OLAY : Meriç İlçe Jandarma Karakol Komutanlığı emrinde görevli J.Astsb. Çvş. sanık S. Y.'ın 2/7/1997 günü saat 21.30 sıralarında, Küplü beldesinde bir lokantada sivil giyimli olarak alkol aldıktan sonra, hesap yüzünden tartıştığı sivil kişi yakınan O. M.'e küfür etmesi, daha sonra resmi kıyafetle ve yanında J. Erler olmak üzere tekrar gelerek zorla lokantayı boşaltıp kapattırması, kendisine itiraz eden lokanta sahibi yakınan N. Ş.'i 1 gün iş ve gücünden kalacak şekilde döverek yaralaması üzerine, hakkında hazırlık soruşturmasını yürüten Meriç Cumhuriyet Başsavcılığı 14/7/1997 gün ve 207-4 sayıyla; sanığın asker kişi olduğu ve yüklenen suçların askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak işlendiği gerekçesiyle soruşturmanın askeri savcılıkça yapılması için görevsizliğine karar vermiştir.

3. MEKANİZE PİYADE TÜMEN KOMUTANLIĞI ASKERİ SAVCILIĞI: 4/8/1997 gün ve 827-351 sayıyla; olay kısmında açıklanan hususları tekrar ederek, sanığın Türk Ceza Yasası'nın 456/4, 480/3, 572. maddeleri ile 1632 sayılı Askeri Ceza Yasası'nın 144. maddesi delaletiyle Türk Ceza Yasası'nın 240. maddesi uyarınca cezalandırılması istemiyle kamu davası açmıştır.

3. MEKANİZE PİYADE TÜMEN KOMUTANLIĞI ASKERİ MAHKEMESİ:

16/12/1997 gün ve 505-476 sayıyla; asker kişi sanığa yüklenen eylemlerin, jandarmanın idari görevleri ile ilgili olup, askerlik hizmet ve görevleri ile ilgisinin bulunmadığı gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, temyiz edilmeyen karar kesinleşmiştir.

MERİÇ ASLİYE CEZA MAHKEMESİ: 28/5/1998 gün ve 13-26 sayıyla; yargılama sırasında sanık, olay gecesi Küplü beldesinde umuma açık yerlerin kontrolü için görevlendirildiği yolunda mahkemeye "hizmet kağıdı" ibraz etmiş ise de; Meriç İlçe Jandarma Komutanlığı'nın 1/4/1998 tarihli yazısı ile getirtilen hizmet defterinin incelenmesi sonucu, görevli olmadığının anlaşılması nedeniyle yüklenen eylemlerin idari görevi ile ilgili olarak işlenmediği, sanığın asker kişi olması gözönüne alınarak 1632 sayılı Askeri Ceza Yasası'nın 134, 144 ve 150. maddeleri uyarınca yargılanmasının askeri yargı yerine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

Böylece, askeri ve adli yargı yerleri arasında 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Yasa'nın 14. maddesinde öngörüldüğü biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğmuş, dosya Meriç Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 15/10/1998 gün ve 2010 Muh. sayılı yazısı ile Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanlığı'na gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Ceza Bölümünün, Mustafa Bumin'in Başkanlığında, Üyeler: Zeki Aslan, Nedim Baran, Seydi Yetkin, Fahrettin Demirağ, A. Necmi Özler ve Vahap Pekbaş'ın katılımlarıyla yapılan 25/12/1998 günlü toplantısında, Raportör-Hakim G. Fatma Büyükeren'in davanın çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu yolundaki raporu ve dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa Ekinci ile Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Atilla Poyraz'ın davanın çözümünün adli yargının görev alanına girdiğine ilişkin yazılı ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü: 353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Yasasının "Askeri Mahkemelerin görevleri" başlığı altında düzenlenen İkinci Bölümünde yer alan "Genel Görev" başlıklı 9. maddesinde; "Askeri Mahkemeler kanunlarda aksi yazılı olmadıkça, asker kişilerin askeri olan suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askeri mahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler" denilmektedir.

"Askeri suç" ise öğretide ve uygulamada:

a) Unsurları ve cezalarının tamamı Askeri Ceza Yasası'nda yazılı olan, başka bir anlatımla Askeri Ceza Yasası dışında hiç bir ceza yasası ile cezalandırılmayan suçlar,

b) Unsurları kısmen Askeri Ceza Yasası'nda kısmen diğer ceza yasalarında gösterilen suçlar,

c) Türk Ceza Yasası'na atıf suretiyle askeri suç haline dönüştürülen suçlar, olmak üzere üç grupta mütalaa edilmektedir.

2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Yasası'nın 7. maddesinde, Jandarmanın sorumluluk alanlarında genel olarak görevleri;

a) Mülki görevleri; Emniyet ve Asayiş ile kamu düzenini sağlamak, korumak ve kollamak, kaçakçılığı men, takip ve tahkik etmek, suç işlenmesini önlemek için gerekli tedbirleri almak ve uygulamak, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin dış korumalarını yapmak,

b) Adli görevleri; İşlenmiş suçlarla ilgili olarak, kanunlarda belirtilen işlemleri yapmak ve bunlara ilişkin adli hizmetleri yerine getirmek,

c) Askeri görevleri; Askeri kanun ve nizamların gereği görevlerle Genelkurmay Başkanlığınca verilen görevleri yapmak,

d) Diğer görevleri; Yukarıda belirtilen görevler dışında kalan ve diğer kanun ve nizam hükümlerinin icrası ile bunlara dayalı emir ve kararlarla Jandarmaya verilen görevleri yapmak, şeklinde sayılmıştır.

Olumsuz görev uyuşmazlığına konu kamu davasında görevsizlik kararı veren adli mahkemece suçun sübutu halinde sanığın, asker kişi olması ve olay gecesi mülki ya da adli bir görevi bulunmaması nedeni ile hakkında 1632 sayılı Askeri Ceza Yasası'nın 134, 144, 150. maddeleri delaletiyle Türk Ceza Yasası'nın ilgili maddelerinin tatbiki gerekeceği gerekçesine yer verilmiş ise de; sanığın sadece asker kişi sıfatını taşımasının, 353 sayılı Yasa'nın 9. maddesi hükmüne göre askeri mahkemede yargılanması için yalnız başına yeterli olmadığı, bu kriterin yanısıra asker kişi sanığa yüklenen suçun "askeri suç" olması veya askeri suç olmasa bile asker kişiye karşı yahut askeri mahalde ya da askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işlenmiş olması kriterlerinin ve bunlardan en az birinin de ayrıca mevcut olması, 1632 sayılı Yasa'nın 134 ve 144. maddelerinin tartışılabilmesi için yüklenen eylemlerin askeri hizmet ya da görev sırasında yapılmış olması gerekmektedir. Sanığa yüklenen, cezaları ve unsurları Türk Ceza Yasası'nda düzenlenen etkili eylem, hakaret ve saldırgan sarhoşluk suçlarının "Askeri suç" kapsamında bulunmadıkları açıktır.

2803 sayılı Yasa'nın 7. maddesinde belirlendiği üzere mülki, adli ve askeri görevleri bulunan J.Asts.Çvş. sanık S. Y.'ın olay gecesi işlediği ileri sürülen eylemlerinin askerlik hizmet ve görevleri ile ilgisi de bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, davanın adli yargı yerinde görülmesi, bu nedenle Meriç Asliye Ceza Mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

SONUÇ : Anlaşmazlığın niteliğine göre, davanın Adli Yargı yerinde görülmesi gerektiğine, bu nedenle Meriç Asliye Ceza Mahkemesi'nin 28/5/1998 gün ve 13-26 sayılı görevsizlik kararının kaldırılmasına 25/12/1998 gününde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.