Davacı          : K.H.

            Sanıklar         : 1-E.D.

                                   2- B.U.D.  

            O L A Y          : 27.7.1998 -16.8.1999 tarihleri arasında, Artvin İl Jandarma Alay Komutanı olan J. Kd. Alb. B.D.'ın eşi, sivil kişi sanık E.D. ile oğlu, sivil kişi sanık B.U.D.'ın, B.D.'ın emrinde çalışan askerleri, birçok kez, kendilerini askeri araçla işe ve alışverişe götürüp getirmek, ev ve şahsi ihtiyaçları için alışverişe göndermek, evlerinde yemeklerini yaptırmak sureti ile erleri kanuna muhalif olarak hizmetçiliğe almak suçunu işledikleri ileri sürülerek, eylemlerine uyan Askeri Ceza Kanunu'nun 114/3 ve Türk Ceza Kanunu'nun 80. maddeleri uyarınca cezalandırılmaları istemiyle Artvin Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 16.10.2000 gün ve E:2000/349, K: 2000/132 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmştır. 

            ARTVİN ASLİYE CEZA MAHKEMESİ: 20.10.2000 gün ve E:2000/158, K:2000/127 sayıyla; iddianame içeriğinden ve hazırlık soruşturmasından, J. Kd. Alb. B.D. hakkında da soruşturma yapılıp yapılmadığının anlaşılamadığı, yüklenen suç bakımından mevcut delilleri tayin ve takdir etmenin, asker kişinin de katılımı ile işlenip işlenmediğinin, 353 sayılı Yasa'nın 12. maddesinin uygulanıp uygulanmayacağının tartışılması yetki ve görevinin askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası, 48. İç Güvenlik Tugay Komutanlığı Askeri Mahkemesi'ne gönderilmiştir. 

            48. İÇ GÜVENLİK TUGAY KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 28.3.2001 gün ve E:2001/917, K:2001/240 sayıyla; J. Kd. Alb. B.D. hakkında 48. İç Güvenlik Tugay Komutanlığı Askeri Savcılığı'nca kamu davası açıldığı, ancak erleri  kanuna muhalif olarak hizmetçiliğe almak ve vermek suçlarının Askeri Ceza Kanunu'nun 114. maddesinde ayrı ayrı ve bağımsız olarak düzenlendiği, suçlar arasında bağlılık da bulunmadığı, 353 sayılı Yasa'nın 12. maddesinin uygulanmasının da mümkün olmadığı gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, kararın temyiz edilmeyerek kesinleşmesi üzerine, dava dosyası, 48. İç Güvenlik Tugay Komutanlığı Askeri Savcılığı'nca, Mahkememize gönderilmiştir. 

            İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Ali HÜNER’in Başkanlığında, Üyeler; Cengiz ERDOĞAN, Refik DİZDAROĞLU, Keskin KAYLAN, Necmettin ÖZKAN, Tamer KORKMAZ, M. Sadık LİMAN’ ın  katılımlarıyla yapılan 24.12.2001 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN’ in, davanın çözümünde askeri yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı İrfan YILMAZLAR’ın, davanın çözümünün askeri yargının görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

USULE İLİŞKİN İNCELEME :

            Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişi Hakkında Kanun'da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik görülmemiştir. Adli ve askeri yargı yerleri arasında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuştur. Esasa ilişkin inceleme yapılmasına oybirliği ile karar verilmiştir.

ESASA İLİŞKİN İNCELEME:

353 Sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir.           

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

            a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

            b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda, kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar, 

            c) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalâa edilmektedir. 

            Dosyanın incelenmesinden, sanıkların eşi ve babası olan J. Kd. Alb. B.D. hakkında, 24.4.2000 gün ve E: 2000/115, K:2000/247 sayılı iddianame ile 48. İç Güvenlik Tugay Komutanlığı Askeri Savcılığı'nca, 27.7.1998 - 16.8.1999 tarihleri arasında, müteaddit defalar Alay Komutanlığı fırınında emrinde görevli J. Er M.Ç.'e ailesinin yemesi için yemek pişirttirdiği, böylece teselsülen eri kanuna muhalif olarak hizmetçiliğe almak suçunu işlediği, yine aynı tarihlerde Alay Komutanlığı kamelyasında görevli J. Er M.B.'a ailesinin özel yemeklerini pişirttirip servis yaptırdığı ve sabahları oğluna kahvaltı hazırlattırdığı, J.Er S.E. ile J. Er Ş.H.'nu, eşinin özel ziyaretlere götürülüp getirilmesinde ve evinin özel ihtiyaçlarının karşılanmasında, oğlunun işine götürülüp getirilmesinde kullandığı, böylece,teselsülen erleri kanuna muhalif olarak hizmetçiliğe vermek suçunu işlediği ileri sürülerek, ( başka suçlar ile birlikte) Askeri Ceza Kanunu'nun 114. maddesi uyarınca cezalandırılması için kamu davası açıldığı anlaşılmaktadır. 

            Askeri Ceza kanunu'nun 114/3 maddesinde; " yukarıdaki haller haricinde,askerleri hizmetçiliğe veya sair suretlerle çalışmaya verenlerle asker olsun olmasın alan veya çalıştıranlar, 2 aydan bir seneye kadar hapsolunur" denilmekte olup, suçun askeri suç olduğu açıktır. 

353 sayılı Yasa'nın "Müşterek Suçlar" başlığı altında düzenlenen 12. maddesinde: "askeri mahkemelere ve adliye mahkemelerine tabi kişiler tarafından bir suçun müştereken işlenmesi halinde eğer suç Askeri Ceza Kanununda yazılı bir suç ise sanıkların yargılanmaları askeri mahkemelere; eğer suç Askeri Ceza Kanununda yazılı olmayan bir suç ise adliye mahkemelerine aittir" denmek suretiyle askeri olan suçlar ile askeri olmayan suçlara göre görevli yargı yeri belirlenmektedir. 

Somut olayda, asker kişi sanık hakkında  da aynı suç nedeniyle kamu davası açıldığı,  (erleri kanuna muhalif olarak hizmetçiliğe almak ve vermek) suçun birlikte işlendiği anlaşılmaktadır. Anılan Yasa'nın 12. maddesinde yer alan " bir suçun müştereken işlenmesi" halinin, iştirak hükümlerini de içine almakla beraber daha geniş bir mana ifade etmesi, yüklenen eylemlerin ayrı ayrı düzenlenmiş olsalar bile, karşılıklı etkileşim ve azmettirme yönünden 353 sayılı Yasa'nın 12. maddesinde öngörüldüğü biçimde müştereken işlenmiş olduğunun kabulü gerekir. 

Açıklanan nedenlerle, yüklenen eylemler  "askeri suç"  kapsamında bulunduğundan 353 sayılı Yasa'nın 12. maddesi hükmü uyarınca davanın askeri yargı yerinde görülmesi ve 48. İç Güvenlik Tugay Komutanlığı Askeri Mahkemesi'nin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir. 

SONUÇ: Davanın çözümünde ASKERİ yargı yerinin görevli olduğuna, bu nedenle 48. İç Güvenlik Tugay Komutanlığı Askeri Mahkemesi'nin 28.3.2001 günlü, E:2001/917, K:2001/240 sayılı görevsizlik KARARININ kaldırılmasına, 24.12.2001 günü KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ ile karar verildi.