|
T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2018/500 KARAR NO : 2018/481 KARAR TR: 24.09.2018 |
ÖZET: Davalı idarenin sorumluluk sahasında kalan yolda meydana gelen kaza nedeniyle oluştuğu öne sürülen zararın tazmini istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk |
K ARAR
Davacı : M.S.
Vekili : Av. M.P.K.
Davalılar : Adli Yargıda
1-Karayolları Genel Müdürlüğü
Vekili : Av. Ö.O.
2-A.Sigorta A.Ş.
Vekili : Av. F.Ö. İ.K.
İdari Yargıda
Karayolları Genel Müdürlüğü
O L A Y: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Adana İli, Seyhan İlçesi, D-400 karayolu üzerinde davalı sigorta şirketine sigortalı 01 DIA 94 plaka sayılı motorsiklet seyir halindeyken, karşıdan karşıya geçmekte olan müvekkiline çarparak ağır bir şekilde yaraladığını; kazanın meydana geldiği karayolunda güvenliği sağlayacak tedbirlerin alınmadığını, bu nedenle hem motorsiklet sürücüsünün, hem de davacının hayati tehlike yaratacak şekilde yaralanmasına neden olduğunu; bu nedenlerle davalı A. Sigorta A.Ş ile diğer davalı Karayolları Genel Müdürlüğünün75.000,00-TL manevi tazminatın davalı Karayolları Genel Müdürlüğünden tahsili ile davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin haklar saklar kalmak kaydıyla 1.000,00-TL geçici iş göremezlik ücretinin, 1.000,00-TL sürekli iş göremezlik ücretinin, 1.000,00-TL özel bakım ücreti ve tedavi giderleri olmak üzere 5.000,00-TL maddi tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.
Adana 1. Asliye Hukuk Mahkemesi: 15.9.2015 gün ve E:2015/570, K:2015/418 sayı ile, uyuşmazlık taraflar arasında imzalanan sigorta sözleşmesine dayandığından, uyuşmazlığın ticaret mahkemesinde çözümlenmesi gerektiği ve bu hali ile Mahkemelerinin iş bu davaya bakmakla görevli olmadığı; asıl görevli Mahkemenin Asliye Ticaret Mahkemesi olduğu anlaşıldığından; 6100 sayılı HMK'nın 114/1 -c maddesi gereğince görev hususu dava şartı olduğundan, 6100 sayılı HMK'nın 115/1 maddesi gereğince dava şartları yargılamanın her aşamasında mahkemece kendiliğinden araştırılacağından 6100 sayılı HMK'nın 138/1 maddesi gereğince yapılan ön inceleme sonucunda 6100 sayılı HMK'nın 114/1-c maddesi delaletiyle, 6100 sayılı HMK'nın 115/2 maddesi gereğince davanın dava şartı noksanlığı nedeniyle usulden reddine ve mahkemelerinin görevsizliğine; Adana Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesinin görevli mahkeme olduğunun tespitine, dava şartı noksanlığı nedeniyle davanın usulden reddine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.
ADANA 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ: 6.5.2016 gün ve E:2016/692, K:2016/903 sayı ile, davanın hizmet kusuruna dayanılması nedeniyle idari yargıda tam yargı davası açılması gerektiğinden, Karayolları Genel Müdürlüğü hakkındaki davanın idari yargı yerinde görülüp sonuçlandırılması gerektiği gerekçesiyle, görevsizlik nedeniyle davanın reddine karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.
Davacı vekili bu kez aynı istemle Karayolları Genel Müdürlüğüne karşı idari yargı yerinde dava açmıştır.
ADANA 1. İDARE MAHKEMESİ: 3.5.2018 gün ve E:2017/552 sayı ile, dava konusu uyuşmazlığın 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun uygulanmasına ilişkin bir tazminat davası olduğu, anılan Kanunun 110. maddesi uyarınca davanın görüm ve çözümünde adli yargı mercilerinin görevli olduğu gerekçesiyle, görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesine ve dosya incelemesinin bu konuda Uyuşmazlık Mahkemesince karar verilinceye kadar ertelenmesine karar vermiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE:
Uyuşmazlık Mahkemesi'nin, Hicabi DURSUN’un Başkanlığında, Üyeler: Şükrü BOZER, Mehmet AKSU, Birol SONER, Süleyman Hilmi AYDIN, Aydemir TUNÇ ve Turgay Tuncay VARLI'nın katılımlarıyla yapılan 24.09.2018 günlü toplantısında:
l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; İdare Mahkemesince, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, idari yargı dosyasının Mahkemece, ekinde adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.
II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ’nin davada adli yargının, Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Dava, davacının, davalı idarenin sorumluluk sahasında kalan yolda yürürken motosikletin çarpması sonucu yaralanması nedeniyle oluştuğu öne sürülen zararın tazmin edilmesi istemiyle açılmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 1. maddesinde, Kanunun amacının karayollarında can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlayacak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri belirlemek olduğu; “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde, bu Kanunun trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri bunların uygulamasını ve denetlenmesini ilgili kuruluşları ve bunların görev, yetki ve sorumluluk, çalışma usulleri ile diğer hükümleri kapsadığı ve bu kanunun karayollarında uygulanacağı; 3. maddesinde, yayaların, hayvanların ve araçların karayolları üzerindeki hal ve hareketleri trafik olarak; yaya yolu (yaya kaldırımı) ise karayolunun taşıt yol kenarı ile gerçek veya tüzel kişilere ait mülkler arasında kalan ve yalnız yayaların kullanımına ayrılmış olan kısım olarak tanımlanmış; 10. maddesinde, yapım ve bakımdan sorumlu olduğu yolları trafik düzeni ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmanın, gerekli görülen kavşaklara ve yerlere trafik ışıklı işaretleri, işaret levhaları koymak ve yer işaretlemeleri yapmanın Belediye Trafik birimlerinin görev ve yetkileri arasında olduğu belirtilmiştir.
Öte yandan 2918 sayılı Yasanın 19.1.2011 günlü Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6099 sayılı Yasanın 14. maddesiyle değişik 110. maddesinde “İşleteni veya sahibi Devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dahil, bu Kanundan doğan sorumluluk davaları, adli yargıda görülür. Zarar görenin kamu görevlisi olması, bu fıkra hükmünün uygulanmasını önlemez. Hemzemin geçitte meydana gelen tren-trafik kazalarında da bu Kanun hükümleri uygulanır.
Motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin davalar, sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemelerinden birinde açılabileceği gibi kazanın vuku bulduğu yer mahkemesinde de açılabilir”; Geçici 21. maddesinde de “Bu Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrasının göreve ilişkin hükmü, yürürlüğe girdiği tarihten önce idari yargıda ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde açılmış bulunan davalara uygulanmaz” denilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, trafik için kamunun yararlanmasına açık olan arazi şeridi, köprüler ve alanlar ile, yalnız yayaların kullanımına ayrılmış olan kısımlarda; yayaların, hayvanların ve araçların karayolları üzerindeki hal ve hareketlerinin düzenini sağlamada ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemlerdeki eksiklik ve kusurlardan dolayı meydana geldiği önesürülen zararın karşılanmasındaki sorumluluğun davalıya ait olduğu iddiasına dayalı olarak işbu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
2918 sayılı Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrasının iptali istemiyle Bursa 3.Asliye Hukuk Mahkemesi ve Batman 2.Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvuruları üzerine konuyu inceleyen Anayasa Mahkemesi, şu gerekçesi ile anılan kuralı Anayasaya aykırı görmemiş ve iptal istemini oy birliğiyle reddetmiştir: “… Anayasa Mahkemesi’nin daha önceki kimi kararlarında da belirtildiği üzere, tarihsel gelişime paralel olarak Anayasa’da adli ve idari yargı ayırımına gidilmemiş ve idari uyuşmazlıkların çözümünde idare ve vergi mahkemeleriyle Danıştay yetkili kılınmıştır. Bu nedenle, genel olarak idare hukuku alanına giren konularda idari yargı, özel hukuk alanına giren konularda adli yargı görevli olacaktır. Bu durumda, idari yargının görev alanına giren bir uyuşmazlığın çözümünde adli yargının görevlendirilmesi konusunda kanun koyucunun mutlak bir takdir yetkisinin bulunduğunu söylemek olanaklı değildir. Ancak, idari yargının denetimine bağlı olması gereken idari bir uyuşmazlığın çözümü, haklı neden ve kamu yararının bulunması halinde kanun koyucu tarafından adli yargıya bırakılabilir. İtiraz konusu kural, trafik kazasında zarar görenin asker kişi ya da memur olmasına, aracın askeri hizmete ilişkin olmasına veya olayın hemzemin geçitte meydana gelmesi durumlarına göre farklı yargı kollarında görülmekte olan 2918 sayılı Kanun’dan kaynaklanan tüm sorumluluk davalarının adli yargıda görüleceğini öngörmektedir. İtiraz konusu düzenlemenin gerekçesinde de ifade edildiği gibi, askeri idari yargı, idari yargı veya adli yargı kolları arasında uygulamada var olan yargı yolu belirsizliği giderilerek söz konusu davalarla ilgili olarak yeknesak bir usul belirlenmektedir. Aynı tür davaların aynı yargı yolunda çözümlenmesi sağlanarak davaların görülmesi ve çözümlenmesinin hızlandırıldığı, bu suretle kısa sürede sonuç alınmasının olanaklı kılındığı ve bunun söz konusu davaların adli yargıda görüleceği yolunda getirilen düzenlemenin kamu yararına yönelik olduğu anlaşılmaktadır. Öte yandan, 2918 sayılı Kanun’da tanımlanan Karayolu şeridi üzerindeki araç trafiğinden kaynaklanan sorumlulukların, özel hukuk alanına girdiği konusunda bir tartışma bulunmamaktadır. İdare tarafından kamu gücünden kaynaklanan bir yetkinin kullanılması söz konusu olmadığı gibi, aynı karayolu üzerinde aynı seyir çizgisinde hareket eden, bu nedenle aynı tür risk üreten araçlar arasında özel-kamu ayırımı yapılmasını gerektiren bir neden de yoktur. Açıklanan nedenlerle, itiraz konusu kural Anayasa’nın 2.,125. ve 155. maddelerine aykırı değildir. İtirazın reddi gerekir…” (Any. Mah.nin 26.12.2013 tarih ve E.2013/68, K.2013/165 sayılı kararı; R.G. 27.3.2014, Sayı: 28954, s.136-147.)
Anayasa’nın 158 inci maddesinin son fıkrasında “ Diğer mahkemelerle, Anayasa Mahkemesi arasındaki görev uyuşmazlıklarında, Anayasa Mahkemesi’nin kararı esas alınır.” denilmektedir. Anayasa Mahkemesi’nin yukarıda gerekçesine yer verilen kararı, yasa koyucunun idari yargının görevine giren bir konuyu adli yargının görevine verebileceğine, dolayısıyla 2918 sayılı Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrası ile öngörülen, bu Kanun’dan doğan tüm sorumluluk davalarının adli yargıda görülmesi düzenlemesinin Anayasa’ya aykırı bulunmadığına dair olup, esas itibariyle görev konusunda verilmiş bir karardır ve Anayasa’nın 158 inci maddesi uyarınca, başta Mahkememiz olmak üzere diğer yargı organları bakımından da uyulması zorunlu bir karar mesabesindedir.
Bu durumda,2918 sayılı Yasanın 19.1.2011 tarihinde yürürlüğe giren 110. maddesi ile Anayasa Mahkemesi’nin işaret edilen kararı gözetildiğinde, bahsi geçen Kanun maddesinin karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik düzeninin sağlanarak trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri kapsadığı ve Kanunun, trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri, bunların uygulanmasını ve denetlenmesini, ilgili kuruluşları ve bunların görev yetki ve sorumlulukları ile, çalışma usullerini kapsadığı, davacının yaya olarak yolda yürürken, kaldırımda korkuluk bulunmaması nedeniyle altı metre yükseklikten düşerek ağır yaralanması nedeniyle dava açıldığı, dolayısıyla açılacak sorumluluk davalarının görüm ve çözümünde adli yargının görevli olduğu; meydana gelen zararın tazmini istemiyle açılan bu davanın da adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle davanın görüm ve çözümünde adli yargının görevli olduğu dolayısıyla, Adana 1. İdare Mahkemesinin başvurusunun kabulü ile Adana 2. Asliye TicaretMahkemesince verilen 6.5.2016 gün ve E:2016/692, K:2016/903 sayılı görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.
S O N U Ç : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Adana 1. İdare Mahkemesinin BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile Adana 2. Asliye TicaretMahkemesince verilen 6.5.2016 gün ve E:2016/692, K:2016/903 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 24.09.2018 gününde Üye Turgay Tuncay VARLI’nın KARŞI OYU ve OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye
Hicabi Şükrü Mehmet Birol
DURSUN BOZERAKSU SONER
Üye Üye Üye
Süleyman Hilmi Aydemir Turgay Tuncay
AYDIN TUNÇ VARLI
KARŞI OY
3.11.2015 tarih ve 29521 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Uyuşmazlık Mahkemesi’nin 28.09.2015 gün ve E:2015/580 K:2015/592 sayılı kararında belirtilmiş olan düşünce doğrultusunda sayın çoğunluğun görüşüne katılamıyorum.24.09.2018
Üye
Turgay Tuncay VARLI