmek suçunu oluşturabileceği ihtimalinin bulunduğu, bu suçun da 2565 sayılı Yasanın 7/e maddesi delaletiyle 25/a maddesine göre cezalandırılması öngörüldüğü belirtilerek yargılamanın adliye mahkemesinin görevine girdiğine, mahkemenin görevsizliğine karar vermiş; karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

Bu karar üzerine, Genelkurmay Başkanlığı Askeri Savcılığı 21.8.1995 tarih ve 92/147-118 sayıyla; Kars-Akyaka Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunmuştur.

AKYAKA CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI: 11.10.1995 gün ve 107-51-31 sayılı iddianame ile, sanığın, 28.7.1991 tarihinde Askeri yasak bölgeye girerek video kamerasıyla çekim yaptığının, sanık ikrarı, keşif tutanağı, bilirkişi incelenmesiyle anlaşıldığını ileri sürerek, 2565 sayılı Yasanın 7/e maddesi göndermesiyle 25/a ve TCK. uyarınca cezalandırılması istemiyle kamu davası açılmıştır.

AKYAKA ASLİYE CEZA MAHKEMESİ: 11.10.1995 gün ve 38-36 sayıyla; hernekadar iddianamede yazılı maddelere dayanılarak dava açılmış ise de sanığın eyleminin, Askeri Ceza Yasasının 57/2 maddesi delaletiyle TCK. 135. maddesi kapsamında kaldığı,aynı zamanda 2845 sayılı Devlet Güvenlik Mahkemesi Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Yasa'nın 9/Son maddesi ve 353 sayılı Yasanın 11/a maddesine göre davanın çözümünün askeri mahkemenin görevine girdiği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

GENELKURMAY BAŞKANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 2.7.1996 gün ve 346-188 sayıyla; Sanığın daha önce aynı eylemden dolayı mahkemelerinde yargılandığı, askeri yasak bölgeye gizlice veya iğfal ile girdiğinin sabit olmaması sebebiyle bu suçtan beraatına karar verildiği ve temyiz edilmeyerek kesinleştiği, bu kesin hükmün dava şartlarından olduğu ve yeniden yargılamayı önlediği, bu nedenle bu suçtan dolayı yeniden karar verilmesine mahal olmadığı, 2565 sayılı Yasaya muhalefet suçunun sivillerin askeri mahkemede yargılamalarını gerektiren suçlardan olmadığı gerekçesiyle 353 S.Y. 19. ve 176. maddeleri uyarınca mahkemenin görevsizliğine ve karar kesinleştiğinde, meydana gelen olumsuz görev uyuşmazlığının çözümü için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine karar vermiş, karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir. Böylece askeri ve adli yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasanın 14. maddesinde öngörüldüğü şekilde olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuş; dosya, Genelkurmay Başkanlığı Askeri Savcılığının 26.9.1996 gün ve 926 sayılı yazıları ekinde Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümü, Selçuk Tüzün'ün Başkanlığında, İrfan Kılınç, Teoman Üneri, Seydi Yetkin, Fahrettin Demirağ, Dr. Ferhat Ferhanoğlu, A.Necmi Özler'in katılmaları ile yaptığı 20.12.1996 günlü toplantıda, raportör Hakim Ayten Anıl'ın raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; toplantıda Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı yerine katılan Savcı Erdoğan Güneş ile Askeri Yargıtay Başsavcısı yerine katılan Hava Hakim Yarbay A.Fahir Kayacan'ın, davanın çözümünün adli yargı yerinin görevine girdiği yolundaki yazılı düşünceleri doğrultusunda;sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Yasasının "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığını taşıyan 9. maddesinde: "Askeri Mahkemelerin görevleri; asker olan kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara bakmak" olarak sayılmıştır. Askeri suç ise, öğretide ve uygulamada;

a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Yasasında yazılı olan diğer bir ifadeyle, Askeri Ceza Yasası dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Yasasında, kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar,

c) Türk Ceza Yasasına atıf suretiyle askeri suça dönüştürülen suçlar olmak üzere, üç grupta mütalaa edilmektedir.

Türk Ceza Yasasının 135/1. Maddesinde: "Devletin askeri menfaati icabı olarak girilmesi men edilmiş yerlere veya toprak, su mıntıkalarına gizlice veya iğfal ile girenin" cezalandırılacağı öngörülmüştür. 1632 sayılı Askeri Ceza Yasasının 57/2. Maddesinde ise; "Türk Ceza Yasasının 135. Maddesinde yazılı olan fiilleri işleyenler bu maddede gösterilen cezalarla cezalandırılır" denilmektedir.

Genelkurmay Başkanlığı Askeri Mahkemesi, Uyuşmazlık Mahkemesinin askeri mahkemeyi görevli kılan 94/7-13 sayılı kararı üzerine yaptığı yargılama sonunda sanığın, TCK. 135. maddesinin 1. bendinde öngörülen Devletin askeri menfaati icabı olarak girilmesi menedilmiş olan yerlere gizlice veya iğfal ile girmek suçunun unsurlarının oluşmadığı sonucuna vararak bu eyleminden beraatına karar vermiş ve karar kesinleşmiştir. Olayda, 1. Derece yasak bölgeye gizlice ve iğfal ile girmek suçu oluşmadığından 1632 sayılı Askeri Ceza Yasasının 57/2. maddesinin göndermesiyle TCK.nın 135. maddesinin uygulama olanağı bulunmamaktadır. 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Yasasının 7/e bendinde: bu amaçla görevlendirilenler dışında bölgenin fotoğraf ve filminin çekilmesi yasağının ihlali sözkonusu olmaktadır.

Bu suç, askeri bir suç olmadığı gibi, askeri bir suça bağlı bir suç da değildir. Diğer taraftan olayda, 353 sayılı Yasanın 11. Maddesinde sivil kişilerin askeri mahkemede yargılanmalarını gerektiren koşullar bulunmadığından davanın adli yargı yerinde çözümlenmesi, Akyaka Asliye Ceza Mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ : Anlaşmazlığın niteliğine göre davanın, Adli yargı yerinde görülmesi gerektiğine, bu nedenle Akyaka Asliye Ceza Mahkemesinin 11.10.1995 günlü, 38-36 sayılı görevsizlik kararının kaldırılmasına, 20.12.1996 gününde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.