T.C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ   ESAS NO       : 2021/194 KARAR NO  : 2021/260      KARAR TR  : 03/05/2021

ÖZET: Kişisel verilerin ifşa edilerek özel hayatın gizliliğinin ihlal edildiği ileri sürülerek, bu hak ihlalleri nedeniyle uğranılan mağduriyetin giderilmesi istemiyle açılan davanın, ADLİ YARGI YERİNDE çözümlenmesi gerektiği hk.

KARAR

 

Davacı    : Y.K.

Davalı     : Adalet Bakanlığı

I. DAVA KONUSU OLAY

1. Davacı, hangi mahkemenin, hangi tarih ve sayılı kararı ile hangi suçtan dolayı bir kişinin tutuklu ya da hükümlü olduğu olmak üzere fotoğraf, kamera kaydı, ses kayıtları, mektup, ziyaretçi kayıtları gibi kayıtların kişisel veri olup bu verilerin güvenliğini sağlamanın, ilgisiz ve yetkisiz kişilerin ulaşabileceği şekilde ifşa edilmemesinin anayasal bir zorunluluk olduğunu, özel ve resmi kurumlara ceza evi aracılığı ile yaptığı birtakım başvurularına ya hiç cevap verilmediği ya işlemsiz iade edildiği ya yetkisiz olduğu iddia edilerek bakmaktan kaçınıldığı ya da dilekçe ile hiç alakası olmayan, dalga geçer gibi cevaplar verildiği,iade edilen evrakı incelediğinde, Silahlı Terör örgütüne Üye Olma Suçundan Çanakkale 1. Sulh Ceza Hâkimliği'nin 05/10/2016 tarih ve 2016/283 sayılı tevkif müzekkeresi ile tutaklanan... denilerek üst yazı ve ekindeki belgelerde açık kimlik bilgilerine yer verildiği, bu üst yazılar ile ifşa edilen kişisel verilerin, infaz makamları ve ilgili dosya kapsamında olmak üzere ilgili soruşturma makamı ve kovuşturma, istinaf, temyiz makamları hariç hiçbir şahsa, makama, savcılık ve mahkemeye verilmemesi gereken veriler olduğunu, şahsına yöneltilen bu çok ağır ithamın gerek bireyler, gerek resmi ve özel kuruluşlar üzerinde olumsuz ve nefret dolu ağır tepkiler ile karşılanacağını belirterek, özel hayatın gizliliğinin ihlaline sebebiyet verildiği ileri sürülerek, her bir hak ihlaline sebebiyet veren eylem için 9.000 TL manevi tazminata hükmedilmesi ve her eylem tarihinden geçerli karar verilecek miktara yasal faiz uygulanması, ihlaller bir arada zincirleme olarak değerlendirilecek ise 199.000 TL manevi tazminata ve yasal faiz uygulanmasına karar verilmesi istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

II. UYUŞMAZLIĞA İLİŞKİN BAŞVURU SÜRECİ

A. Adli Yargıda

2. Salihli İnfaz Hakimliğince, başvuru konusunda görev ve yetkisinin bulunmadığı gerekçesiyle dilekçenin esasa girmeden reddine, talebin ağır ceza mahkemesince değerlendirilmesine karar verilmiş, yapılan itiraz üzerine, Salihli Ağır Ceza Mahkemesi 07/12/2020 tarihli ve D. İş. 2020/1051 sayılı kararı ile, istem konusunda idari yargı yeri görevli olduğundan görevsizlik kararı verilmesi gerektiği belirtilerek, itirazın kabulü ile Salihli İnfaz Hakimliğince verilen kararın kaldırılmasına karar vermiştir.

3. Salihli İnfaz Hâkimliği 11/12/2020 tarihli ve E.2020/1704, K.2020/1700 sayılı kararı ile, yapılan yazışmaların idari işlem niteliğinde olup, yargısal nitelik taşımadığı, bu yöndeki hukuka aykırılıklar nedeniyle meydana gelen zarara ilişkin tazminat istemiyle açılan davanın çözümünün idari yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle başvurunun reddine karar vermiş, verilen karar itiraz edilmeden kesinleşmiştir.

4. Davacı, aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

B. İdari Yargıda

5. Manisa 2. İdare Mahkemesi 25/02/2021 tarihli ve E.2021/114 sayılı kararı ile, davada, davacının yapmış olduğu başvuruların, tutuklu bulunduğu ceza infaz kurumu müdürlüğü aracılığıyla gönderildiği kurumlara yazılan üst yazılarda davacının kişisel verilerinin ifşa edildiği, kişisel verilerin yetkisiz kişiler ve makamlar ile paylaşılmasının Anayasa ile güvence altına alınan özel hayatın gizliliğinin ihlaline sebebiyet verdiği iddia edildiğinden, 4675 sayılı Kanun kapsamında bulunduğu anlaşılan şikayetleri karara bağlamanın İnfaz Hâkimliğinin görevinde olduğu düzenlemesine istinaden, bu konulardaki şikayetlere bakmakla görevli olan adli yargı yerinin aynı şikayetten kaynaklanan manevi tazminat istemine ilişkin davaya da bakmaya görevli olduğu gerekçesiyle 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine başvurulmasına ve davanın incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesince karar verilinceye kadar ertelenmesine karar vermiştir.

III. İLGİLİ HUKUK

6. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'un "Hükümlünün mektup, faks ve telgrafları alma ve gönderme hakkı" başlıklı 68. maddesi şöyledir:

"(1) Hükümlü, bu maddede belirlenen kısıtlamalar dışında, kendisine gönderilen mektup, faks ve telgrafları alma ve ücretleri kendisince karşılanmak koşuluyla, gönderme hakkına sahiptir.

(2) Hükümlü tarafından gönderilen ve kendisine gelen mektup, faks ve telgraflar; mektup okuma komisyonu bulunan kurumlarda bu komisyon, olmayanlarda kurumun en üst amirince denetlenir.

(3) Kurumun asayiş ve güvenliğini tehlikeye düşüren, görevlileri hedef gösteren, terör ve çıkar amaçlı suçörgütü veya diğer suç örgütleri mensuplarının haberleşmelerine neden olan, kişi veya kuruluşları paniğe yöneltecek yalan ve yanlış bilgileri, tehdit ve hakareti içeren mektup, faks ve telgraflar hükümlüye verilmez. Hükümlü tarafından yazılmış ise gönderilmez.

(4) Hükümlü tarafından resmî makamlara veya savunması için avukatına gönderilen mektup, faks ve telgraflar denetime tâbi değildir."

7. 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanunu’nun “Amaç ve kapsam” başlıklı 1. maddesi şöyledir:

  "Bu Kanunun amacı, infaz hâkimliklerinin kuruluş, görev, çalışma esas ve usullerini düzenlemektir.

(Değişik ikinci fıkra:14/4/2020-7242/1 md.) Bu Kanun, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde bulunan hükümlü ve tutuklular hakkında yapılan işlemlere veya bunlarla ilgili faaliyetlere ya da Cumhuriyet savcısının ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin verdiği kararlara yönelik şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak, ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin hâkim veya mahkeme tarafından verilmesi gerekli kararları almak, işleri yapmak ve kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek üzere kurulan infaz hâkimliklerine ilişkin hükümleri kapsar.

8. “İnfaz Hâkimliklerinin Görevleri” başlıklı 4. maddesi şöyledir:

“ İnfaz hâkimliklerinin görevleri şunlardır:

1. Hükümlü ve tutukluların ceza infaz kurumları ve tutukevlerine kabul edilmeleri, yerleştirilmeleri, barındırılmaları, ısıtılmaları ve giydirilmeleri, beslenmeleri, temizliklerinin sağlanması, bedensel ve ruhsal sağlıklarının korunması amacıyla muayene ve tedavilerinin yaptırılması, dışarıyla ilişkileri, çalıştırılmaları gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.

2. Hükümlülerin cezalarının infazı, müşahadeye tâbi tutulmaları, açık cezaevlerine ayrılmaları, izin, sevk, nakil ve tahliyeleri; tutukluların sevk ve tahliyeleri gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.

3. Hükümlü ve tutuklular hakkında alınan disiplin tedbirleri ve verilen disiplin cezalarının kanun, veya diğer mevzuat hükümlerine aykırı olduğu iddiasıyla yapılan şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.

4. Ceza infaz kurumları ve tutukevleri izleme kurullarının kendi yetki alanlarına giren ceza infaz kurumları ve tutukevlerindeki tespitleri ile ilgili olarak düzenleyip intikal ettirdikleri raporları inceleyerek, varsa şikâyet niteliğindeki konular hakkında karar vermek.

5. (Ek:14/4/2020-7242/4 md.) Cumhuriyet savcısının ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin verdiği kararlara karşı yapılan şikâyetleri incelemek.

6. (Ek:14/4/2020-7242/4 md.) Ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin mahsup, ceza zamanaşımı ve hükümlünün ölümü hâllerinde verilecek kararlar da dahil olmak üzere hâkim veya mahkeme tarafından verilmesi gerekli kararları almak ve işleri yapmak.

7. Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak.

Kanunlarda başka bir yargı merciine bırakılan konulara ilişkin hükümler saklıdır.”

9. “İnfaz hâkimliğine şikâyet ve usulü” başlıklı 5. maddesinde, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde hükümlü ve tutuklular hakkında yapılan işlemler veya bunlarla ilgili faaliyetlerin ya da Cumhuriyet savcısının ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin verdiği kararların kanun veya diğer mevzuat hükümlerine aykırı olduğu gerekçesiyle bu karar, işlem veya faaliyetlerin öğrenildiği tarihten itibaren onbeş gün, herhalde yapıldığı tarihten itibaren otuz gün içinde şikâyet yoluyla infaz hâkimliğine başvurulabileceği hükmüne ve “İnfaz Hâkimliğince Şikâyet Üzerine Verilen Kararlar” başlıklı 6. maddesinin üçüncü fıkrasında, “İnfaz hâkimi, inceleme sonunda şikâyeti yerinde görmezse reddine; yerinde görürse, yapılan işlemin iptaline ya da faaliyetin durdurulmasına veya ertelenmesine karar verir” hükmüne ve son fıkrasında “İtiraz, infaz hakimliğinin yargı çevresinde bulunduğu ağır ceza mahkemesine yapılır. İnfaz hâkimi aynı zamanda bu mahkemenin üyesi olduğu takdirde itirazla ilgili karara katılamaz.” hükümlerine yer verilmiştir.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

A. İlk İnceleme

10. Uyuşmazlık Mahkemesinin Celal Mümtaz AKINCI’nın başkanlığında, Üyeler Şükrü BOZER, Mehmet AKSU, Birol SONER, Aydemir TUNÇ, Nurdane TOPUZ ve Ahmet ARSLAN’ın katılımlarıyla yapılan 03/05/2021 tarihli toplantısında; 2247 sayılı Kanun'un 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, İdare Mahkemesince, anılan Kanun'un 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, Mahkemece idari yargı dosyasının ekinde adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesine gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

B. Esasın İncelenmesi

11. Raportör-Hâkim Gülten Fatma BÜYÜKEREN’in, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan, ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ’nin adli yargının, Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra; gereği görüşülüp düşünüldü:

12. Dava, kişisel verilerin ifşa edilerek özel hayatın gizliliğinin ihlal edildiği ileri sürülerek, bu hak ihlalleri nedeniyle uğranılan mağduriyetin giderilmesi istemiyle açılmıştır.

13. Olayda, davacı iddiasının, yukarıda hükümlerine yer verilen 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanunu’nun 4. maddesinde yer alan ...dışarıyla ilişkileri…konusuna ilişkin olup,bu şikayetleri incelemenin ve karara bağlamanın İnfaz Hâkimliği’nin görevinde olduğu düzenlemesine istinaden, bu konulardaki şikayetlere bakmakla adli yargı yerinin görevli olduğu belirlenmiş olup,aynı şikayetten kaynaklanan tazminat istemli davalara da adli yargı yerinde bakılacağı, ancak Uyuşmazlık Mahkemesinin adli yargı içerisinde hangi yargı merciinin bu davalara bakmakla görevli olduğu hususunda karar verme yetkisi bulunmadığı gözetildiğinde, bu belirlemenin ilgili yargı kolunun kendi içerisinde yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

14. Yukarıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak, Manisa 2. İdare Mahkemesince yapılan başvurunun kabulü ile, Salihli İnfaz Hâkimliğince verilen 11/12/2020 tarihli ve E.2020/1704, K.2020/1700 sayılı görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Davanın çözümünde ADLİ YARGININ GÖREVLİ OLDUĞUNA,

B. Manisa 2. İdare Mahkemesince yapılan BAŞVURUNUN KABULÜ ile, Salihli İnfaz Hâkimliğince verilen 11/12/2020 tarihli ve E.2020/1704, K.2020/1700 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA,

03/05/2021 tarihinde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.

 

 

Başkan Celal Mümtaz AKINCI

Üye Şükrü BOZER

Üye Mehmet AKSU

Üye Birol SONER

 

 

 

 

 

Üye Aydemir TUNÇ

Üye Nurdane TOPUZ

Üye Ahmet ARSLAN