OLAY : Diyarbakır Merkez Jandarma Karakol Komutanlığı emrinde Karakol Komutanı olarak görevli sanık J.Astsb.Bçvş. M.M. K.'ın, 18.8.1998 - 9.3.2000 tarihleri arasında, bankaların grup sevkinde görevlendirilen Jandarma görevlilerinin alması gereken dış görev paralarından, göreve giden rütbelilere hakettikleri miktarı verdikten sonra kalan ve diğer görevlilerin hakları olan bir kısmını bir havuz oluşturarak fakir ailelere dağıtacağını söyleyerek aldığı, fakat hakeden askerlere vermediği gibi fakir ailelere de dağıtmayarak zimmetine geçirdiği, bir petrol şirketinden aldığı akaryakıt bedelini ve değişik yerlerden aldığı çeşitli büro malzemelerinin bedellerini sivil kişilere ödettiği, oğlunu özel okulda okutup, bedelini ödemediği, böylece, zimmet ve ikna suretiyle irtikap suçlarını işlediği ileri sürülerek, eylemlerine uyan Türk Ceza Kanunu'nun 202/1, 209/2, 219/son maddeleri uyarınca cezalandırılması istemiyle Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 12.12.2000 gün ve E:2000/6124, K:2000/798 sayılı iddianamesiyle kamu davası açılmıştır.

DİYARBAKIR 1. AĞIR CEZA MAHKEMESİ: 20.3.2001 gün ve E:2000/373, K:2001/108 sayıyla, sanığın, yüklenen eylemleri askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işlediği, bu nedenle yargılamanın askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşerek, dava dosyası 7. Kolordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi'ne gönderilmiştir.

7. KOLORDU KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ: 21.9.2001 gün ve E:2001/1368, K:2001/868 sayıyla; sanığa yüklenen eylemlerin, Jandarmanın idari görevleri ile ilgili olarak işlendiği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, kararın temyiz edilmeyerek kesinleşmesi üzerine, dava dosyası, 7. Kolordu Komutanlığı Askeri Savcılığı'nca, Mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Ali HÜNER'in Başkanlığında, Üyeler; Cengiz ERDOĞAN, Refik DİZDAROĞLU, Keskin KAYLAN, Necmettin ÖZKAN, Ahmet ALKIŞ, Tamer KORKMAZ'ın katılımlarıyla yapılan 18.11.2002 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma BÜYÜKEREN'in, zimmet suçuna ilişkin davanın çözümünde askeri yargının, ikna suretiyle irtikap suçuna ilişkin davanın çözümünde, adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Haluk ULUGÖL'ün, rapor doğrultusunda yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

USULE İLİŞKİN İNCELEME:

Yapılan incelemede, usule ilişkin işlemlerde 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'da belirtilen süre ve biçim yönünden bir eksiklik görülmemiştir. Adli ve askeri yargı yerleri arasında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuştur. Esasa ilişkin inceleme yapılmasına oybirliği ile karar verilmiştir.

ESASA İLİŞKİN İNCELEME:

353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu'nun "Askeri Mahkemelerin Görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler Kanunlarda aksi yazılı olmadıkça asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir.

"Askeri suç" ise, öğretide ve uygulamada;

a ) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Kanunu'nda yazılı olan, başka bir anlatımla, Askeri Ceza Kanunu dışında hiçbir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

b ) Unsurları kısmen Askeri Ceza Kanunu'nda kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar,

c ) Türk Ceza Kanunu'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalaa edilmektedir.

Sanık, Jandarma personeli olduğuna göre, Jandarmanın hangi nitelikteki görevler ile görevlendirildiğine ilişkin yasal düzenlemenin göz önünde tutulması, suça konu olayların meydana geldiği sırada yerine getirilmekte olan görevinin ise, Yasa'da belirtilen görevlerden hangisine uygun olduğunun incelenmesi gerekmektedir.

2803 sayılı Jandarma Teşkilat Görev Ve Yetkileri Kanunu'nun 7. maddesinde, Jandarmanın sorumluluk alanlarında genel olarak görevleri:

a ) Mülki görevleri;

Emniyet ve asayiş ile kamu düzenini sağlamak, korumak ve kollamak, kaçakçılığı men, takip ve tahkik etmek, suç işlenmesini önlemek için gerekli tedbirleri almak ve uygulamak, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin dış korunmalarını yapmak,

b ) Adli görevleri;

İşlenmiş suçlarla ilgili olarak kanunlarda belirtilen işlemleri yapmak ve bunlara ilişkin adli hizmetleri yerine getirmek,

c ) Askeri görevleri,

Askeri kanun ve nizamların gereği görevlerle Genelkurmay Başkanlığı'nca verilen görevleri yapmak,

d ) Diğer görevleri;

Yukarıda belirtilen görevler dışında kalan ve diğer kanun ve nizam hükümlerinin icrası ile bunlara dayalı emir ve kararlarla Jandarmaya verilen görevleri yapmak, şeklinde sayılmıştır.

Bu durumda, Jandarmanın genel olarak adli, idari ve askeri görevleri bulunduğu açık ise de, olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasında, İlçe Karakol Komutanı olarak görevli bulunan sanığın, Komutanlıkta görevli erlerin, dış görev nedeniyle hakettikleri yollukları ile ilgili herhangi bir görevi yoktur.

Sanığa yüklenen zimmet ve ikna suretiyle irtikap suçları ile ilgili olarak, sanığın herhangi bir adli, idari ya da askeri görevi bulunmadığından uyuşmazlığın çözümlenmesi için 353 sayılı Yasa'nın 9. maddesi hükmü uyarınca değerlendirilme yapılmalıdır.

Asker kişi sanığa yüklenen zimmet suçuna konu eylem nedeniyle, suçun asker kişilere karşı, askeri mahalde işlendiği ileri sürüldüğüne göre, 353 sayılı Yasa'nın 9. maddesi hükmü uyarınca davanın askeri mahkemede görülmesi, bu nedenle 7. kolordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi'nin bu suç nedeniyle verdiği görevsizlik kararının kaldırılmasının gerektiği,

Sanığa yüklenen ikna suretiyle irtikap suçunda ise; bu suçun asker kişilere karşı, askeri mahalde ya da askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak işlenmediği açıktır. Böylece, askeri suç olmayan, asker kişiye karşı veya askeri mahalde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işlendiği de ileri sürülmeyen "ikna suretiyle irtikap" suçunun adli yargı yerinde görülmesi ve Diyarbakır 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nin bu suç ile ilgili olarak verdiği görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ : 1- Sanığa yüklenen zimmet suçuna ilişkin davanın çözümünde ASKERİ YARGI yerinin görevli olduğuna, bu nedenle 7. Kolordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi'nin 21.9.2001 günlü, E:2001/1368, K:2001/868 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ zimmet suçuna münhasır olmak üzere KALDIRILMASINA,

2- Sanığa yüklenen ikna suretiyle irtikap suçuna ilişkin davanın çözümünde ADLİ YARGI yerinin görevli olduğuna, bu nedenle Diyarbakır 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nin 20.3.2001 günlü, E:2000/373, K:2001/108 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ ikna suretiyle irtikap suçuna münhasır olmak üzere KALDIRILMASINA, 18.11.2002 günü KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ ile karar verildi.