Vekili              :Av. Dur.S.

Davalı            :Çankaya Belediye Başkanlığı

Vekili              :Av.T.K. 

            O L A Y          :Davacı, kendisine ait tapulu arsası üzerinde izinsiz yaptığı tek katlı yapı ve eklentilerinin, 2981- 3290- 3366 sayılı Yasalardan yararlanmak suretiyle mevzuata uygun hale getirilmesi için başvuruda bulunmuş ise de, imar planında yolda kaldığı nedeniyle muhafaza edilemeyen yapıya belediyece ruhsat verilmemiştir.

            Belediyece, çalışma proğramına alınan imar yolu üzerinde kalan bu gibi yapılar için İlçe Kıymet Takdir Komisyonundan kıymet takdir edilmesi istenilmiş olup; 16.7.1998 günlü, 3166 sayılı Encümen kararı ile, Kıymet Takdir Komisyonunca belirlenen enkaz bedelleri ilgililere ödenerek yapıların kaldırılması öngörülmüştür.

            Belediye Başkanlığının 7.8.1998 günlü yazısı ile, yapının 15 gün içinde yıkılması veya boş olarak belediyeye teslim edilmesi; binanın yıkımı veya teslimi sonrasında Belediye Emlak ve İstimlak Müdürlüğüne başvurması halinde takdir edilen 95.029.672.-TL. enkaz bedelinin ödeneceği hususu davacıya  tebliğ edilmiştir.

            Bu arada davacı tarafından, Ankara 11. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E: 1998/ 72 D.İş sayısında açılan tespit dosyasına ibraz olunan bilirkişi raporuna göre, bina ve eklentileri ile ağaçların bedelinin 4.431.432.800.- TL. olduğu saptanmıştır.

            Davacı vekili, belediyece yıkılarak enkazına el konulan yapı için takdir edilen bedelin 95.029.672.- liradan 3.795.029.672.-liraya arttırılarak aradaki fark tutarı alacağın yasal faiziyle birlikte davalı idareden tahsiline hükmedilmesi istemiyle, 11.9.1998 gününde adli yargı yerinde dava açmıştır.

            ANKARA 3. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 15.3.1999  gün ve E:1998/599, K:1999/165 sayı ile, davanın kabulü ile 3.700.000.000.- liranın kamulaştırmanın kesinleştiği tarihten itibaren yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacılara ödenmesine karar vermiştir.

            Bu kararın davalı idarece temyiz edilmesi üzerine YARGITAY 5. HUKUK DAİRESİ; 20.9.1999 gün ve E:1999/11828, K:1999/13329 sayı ile, kamulaştırmasız el atılan ağaç bedellerinin tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediği; ancak, davalı idarece encümen kararına dayanılarak davacının binasının enkaz bedelinin takdir edildiği, davacı binasına enkaz bedeli değil bina bedeli verilmesini öne sürdüğüne ve encümen kararına karşı çıktığına göre, idarenin enkaz bedeli takdiri idari bir işlem olan encümen kararına dayalı olduğundan bina bedeline ilişkin ihtilafın inceleme yerinin idari yargı olduğu; bina bedeline ilişkin ihtilaf yönünden mahkemenin görevsizliğine karar verilmesi gerekirken esastan karar verilmesinin doğru görülmediği gerekçesiyle, anılan Mahkeme kararının bozulmasına karar vermiştir.

ANKARA 3. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 2.3.2000 gün ve E:2000/30, K:2000/106 sayı ile, anılan Yargıtay bozma kararına uymak suretiyle, davacının ağaç bedeline ilişkin davasının kabulü ile 354.150.000.- lira ağaç bedelinin 17.9.1998 tarihinden itibaren değişken oranlı yasal faiziyle birlikte davalıdan alınıp davacılara verilmesine, bina bedeline ilişkin davada Mahkemenin görevsizliğine karar vermiş; bu kararın görevsizliğe ilişkin kısmı, temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

            Davacı vekili, 16.7.1998 gün ve 3166 sayılı encümen kararının, müvekkiline ait yapıya enkaz bedeli ödenmesine ilişkin kısmının iptali ile 8.627.477.177.- lira yapı bedeli alacağının, yasal faiziyle birlikte davalı belediyeden tahsiline hükmedilmesi istemiyle, 1.5.2000 gününde idari yargı yerinde dava açmıştır.

            ANKARA 10. İDARE MAHKEMESİ; 18.10.2000 gün ve E:2000/516, K:2000/1087 sayı ile, dava konusu encümen kararındaki enkaz bedelinin, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 10. maddesinde düzenlenen İlçe Kıymet Takdir Komisyonunca belirlendiği; uyuşmazlığın, takdir komisyonunca belirlenen enkaz bedelinin arttırılarak bina ve eklentileri için yapı maliyet bedelinin ödenmesi isteminden kaynaklandığı ve 2942 sayılı Yasa’nın 14. maddesine göre idarece takdir olunan bedelin arttırılması davası olduğu anlaşıldığından görüm ve çözümünde adli yargının görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş; bu karar, temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir. 

İNCELEME VE GEREKÇE: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Ali HÜNER’in Başkanlığında, Üyeler: Mahir Ersin GERMEÇ, Ümran SAYIŞ, Bekir AKSOYLU, Ayla ALKIVILCIM, Dr. Serdar ÖZGÜLDÜR ve Turgut ARIBAL’ın katılımlarıyla yapılan 11 / 6 / 2001 günlü toplantısında, Raportör-Hakim İsa YEĞENOĞLU’nun davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Danıştay Savcısı Emin Celalettin ÖZKAN’ ın davada adli  yargının görevli olduğu yolundaki yazılı ve sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü: 

            USULE İLİŞKİN İNCELEME:

            Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, adli ve idari yargı yerleri arasında anılan Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu ve idari yargı dosyasının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak, davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık görülmemiş, esas inceleme yapılmasına oybirliği ile karar verilmiştir. 

            ESASA İLİŞKİN İNCELEME:

 Dava, imar yolunun açılması için yıkımına karar verilen binaya takdir edilen bedele itiraz ve arttırılması isteminden ibarettir.

            Olayda, davacıya ait tapulu arsa üzerinde izinsiz olarak yapılmış bulunan bina ve eklentilerinin, imar yolunda kaldığı nedeniyle bulunduğu yerde korunamadığı; 2981 sayılı Yasa’nın 13/b. maddesine göre, yapı sahibine enkaz bedelinin ödenmesi için İlçe Kıymet Takdir Komisyonuna kıymet takdir ettirildiği ve takdir edilen bedel üzerinden uygulama yapıldığı anlaşılmakta olup; dava konusu enkaz bedeli, encümen kararıyla değil, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 10. maddesine göre teşkil olunan İlçe Kıymet Takdir Komisyonunca belirlenmiş olduğundan, uyuşmazlığın çözümü için anılan Yasa’daki düzenlemeye bakılması gerekmektedir. 

            2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nda, 10. maddeye göre teşkil olunan kıymet takdiri komisyonlarınca, 11. maddede belirtilen objektif esaslar dikkate alınarak bedel takdir edileceği belirtilmiş ve 14. madde ile de, takdir olunan bedel ile maddi hatalara karşı adli yargıda dava açılacağına işaret edilmiştir.

            Hernekadar, davacı vekilince idari yargı yerinde açılan davada, bedelin arttırılması isteminin yanısıra encümen kararının yapıya enkaz bedeli ödenmesine ilişkin kısmının iptali de istenilmiş ise de; idari yargı yerinde dava açılmasının gereği olan bu iptal istemi, imar uygulaması kapsamındaki yıkım kararına yönelik olmayıp esasen idarece tespit edilen bedele itiraz niteliği taşıdığından, incelenen görev uyuşmazlığının konusu bedel arttırma davasının kapsamı ile sınırlı bulunmaktadır.

            Bu duruma göre ve olayda imar uygulamasına ilişkin idari bir işlemin iptalinin istenilmemiş olması karşısında, kıymet takdir komisyonunca belirlenen bedelin arttırılması istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli bulunmaktadır.

            Açıklanan nedenlerle, Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir. 

SONUÇ         :Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Ankara 3.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2.3.2000 gün ve E:2000/30, K:2000/106 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 11.6.2001 gününde KESİN OLARAK OYBİRLİĞİ İLE karar verildi.