O L A Y

: Tank uzman erbaş adayı olan davacının muayenesi sonucu Diyarbakır Asker Hastahanesi Baştabipliği'nce düzenlenen 15.1.2008 gün ve 177 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri sağlık raporunda, "becker nevus" tanısı konularak "(29/A/F1) tank uzman erbaş adayı olamaz" kararı verilmiştir.

Davacı, uzman erbaş alımı için yapılan sınava başvurduğunu, yazılı sınavdan 86 puan alarak geçtiğini, ön sağlık seçmesini fiziki kabiliyet ve yeterlilik testini de geçtiğini, tank şoförlüğü branşını seçmiş olduğundan, psikoteknik test uygulaması sonucu en yüksek puan olan K1 aldığını, mülakatta ise Türkiye genelinde 25 nci olduğunu, mülakattan sonra gereken heyet raporu için Diyarbakır Askeri Hastanesi'nde bütün bölümleri geçtikten sonra sadece Deri Hastalıkları Bölümünde "Becker nevus" tanısı konduğu için olumsuz sağlık kurulu kararı verildiğini, başvuru koşullarından olan ön sağlık seçmeleri başlığında yer alan şartlarda vücutta jilet, bıçak, yanık ve dövme izinin olmamasının gerektiğinin belirtildiğini, vücudunda bu sayılanlardan hiçbirinin olmadığını, sadece doğuştan olan ben izi bulunduğunu, bunun da sayılan şartlar arasında yer almadığını, Deri Hastalıkları Bölümünün tanısının doğru olmadığını, dolayısıyla sağlık kurulu kararının hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek iptali istemiyle askeri idari yargı yerinde dava açmıştır.

ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ ÜÇÜNCÜ DAİRESİ; 28.2.2008 gün ve E:2008/281, K:2008/426 sayı ile, Anayasa'nın 157 nci maddesinde, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin, askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile askeri kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesi olduğu, ancak askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda ilgilinin asker kişi olması şartının aranmayacağının belirtildiği, Anayasa'nın belirtilen kuralına paralel düzenleme içeren 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanunu'nun 20 nci maddesinde de; Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların ilk ve son derece mahkemesi olarak yargı denetimini yapacağı, aynı maddede, bu konunun uygulamasında asker kişiden maksadın, Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman çavuş, uzman jandarma çavuş, erbaş ve erler ile sivil memurların olduğunun belirtildiği, Kanunun 21 inci maddesinde 20 nci madde de belirtilen kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden dolayı menfaati ihlal edilenler tarafından açılacak davaların Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nde çözümleneceği düzenlemesine yer verildiği, Kanunun 45/A maddesinde, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin görevine girmeyen davaların reddine karar verileceğinin belirtildiği,bu hükümler uyarınca Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin bir davaya bakabilmesi için dava konusu idari işlemin "asker kişiyi ilgilendirmesi" ve "askeri hizmete ilişkin" bulunması şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerektiği, dava konusu uyuşmazlıkta davacının uzman erbaş adayı olması nedeniyle, 1602 sayılı Kanun'un 20 nci maddesi kapsamında "asker kişi" sayılmasının mümkün olmadığı, bu nedenle "asker kişiyi ilgilendirme" koşulu gerçekleşmediğinden, davanın görüm ve çözümünde genel idari yargının görevli olduğunun anlaşıldığı gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiştir.

Davacı, bu kez, Kuruma ibraz edilmesi gereken heyet raporu için Diyarbakır Askeri Hastahanesi Baştabipliği'ne müracaatta bulunduğunu, Deri Hastalıkları Bölümünün raporda belirtildiği gibi doğuştan var olan beni sebebiyle "becker nevus" tanısı koyması nedeniyle sağlık raporunun olumsuz düzenlendiğini, bu nedenle, tank uzman erbaş olarak göreve alınmama işlemine dayanak teşkil eden Diyarbakır Askeri Hastahanesi Baştabipliği'nin 15.1.2008 gün ve 177 sayılı sağlık kurulu raporunun iptaline, yeniden sağlık kurulu raporu alınmak üzere hastaneye sevkinin sağlanmasına karar verilmesi istemiyle genel idari yargı yerinde dava açmıştır.

ANKARA 1. İDARE MAHKEMESİ; 10.4.2008 gün ve E:2008/612 sayı ile, Mehmet Soner İnan tarafından, tank uzman erbaş olarak göreve alınmama işlemine dayanak teşkil eden ve Diyarbakır Askeri Hastanesi Baştabipliği'nce (29/A/F1) "tank uzman erbaş adayı olamaz" şeklinde düzenlenen 15.1.2008 tarihli ve 177 sayılı raporun açıkça hukuka aykırı olması sebebiyle iptali ve yürütmesinin durdurulması istemiyle Milli Savunma Bakanlığı'na karşı dava açıldığı, Anayasa'nın 157. maddesinde, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesi olduğu, ancak askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda ilgilinin asker kişi olması şartının aranmayacağı belirtildiği, 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanunu'nun 20. maddesinde de aynı hükmün yer aldığı, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin bir davaya bakabilmesi için, dava konusu idari işlemin "asker kişiyi ilgilendirmesi" ve "askeri hizmete ilişkin bulunması" şartlarının birlikte gerçekleşmesinin arandığı, 1602 sayılı Yasa'nın 20. maddesinde, Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan, subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman çavuş, uzman jandarma çavuş, erbaş ve erler ile sivil memurların asker kişi sayıldığı, incelenen dosyada; davacının, tank uzman erbaş olarak göreve alınmama işlemine dayanak teşkil eden ve Diyarbakır Askeri Hastanesi Baştabipliği'nce (29/A/F1) "tank uzman erbaş adayı olamaz" şeklinde düzenlenen 15.1.2008 tarihli ve 177 sayılı raporun iptali istemiyle Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nde açılan dava sonucunda, Üçüncü Dairenin 28.2.2008 günlü ve E:2008/281, K:2008/426 sayılı kararı ile, davanın görev yönünden reddedilmesi üzerine söz konusu raporun iptali ve yürütmenin durdurulması ile tekrar askeri bir hastaneye sevk edilerek rapor alınması istemiyle Mahkemelerinde bu davanın açıldığının anlaşıldığı, idari işlemin, görevli yargı yerinin tespiti yönünden "askeri hizmete ilişkin" olup olmadığının saptanabilmesi için işlemin konusuna bakılması gerektiği, eğer idari işlem askeri gereklere, askeri usul ve yönteme ve askeri hizmete göre tesis edilmiş ise bu işlemin askeri nitelikte olduğunun kabul edilmesi gerektiği, işlem, askeri olmayan bir makam tarafından tesis edilmiş olsa bile durumun değişmediği, menfaati ihlal edilen asker kişinin açtığı davanın Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nde görülmesi gerektiği, olayda, davacının tank uzman erbaş olarak göreve alınmama işlemine dayanak teşkil eden, (29/A/F1) "tank uzman erbaş adayı olamaz" şeklindeki raporun, askeri bir kurum olan Diyarbakır Askeri Hastanesi Baştabipliği'nce düzenlenmiş bulunduğu, bu durumda, "askeri makamca" tesis edilmiş olup, "asker kişiyi ilgilendirecek olması" ve "askeri hizmete ilişkin bulunması" karşısında; söz konusu raporun iptali istemiyle açılan bu davanın; askeri gerekler, askeri usul ve yöntemler göz önünde bulundurularak incelenecek olması nedeniyle, davanın çözümünde Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin görevli olduğu sonucuna varıldığı, bu nedenlerle; görüm ve çözümü idari yargının, dolayısı ile Mahkemelerinin görevinde bulunmayan davada; 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'un 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi'ne gönderilmesine ve dosya incelemesinin bu konuda karar verilinceye kadar ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü'nün, Ahmet AKYALÇIN'ın Başkanlığında, Üyeler: Mustafa KICALIOĞLU, Mahmut BİLGEN, Habibe ÜNAL, O.Cem ERBÜK, Serdar AKSOY ve Muhittin KARATOPRAK'ın katılımlarıyla yapılan 13.10.2008 günlü toplantısında;

I-İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa'nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; İdare Mahkemesince, 2247 sayılı Yasa'nın 19. maddesinde öngörülen şekilde başvurulduğu ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, genel ve askeri idari yargı yerleri arasında doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ : Raportör-Hakim Nurdane TOPUZ'un, davanın çözümünde genel idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Danıştay Savcısı Gülen AYDINOĞLU ile AYİM Savcısı Yasin TEKAKÇA'nın, davada genel idari yargının görevli olduğu yolundaki yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Diyarbakır Asker Hastahanesi Baştabipliği'nce "becker nevus" tanısı konularak "(29/A/F1) tank uzman erbaş adayı olamaz" şeklinde düzenlenen 15.1.2008 gün ve 177 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri sağlık raporunun iptali istemiyle açılmıştır.

Anayasa'nın 157. maddesinde, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin, askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesi olduğu; ancak, askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda ilgilinin asker kişi olması şartının aranmayacağı belirtilmiş; 1602 sayılı Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kanunu'nun 25.12.1981 tarih ve 2568 sayılı Yasa ile değişik 20. maddesinin birinci fıkrasında "Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Türk Milleti adına; askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların ilk ve son derece mahkemesi olarak yargı denetimini ve diğer kanunlarda gösterilen, görevleri yapar. Ancak, askerlik yükümlülüğünden doğan uyuşmazlıklarda; ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz" denilmiştir.

Buna göre, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin bir davaya bakabilmesi için dava konusu idari işlem veya eylemin "asker kişiyi ilgilendirmesi" ve "askeri hizmete ilişkin bulunması" koşullarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.

1602 sayılı Yasa'nın değişik 20. maddesinde, Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli bulunan veya hizmetten ayrılmış olan subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, uzman çavuş, uzman jandarma çavuş, erbaş ve erler ile sivil memurlar asker kişi sayılmaktadır.

Hakkında düzenlenen sağlık raporunun iptalini isteyen davacının, tank uzman erbaş adayı olduğu, henüz "asker kişi" statüsünü kazanmadığı açıktır.

Belirtilen durum karşısında, olayda Anayasa'nın 157. ve 1602 sayılı Yasa'nın 20. maddelerinde öngörülen, idari işlemin asker kişiyi ilgilendirmesi ve askeri hizmete ilişkin bulunması koşulları birlikte gerçekleşmediğinden, davanın görüm ve çözümü genel idari yargı yerinin görevine girmektedir.

Açıklanan nedenlerle, İdare Mahkemesince yapılan başvurunun reddi gerekmiştir.

SONUÇ :Davanın çözümünde GENEL İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 1. İdare Mahkemesi'nce 10.4.2008 gün ve E:2008/612 sayı ile yapılan BAŞVURUNUN REDDİNE, 13.10.2008 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.